ذخایر ایران

این موضوع چنان آشکار است که بسیاری بهانه درگیری اوکراین و روسیه را نه عضویت اوکراین در ناتو که استفاده از این ذخایر می‌دانند. از این هم که بگذریم اخبار منتشرشده به وضوح نشان می‌دهد اگر قرار باشد جنگی میان چین و آمریکا دربگیرد، تنها دلیل آن، همین ذخایر معدنی نایابی است که کشورها به‌دنبال آن هستند اما این ذخایر چه کاربردی دارد که کشورها چنان برای آن دندان تیز کرده‌اند؟ ذخایر معدنی جهان نقش حیاتی در اقتصاد جهانی، فناوری‌های نوین و انتقال انرژی ایفا می‌کنند. براساس گزارش سالانه سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده که جامع‌ترین منبع داده‌های معدنی غیرسوختی جهان است، ذخایر معدنی سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵ با تغییرات جزئی همراه بوده‌اند. این گزارش شامل اطلاعات بیش از ۹۰ ماده معدنی و نشان‌دهنده تولید، ذخایر و روندهای جهانی است. تقاضا برای مواد معدنی کلیدی مانند لیتیوم، کبالت و عناصر نادر خاکی به دلیل رشد خودروهای الکتریکی، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های دیجیتال افزایش یافته اما تمرکز تولید در کشورهای محدود، ریسک‌های زنجیره تأمین را بالا برده است. ایران یکی از کشورهای غنی از نظر منابع معدنی است و در میان ۱۵ کشور برتر جهان از لحاظ تنوع و حجم ذخایر قرار دارد. براساس گزارش‌های سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده و منابع داخلی مانند ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی ایران، کشورمان دارای ۶۸ نوع ماده معدنی است و ذخایر اثبات‌شده آن حدود ۳۷ تا ۷۰ میلیارد تن برآورد می‌شود، آن هم با ذخایر بالقوه بیش از ۵۷ میلیارد تن. ارزش کل این ذخایر (به همراه نفت و گاز) حدود ۵/۲۷ تریلیون دلار تخمین زده شده اما نکته اینجاست که تنها حدود ۲درصد از پتانسیل معدنی کشور کشف شده است. بخش معدن ایران حدود ۵/۲درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و سالانه بیش از ۶۰۰ میلیون تن ماده معدنی استخراج می‌شود. استان‌هایی مانند کرمان (قطب مس و آهن)، یزد و سیستان و بلوچستان (معروف به رنگین‌کمان معدنی) غنی‌ترین مناطق هستند. دولت برنامه‌هایی برای افزایش تولید فولاد به ۵۵ میلیون تن، آلومینیوم به ۵/۱میلیون تن و سیمان به
 ۱۲۰ میلیون تن تا پایان ۱۴۰۴ دارد. اکتشافات جدید (مانند لیتیوم و عناصر نادر) ایران را در زنجیره تأمین مواد حیاتی برای انرژی پاک (باتری‌ها، مغناطیس‌ها) قرار می‌دهد. ایران با دراختیار داشتن ۱/۶ درصد از ذخایر مس جهان (رتبه پنجم) و همچنین سهم ۸/۲۰ درصدی از ذخایر سرب و ۸/۱ درصدی از سنگ‌آهن (رتبه هفتم)، در جایگاه برجسته‌ای در میان دارندگان منابع معدنی جهان قرار دارد.