دانشگاه؛ جایی برای انسان‌شدن، نه فقط متخصص‌شدن

به گزارش جام جم آنلاین، حسین سیمایی‌صراف امروز ۴ آذرماه در نشست نخبگان وزیر علوم با فعالان دانشجویی که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: جریان امروز دانشجویی رو به رشد و بالندگی است و دانشگاه تنها محل کسب تخصص نیست، بلکه جایی برای پرورش انسان آگاه و ارتقای کیفیت زندگی است.

وی بیان کرد: نشست با شما ما را جوان می‌کند و یاد دوران دانشجویی‌مان را زنده می‌سازد؛ دورانی که آن را با مقطع فعلی مقایسه می‌کنیم و در مجموع، جریان دانشجویی را رو به رشد و بالندگی می‌بینیم و شکرگزار آن هستیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری فزود: از اینکه این همه تشکل، کانون، انجمن، بسیج و مجموعه‌های سیاسی در یک جلسه گرد هم آمده‌اند و جمعیت نیز چشمگیر است، بسیار خرسندم. ما به دانشگاه نمی‌آییم که فقط متخصص شویم؛ می‌آییم که انسان شویم و کیفیت زندگی را بهبود ببخشیم. اساسا نشانه فرهنگی‌شدن انسان این است که به یک تخصص اکتفا نکند تا از یک چیز همه‌چیز بداند و از همه‌چیز چیزی بداند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه پیشرفت زمانی رقم می‌خورد که دانشجو نه‌تنها در رشتهٔ خود، بلکه در عرصه‌های مختلف آگاهی یابد و با اعتمادبه‌نفس قدم در راه نوآوری بگذارد، گفت: نمونه‌های موفق سال‌های اخیر ثابت می‌کند که با تکیه بر ظرفیت‌های کشور، می‌توان مسیر دشوار را به موفقیت‌های بزرگ تبدیل کرد. ما زمانی فرزانه و فرهنگی می‌شویم که از سایر حوزه‌ها نیز کم‌وبیش آگاهی داشته باشیم. اصولا کسانی قادر به حل مسئله هستند که چندوجهی‌اند.

سیمایی‌صراف اظهار کرد: برای من مایهٔ مسرت است که کانون‌ها در حوزه‌های مختلف و انجمن‌ها در رشته‌های گوناگون فعالیت می‌کنند. حضور شما در دانشگاه باعث می‌شود دانشگاه به یک نهاد فرهنگی تبدیل شود، وگرنه صرفا یک نهاد علمی_آموزشی محض باقی خواهد ماند.

وی با بیان اینکه برای ناامیدی دلایل فراوان وجود دارد، اما اگر دقت کنید، جای امیدواری نیز کم نیست، خاطرنشان‌کرد: من این‌توفیق را داشته‌ام که با شرکت‌های بزرگ کسب‌وکار نشست و گفت‌و‌گو داشته باشم و اکنون هم گاهی به‌صورت فردی یا جمعی با آنها صحبت می‌کنم. من از آنها امید می‌گرفتم، زیرا دوازده سال پیش که آنها را دیدم، درگیر مشکلات فراوان بودند، اما امروز می‌گویند که «ایستادیم و کار کردیم» و اکنون می‌بینید که کسب‌وکارشان، که ۱۲ سال قبل با حجم کوچکی آغاز شد، امروز به درآمد‌های چندین میلیاردی رسیده است.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص بهره‌مندی از پارک‌های علم و فناوری استان و دانشگاه، اضافه کرد: شما نیز باید خلاقیت را به کار بیندازید. در دانشگاه فردوسی مشهد، پارک علم و فناوری وجود دارد و در دانشکده‌ها کم‌وبیش فضا‌ها و پارک‌های خلاق شکل گرفته است. پارک علم و فناوری استان را ببینید و با این افراد نشست و برخواست کنید. مطمئن باشید آینده شغلی شما نیز تامین خواهد شد.

وی ادامه داد: روزی که ما آغاز کردیم، تصور می‌کردیم آینده‌ای نداریم ما هم در فضای جنگ هشت‌ساله درس خواندیم و زندگی کردیم و فکر می‌کردیم دنیا به آخر رسیده است، اما چنین نبود. به خودتان ایمان داشته باشید و اعتمادبه‌نفس‌تان را تقویت کنید؛ زیرا ظرفیت‌های کشور فراوان است و به امید خدا از مشکلات عبور خواهیم کرد.

سیمایی‌صراف با اشاره به جنگ ۱۲ روزه گفت: ایران با همه شما ساخته می‌شود، کمااینکه در این جنگ دوازده روزه نیز همه با هم ایران را ساختیم. ظرفیت‌های کشور بسیار است و به امید خدا از این مشکلات گذر خواهیم کرد. به خود و به کشور اعتماد کنید؛ ایران با شماست.

وی ادامه داد: در بحث کاهش سنوات پشتوانه مطالعاتی فراوان وجود دارد و در پژوهشکده سیاست علم و موسسات، اکنون بیش از ۲۰۰ استاد درگیر این پروژه هستند. مطالعات تطبیقی فراوانی صورت گرفته و هوش مصنوعی و فناوری جدید بسیار به یادگیری شتاب داده است.

سیمایی صراف ادامه داد: در این دنیا پر سرعت ما به ۴ سال کارشناسی و دکتری عادت کردیم. دنیای علم تجربه موفق کشور‌های مختلفی را ایجاب می‌کند که اصلاح ساختاری ایجاد شود. این تغییرات نیاز به هزینه مالی ندارند، بلکه به خلاقیت، اعتماد به نفس و توانایی برهم زدن عادت‌ها نیاز دارند. افرادی که مخاطب این تغییرات هستند باید مطمئن باشند که خطری متوجه آنها نخواهد بود. این اطلاعات امری نسبی خواهد بود. فرض کنید دوره کارشناسی سه سال است؛ ممکن است در این سه سال یک سال به کارآموزی و ویژه مهارت تبدیل شود. برخی از رشته‌های علوم انسانی می‌توانند یک ترم را به کارآموزی و ارتباط با جامعه و صنعت اختصاص دهند و به حل مسائل بپردازند. مطالعات مقطع ارشد و دکتری انجام شده و پس از ارجاع به شورای برنامه‌ریزی، تصویب خواهد شد.

وی اضافه کرد: ما به دنبال اعطای امتیاز به تنبلی از طریق امتحان جامع نیستیم. یکی از پیام‌های دریافتی این بود که زبان خارجی را حذف کنیم، در حالی که فقط ما در ایران این موضوع را مطرح می‌کنیم. آیا رشته تحصیلی شما در ایران منبع خارجی ندارد؟ این موضوع سوءاستفاده می‌باشد و هدف ما ارتقاء کیفیت است. کیفیت لزوماً وابسته به کمیت نیست. امتحان جامع باید بهبود یابد و به جای امتحانات تکراری، به رشد علم کشور کمک شود. ثبت مقاله پژوهشی و اختراع باید نمره‌دار شود تا علم و فناوری کشور را به حرکت درآورد. در مورد حجاب که اختلاف نظری وجود دارد، سیاست ما نسبت به پوشش در دانشگاه‌ها بی‌مسئولیتی نیست. حجاب، چه برای مردان و چه برای زنان، هنجار شرعی، قانونی و اجتماعی است. اما باید از زاویه‌ای دیگر به این موضوع نگاه کنیم. شما به عنوان قشر تحصیل‌کرده باید به آسیب‌شناسی این مسئله بپردازید و خودتان تعیین کنید که قرار است چه تغییراتی صورت گیرد.

وزیر علوم درخصوص موضوع حجاب، بیان کرد: می‌توانید حجاب را از منظر قانون و فقه و همچنین از منظر هنجار اجتماعی یا نهاد بررسی کنید. به نظر می‌رسد ما در این زمینه زیاده‌روی کرده‌ایم و بسیاری از امور فرهنگی و تقویمی را جنبه حقوقی داده‌ایم. حقوقدان هستیم، اما دفاع نمی‌کنیم که همه چیز باید قانونی شود. در کشور‌های حاشیه خلیج فارس، در این زمینه یک کد و دستورالعمل وجود دارد. در فرهنگ عربی، پوشش باید به شکل خاصی باشد و عدم رعایت آن هنجار شکنی اجتماعی محسوب می‌شود. وقتی یک مسئله در جایگاه خود قرار گیرد، پوشش به مسئله اجتماعی ما تبدیل می‌شود.

سیمایی‌صراف خاطرنشان کرد: واقعیت این است که چهار دهه حجاب و پوشش به عنوان یک تکلیف و دستور با آن رفتار شده است. این گفتمان باید تغییر یابد. باید به جای تحمیل قوانین سختگیرانه، با منطق علمی و پژوهشی اقناع کنیم و آرام آرام این موضوع را از منظر اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم. دانشجویان ما به بلوغ خوبی رسیده‌اند و باید به این بلوغ احترام گذاشت. برای جلوگیری از فساد اخلاقی، در برخی دانشگاه‌های پیشرفته، استاد حق ندارد با دانشجوی خود ازدواج کند، زیرا توازن قدرت نابرابر است. این چهارچوب باید رعایت شود و در صورت تخلف، باید با هنجار‌های اخلاقی برخورد شود.

وی تصریح کرد: درخصوص موضوع خوابگاه‌ها، برای اینکه دانشگاه‌ها پیشرو باشند و فناوری در آنها قدرت بگیرد، باید زیرساخت‌های رفاهی فراهم شود. این موضوع بسیار بدیهی است. از نظر منابع مالی، دانشگاه‌ها تحت فشار هستند و طرحی پیشنهاد شده است که حداقل دانشگاه‌های مراکز استان باید در یک برنامه و بودجه بلوکی قرار گیرند. در این پیشنهاد مطرح شد مثلا دانشگاه فردوسی و تهران این تعداد خوابگاه دارد و این تعداد خوابگاه که باید ده همت برای آن تخصیص داده شود به یکباره این ده همت داده شود تا دانشجویان با فراغت بال سراغ پژوهش بروند.

تشکل‌های دانشجویی؛ بازو توانا برای دانشگاه است

در ادامه عبدالرضا جوان جعفری ضمن قدردانی و خیر مقدم به سیمایی صراف، با بیان اینکه تا کنون در جلسات متعددی با دانشجویان، تشکل‌ها، کانون‌ها و انجمن‌های علمی حضور داشته‌اند، اظهار کرد: آنچه که ما می‌بینیم یک پتانسیل بالا و یک بازوی توانا برای دانشگاه است؛ به عنوان نمونه دو رویداد بزرگ در چند ماه اخیر برگزار کردیم، ابتدا رویداد بزرگ پیوند حماسه‌ها که با جمعیتی حدود ۶۰۰۰ نفر و با حضور شخصیت‌های بزرگی برگزار شد که تمام مدیریت این برنامه با دانشجویان بود؛ و همچنین برای دانشجویان نوورود در آرامگاه فردوسی و حرم مطهر برنامه‌ای داشتیم که در این حیطه هم دانشجویان نقش فعال و اساسی را داشتند، به گونه‌ای که می‌توانیم برای برگزاری هر برنامه و رویدادی در سطح ملی با استفاده از این پتانسیل قوی مدیریتی و انرژی و شور جوانی که در این دانشجویان هست، اعلام آمادگی می‌کنیم.

وی با اشاره به جلسات متعددی که با دانشجویان برگزار شده، با بیان کانون‌های متعددی که در دانشگاه فعال هستند، ادامه داد: از جمله این کانون‌ها فرهنگ ایران‌شناسی، مهدویت، قرآن و عترت، حس هفتم، موسیقی، آسیب‌شناسی اجتماعی، تئاتر، کتاب و اندیشه، در حوزه فلسفه شعر و ادب، دختران ایران، سرگرمی و سلامت، نجوم، کارآفرینی، نماز، سطراندیشان، در حوزه محیط زیست نیز یاران سلامت روان، خوابگاه پردیس، گویا در حوزه گویندگی و مجری‌گری و هلال احمر است.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد افزود: این کانون‌ها در واقع یک دانشکده هنر بودند که به طور طبیعی دانشجویان شکل داده و یک چتری بود که می‌تواند همه نیاز و تخصص‌های ایران را پوشش دهد. آنچه از خلع و کمبود برای فعالیت‌های دانشجویی وجود داشت، دانشجویان خود راه را پیدا کرده و این کانون‌ها را راه‌اندازی کرده بودند. در کانون آسیب‌شناسی اجتماعی بیان شد که اخیرا ۶۰ نفر زندانی را آزاد کرده که بسیار برای من امید بخش بود.

جوان‌جعفری با بیان واگذاری دانشگاه به دانشجویان خاطرنشان کرد: اگر واقعاً زمینه به لحاظ قواعد فراهم بود ما با آرامش خیال می‌توانستیم دانشگاه را به دانشجویان واگذار بکنیم تا دانشگاه رو مدیریت کنند و ما فقط ناظر باشیم و استفاده بکنیم. آنچه که من دیدم واقعاً همه جانبه‌گری، تحمل و مدارا بود که بیست و چند کانون با تفکرات مختلف با آرامش کامل، در کنار یکدیگر مکمل هم بودند. ماموریت‌گرا بودن، تنوع، نبوغ، استعداد، فهم و درک، متانت و آرامش، اخلاق و مطالبه گری از جمله ویژگی این افراد بود.

وی با بیان مطالبات خود از کانون‌های دانشگاه، تصریح کرد: خواهش بنده این است واقعاً این دغدغه‌ها و این نگرانی‌ها را جدی پیگیری بکنید، دانشجویان نگران قشر خاکستری، هم سن و سالان خود و همکلاسی‌ها و هم خوابگاه‌های خود بودند. شما هستید که می‌توانید رابط نسل‌ها باشید، می‌توانید ارتباط برقرار بکنید با بخش‌های مختلفی که در این تشکل‌ها حضور ندارد. ما هم با تمام توان و ظرفیت از این همه تلاش، صداقت، جدیت و ایثار و فداکاری که دارید حمایت می‌کنیم که برای دانشگاه، هم سن و سال‌هایتان، فرهنگ، باور‌ها و برای ارتقا دانشگاه در حوزه‌های مختلف تلاش می‌کنید بسیار سپاسگزاریم و از همه آنچه که شما انجام می‌دهید، حمایت خواهیم کرد.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد افزود: شما دانشجویان چتری ایجاد کرده‌اید در قالب تشکل‌ها که می‌تواند همه دانشجویان رو بپوشاند. منتها تلاش ویژه هم می‌طلبد، شما به درستی می‌دانید که همه تشکل‌های دانشجویی، اساتید و کارکنان درصد بالا از جمعیت دانشگاه را پوشش نمی‌دهد لذا باید همه تلاش ما این باشد که دیگران را هم در حوزه تخصصی خودمان دعوت کنیم و اجازه ندهیم که وقت بگذرد یا به سرگرمی‌های مضر و حداقل غیر مفید سرگرم شوند.