یک روز صحبت از صلح و مذاکره میکرد و ساعاتی بعد دوباره بر طبل جنگ و بمباران میکوبید. تغییر مواضع ساعتی ترامپ چنان بود که بسیاری از مردم از آن تعجب و در مورد سلامت روان او ابراز تردید کردند. از آنسو رفتارهای نتانیاهو، نخستوزیر رژیمصهیونی بود که به هر بهانهای به نقاط مختلف کشور حمله میکرد و هرچند ادعا داشت هدفش کشتن مردم نیست اما در عمل اتفاق دیگری افتاد. در گفتوگویی مفصل با علی نجفیتوانا، جرمشناس و استاد دانشگاه و همچنین پروین ناظمی، روانشناس شخصیت روانی ترامپ و نتانیاهو بهخصوص از دیدگاه روانشناسی جنایی را بررسی کردیم که در ادامه میخوانید.
نجفیتوانا درخصوص رفتارشناسی ترامپ میگوید: رفتار انسانها، انعکاس و تبلور زندگیگذشته آنها و شیوه فرهنگی حاکم بر خانواده فرد است و مسلما دولتمردان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بنده هیچ شناخت سیاسی و اطلاعاتی از گذشته ترامپ بهعنوان رئیس اجرایی آمریکا ندارم و بر همین اساس نمیتوانم نظر علمی قاطعی در این زمینه داشته باشم. البته از مجموعه شیوههای رفتاری او احساس میشود فردی است که عمدتا سعی در تحمیل عقاید خود به اطرافیان دارد. سکنات و رفتار شخص آقای ترامپ براساس قضاوتهای فردی و به نوعی خودمحورانه است، به نحوی که در بسیاری از مسائل بهدلیل اعتماد به نفس غیرمتعارف خود، ابتدا اظهارنظر کرده و تصمیم میگیرد و سپس بهدلیل برخورد با موانع خارجی مبادرت به عقبنشینی میکند. بهعنوان حقوقدان و شهروند فکر میکنم اقدام وی در تعارض با عرف و قانون و سیاست مقبول جهانی است. واکنش بسیاری از کشورها در قبال مواضع اتخاذ شده ترامپ و تجاوز به خاک کشورمان، شاید بهدلیل واهمه آنها از واکنش او باشد، ولی درمجموع نشاندهنده این است که رفتار رئیسجمهور آمریکا در این مورد منطبق با قانون نبوده و نشاندهنده خودمحوری و اقدام خلاف قانون اوست. تصورم این است که قضاوت جهانی بهویژه قضاوت افراد بیطرف به نوعی باید در رد و محکومیت رفتار ترامپ باشد که در روزهای گذشته شاهد تجلی بخشی از این اظهارنظرهای اندیشمندان جهانی و سیاستمداران در اینخصوص بودیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد : اصولا جنگ چیز خوبی نیست و معمولا در تاریخ اکثر کشورهای جهان تحمیل نظر قدرت و سیاست توسط قدرتمندان علیه کشورهای ضعیف یا ضعیفتر وجود داشته و دارد که جنگهای روم، ایران، اسپانیا، روسیه، پرتغال و انگلیس را در جهان داشتیم. اصولا غرب در دو سه قرن گذشته عادت به حکمرانی براساس زور و تحمیل عقیده به کشورها و استعمار داشته است. مهاجران اروپایی به زور سرزمین بومیان آمریکا را تسخیر کرده و کشتار وسیع بومیان را به راه انداختند بهگونهایکه جمله معروفی میگوید سرخپوست خوب سرخپوست مرده است. سرخپوستی که موطن اصلیاش کشورهای آمریکای شمالی و جنوبی بوده و افرادی تحت تأثیر این خوی توفقطلبی و زورگویی، زمینه استعمار و اشغال کشورها را فراهم کردند که مجموعا شد ایالات متحده. کشور آمریکا در یکی دو قرن گذشته هرچند در ابتدا به صورت یک حکومت آزادیخواه ظاهر شد و اصولا در جنگ آنها با انگلیسیها، به نوعی با حمایت فرانسه موفق به استقلال شد اما بعدها با رویکرد متفاوتی در اکثر کشورهای دنیا شروع به انجام اقدامات خلاف بشر و بشردوستانه کرد. در کشوری که با زبان زور سخن میگوید و زبان زور را میفهمد، مسلما فردی مانند ترامپ که به نوعی در تصمیمات خود بسیار خودمحورانه و خودخواهانه عمل میکند، نوع کنشها و واکنشهایش نشاندهنده فردی استکه تصور میکند بیشتر از دیگران میفهمد و بهتر ارزیابی و قضاوت میکند. با همین تصورات فردی، زمینه اتخاذ تصمیماتی در زمینه مسائل سیاسی و نظامی را فراهم میکند که نمونهاش تجاوز به کشور ما بود. اصولا رئیسجمهوری که در زمان مذاکره با یک کشور دیگر وارد جزئیات مسائل مورد اختلاف شده و سپس توسل به زور را وسیله پیشبرد اهدافش قرار میدهد، نشان میدهد از نظر استانداردهای مدیریتی یک مدیر صادق و معتقد به قانون نیست و با باورهای خودمحورانه نسبت به حل و فصل مسائل اقدام میکند. نمونهاش بحث تعرفه در کشورهای مختلف است که بحثهای فراوانی به همراه داشت. قضاوت روی شخصیت افراد مستلزم آسیبشناسی فردی است که در حیطه دانش من نیست اما بهعنوان آسیبشناس رفتاری که با اینگونه افراد سروکار دارم یا سوابقشان را میدانم، ترامپ در مورد ایران و بسیاری از کشورها رویهای را اعمال میکند که نشانه خودخواهی و تأثیرپذیری فراوان از اسرائیل است. ضمن اینکه یکی از عوارض قدرت، استفاده از قدرت است. ترامپ متأسفانه براساس فرهنگ حاکم در کشور آمریکا که معمولا در نگاهشان نوعی برتریطلبی نسبت به سایر کشورهای دیگر وجود دارد و خود را کدخدای جهان میبینند و انتظار دارند رؤسایجمهوریشان اعمال زور و قدرت کند و منافع آمریکا را ارجح بداند. اگر انتظار دارید که ترامپ مانند یک فرد متعادل تابع اخلاق و قوانین بینالمللی رفتار کند، تصور نمیکنم که این احساس چندان منطقی باشد.
این استاد دانشگاه درباره شخصیت نتانیاهو نیز گفت: نخستوزیر رژیمصهیونی، قاتلی است که هیچکس جلودارش نیست و هیچ اصولی را در جنگ رعایت نمیکند. او خطقرمزی ندارد و جنایتهای هولناکی را در غزه رقم زد. او تصور میکرد با جنگی چندروزه میتواند ایران را به زانو دربیاورد که شکستش نشان داد مردم ایران را نشناخته است. نمیدانست ایران توسط ایرانیها حمایت میشود. هر چند برخی ایرانیها نسبت به حکومت نقد و اعتراض دارند اما هرگز اجازه نخواهند داد این کشور اسیر قدرت کشورهایی شود که هیچیک از اصول جنگ را رعایت نمیکند.
خود شیفته و ضداجتماع
پروین ناظمی،روانشناس هم درباره شخصیت ترامپ ونتانیاهو میگوید:خودشیفته یانارسیسیست افرادیهستند که خودمحورند، خیلی به خود اعتقاد دارند و خودشان را دوست دارند. آنها فکر میکنند دنیا روی محورشان میچرخد و هرآنچه که تصور میکنند و دوست دارند، باید رخ دهد.فکرمیکنند مستحق به دست آوردن خیلی چیزهاهستندو به هر قیمتی حاضرند قدرت خود را حفظ کنند. افرادی مثل ترامپ و علیالخصوص نتانیاهو، افرادی بیرحم صددرصد قدرتطلب و لجباز هستند که میخواهند حرفشان را به هر قیمتی به کرسی بنشانند. ترامپ درحدی خودشیفته است که فکر میکند میتواند با هرکسی هرکاری که میخواهد انجام دهد. در آمریکا اگر رای قضات یا سناتورها یا فرمانداررا قبول نداشت بهراحتی آنها را وتو میکرد. آنها رامیکوبید ومیگفت حرف اول و آخر با من است. اومیگوید من کسی هستم که همه دنیا باید حول محور من و دیدگاه من بچرخد.حالا تصور کنیدچنین فردی پول هم داشته باشد، چه اتفاقی میافتد.چنان مست قدرت و پول است که دلش میخواهد یک جا بگوید مذاکره میکنم و جای دیگر دست به حمله بزند. شخصیت ترامپ مثل دلالان است که همهجا دنبال منافع خودشان هستند و هرچیزی را میخواهند نقد کنند.درقضیه اوکراین و روسیه بدون اینکه آتش جنگ میان آنها متوقف شود، دنبال بستن قرارداد برای به دست آوردن منافع مالی ازاوکراین بود.او دنبال پول و قدرت به هر قیمتی است. ترامپ بیش از اینکه سیاستمدار باشد، یک تاجر است. یک سیاستمدار با دلیل منطقی حرفی میزند و اگر تغییر میخواهد، باز هم با منطق عمل میکند. برای او هیچکس مهم نیست اینکه سازمانهای بینالمللی با او یا نظراتش مخالف باشند، او کار خودش را انجام میدهد به هر قیمتی. نتانیاهو یک شخصیت ضداجتماع است که بهراحتی دروغ میگوید، آدم میکشد ومیخندد وکلک با دیگران وارد از در میشود؛ اول طرح دوستی میریزد و بعد یکدفعه حمله میکند. او ضد اجتماع است؛ چون جلوی کمک به مردم غزه را گرفت و کشت و کشتار راه انداخت. وحشتناکترین رفتاری که یک فرد میتواند انجام دهد. او میخندد و میگوید من که کاری نکردم و فقط برای دفاع از مردم خودم حمله کردم و کشتم.