درحقیقت، پویش امسال بر جایگاه بنیادین نان در سبد غذایی ایرانیان ونقش حیاتی آن درسلامت عمومی جامعه تأکید ویژهای دارد. نان، بهعنوان قوت غالب، بیش از ۶۰ درصد انرژی مورد نیاز روزانه شهروندان را تأمین میکند، اما متأسفانه، همین ماده غذایی اصلی، در فرآیند تولید و مصرف فعلی، بخش قابلتوجهی از خواص تغذیهای حیاتی خود را از دست میدهد؛ چنانکه نان مصرفی اکثریت مردم، فاقد فیبر کافی و سبوس مورد نیاز بدن است.
در سالهای اخیر، وزارت بهداشت بهطور مستمر پیگیر اجرای برنامه «نان کامل» بوده است.هدف اصلی ما کاهش میزان سبوسگیری از گندم و تأمین فیبر کافی از راه مصرف غلات کامل است؛ زیرا تحقیقات علمی نشان میدهد فیبر موجود در غلات کامل، فواید متابولیکی و سلامتی بسیار گستردهتری نسبت به فیبر میوهها و سبزیجات دارد.
این درحالیاست که نتایج پژوهشهای کنونی بسیار نگرانکننده است؛ آنقدر که از مجموع حدود۴۲۰هزار مورد مرگومیر سالانه در کشور، حدود ۲۵هزار مورد مرگ بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به عدم مصرف نان کامل و سبوسدار نسبت داده میشود. مسألهای که ارتباط مستقیمی با افزایش شیوع بیماریهایی نظیر سرطانهای گوارشی، فشارخون بالا و چاقی دارد که همگی با کمبود فیبر مرتبط هستند.
وزارت بهداشت در این پویش بهدنبال ارتقای آگاهی عمومی درباره مفهوم «نان سالم» است و هدف نهایی آن، ایجاد مطالبه آگاهانه، گسترده و ساختارمند شهروندان در این زمینه خواهد بود. اما چرا تا این اندازه بر آگاهی تاکید میشود؟ نمونهاش درخواست شهروندان برای مصرف سبوس اضافه بر نان است. برخی شهروندان چون کموبیش از فواید سبوس شنیدهاند، از نانوا درخواست میکنند صرفا سبوس روی نان بپاشد؛ اقدامی که نهتنها کمکی به بیشترشدن کیفیت نان نمیکند، بلکه ممکن است به دلیل عدم یکپارچگی و فرآوری صحیح، مضر نیز باشد. درواقع آگاهی به مردم کمک میکند که بدانند باید درخواست نان با آرد سبوسگیرینشده داشته باشند، نه صرفا سبوس اضافهشده روی سطح نان!
علاوه بر توجه به نقش مردم در رسیدن به هدف نهایی، یکی از شعارهای کلیدی ما در این دوره، ارتباط بین نان و سیاستگذار است. طبیعتا تحول در تولید آرد و نان، نیازمند حمایت ساختاری دولت و مجلس است؛ زیرا وقتی نانوا بخواهد نان کامل و سالم تولید کند، باید منافعش از طریق سیاستهای حمایتی و قیمتگذاری منطقی تأمین شود تا تولیدکننده آرد هم بتواند با سود معقول به تولید باکیفیت ادامه دهد، نانوا نان سالم را با قیمت مناسب عرضه کند و درنهایت مردم به نان مطلوب و سالم دسترسی پیداکنند.
برای سنجش میزان موفقیت این پویش در ایجاد تحول در دانش عمومی، قرار است پرسشنامهای تخصصی درباره نان را از طریق فضای مجازی در دسترس عموم قرار دهیم و پس از پایان پویش، این پرسشنامه مجددا توزیع شود تا میزان افزایش آگاهی مردم بهصورت علمی اندازهگیری شود. باید بگوییم که طبیعتا تحول بنیادین چیزی نیست که با یک پویش واحد رخ دهد؛ اما فرهنگسازی، روندی تدریجی است که هر سال با اجرای مستمر این اقدامات رخ خواهد داد و به هدف نهایی، یعنی تامین نان سالم برای همه هموطنان نزدیکتر خواهیم شد. در واقع باید شرایطی ایجاد کرد که همه اعضای زنجیره تولید نان، از کارخانه تا مصرفکننده نهایی تحتتاثیر این تحول مثبت قراربگیرند.