محدودیت فعالیت هسته‌ای قابل پذیرش نیست

آنچه مسلم است این‌که ما دانش هسته‌ای را برای اهداف صلح‌آمیز در نظر داریم و برای پیشرفت در حوزه‌های کشاورزی، انرژی، پزشکی و صنعت به این دانش نیازمندیم. بنابراین هرگونه تلاش برای محدود کردن بهره‌برداری‌ صلح‌آمیز ما از دانش هسته‎ای قطعا قابل پذیرش نیست. البته تیم مذاکره‌کننده می‌تواند درباره درجه غنی‌سازی در مقابل رفع تحریم‌ها انعطاف نشان دهد اما تعطیلی کامل فعالیت‌های غنی‌سازی یا این‌که سوخت مورد نیاز از کشورهای دیگر در اختیار ما قرار گیرد، به دلیل آن‌که کشورهای غربی نشان داده‌اند قابل اعتماد نیستند به هیچ‌وجه قابل قبول نخواهد بود.

پیش‌تر برای رآکتور تحقیقاتی تهران به سوخت 20درصدی نیاز داشتیم و طبق معاهده NPT سازمان بین‌المللی انرژی اتمی باید این سوخت را در اختیار ما می‎گذاشت. قبلا دو بار سوخت 20درصدی را در اختیار ما قرار داده بودند ولی وقتی مسائل سیاسی وارد قضیه شد و آژانس در قبال آن رفتار سیاسی از خودش نشان داد جلوی انتقال این سوخت را گرفتند. همه مطلع بودند که این رآکتور تحقیقاتی پیش از انقلاب با حمایت آمریکا ایجاد شده و محصولات آن برای موضوعات پزشکی_ به‌ویژه درمان بیماری‎هایی که مردم در بحث سرطان با آن درگیر بودند_ فعالیت می‎کرد. با این حال جلوی انتقال سوخت 20درصدی گرفته شد. در آن زمان این محدودیت، دانشمندان جوان ما را مجبور کرد خودشان برای غنی‎سازی 20درصدی اقدام کنند. بنابراین کشورهای غربی و آژانس امتحان خود را به‌خوبی پس ندادند طوری‌که شرط‌گذاری آنها بر توقف غنی‎سازی ما با عنوان ارائه سوخت مورد نیاز از خارج قابل اطمینان باشد. زمانی‌که خودمان توانایی غنی‎سازی داریم حتما آن را انجام خواهیم داد و به هیچ‌وجه وعده‌هایی را که کشورهای غربی متخلف می‎دهند و ثابت شده به هیچ قانونی پایبند نیستند نمی‎پذیریم.

مسأله هسته‎ای ایران کاملا روشن است. اگر طرف مقابل واقعا نگرانی‌هایی درباره فعالیت‌های هسته‎ای نظامی داشته و ‌دنبال رفع این نگرانی از طریق تفاهم باشد، تیم مذاکره‌کننده ایران همراه کارشناسان فنی آمادگی دارد فرمولی را طراحی کند که این نگرانی‌ها برطرف شود. در مقابل نیز باید راجع به رفع تحریم‎ها تضمین‌هایی داده شود. اگر قرار باشد بحث‌های دیگری جدا از موضوعات هسته‎ای مطرح شود، باید بگوییم مواضع کشورمان از ابتدا مشخص بوده و شروط ظالمانه به هیچ عنوان پذیرفته نخواهد شد. 

نه موضوع موشکی، نه فعالیت‌های پهپادی و نه قدرت دفاعی کشور قابل مذاکره نیست. این مسأله محدود به کشورهای منطقه غرب آسیا خواهد بود و کشورهای خارج از این منطقه نمی‎توانند دخالتی در آن داشته باشند. بنابراین مواضع ما از ابتدا روشن بوده و تاکنون سه دور مذاکره انجام شده، چهارچوب‌هایی مورد گفت‌وگو قرار گرفته و دو طرف از روند مذاکره راضی بوده‌اند. 

ادامه موفقیت این جریان به عملکرد طرف آمریکایی بستگی دارد. اگر واشنگتن دنبال رسیدن به تفاهمی باشد که منافع طرفین را تأمین کند، مسیر مذاکرات برای رسیدن به یک چهارچوب منطقی از موضع برابر باز خواهد بود ولی اگر کسانی بتوانند بر تصمیم‎گیری‎های مقامات آمریکایی تأثیر بگذارند یا سیاستمداران واشنگتن رفتارهای متناقض و خواسته‌های غیرمنطقی داشته باشند، آنها از مسیر رسیدن تفاهم با کشور ما دور خواهند شد. بنابراین ادامه روندی که تاکنون طی شده و موفقیت آن به نوع برخورد مقامات آمریکایی بستگی دارد. 

ترامپ باید آگاه باشد که این توافق هم به نفع ایران و آمریکاست هم کشورهای اروپایی و عربی منطقه نیز از آن منتفع خواهند شد. با این حال، این تفاهم دشمنانی جدی دارد؛ از جمله جریان بسیار تند نتانیاهو که حتما دشمن این تفاهم بوده و عوامل تندرو او در داخل آمریکا که تحت تأثیر تیم نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی قرار دارند ممکن است دنبال اثرگذاری بر روند مذاکرات باشند. 

افرادی دیگری ممکن است به‌عنوان مخالفان جمهوری اسلامی هر تلاشی برای تأثیرگذاری بر مذاکرات انجام دهند. خروجی این شرایط به شخص ترامپ و هوشمندی وی بستگی دارد که منافع آمریکا، ایران و کشورهای منطقه را دنبال کند و دچار تناقضات رفتاری-گفتاری نشود. همچنین خواسته‌های غیرمنطقی را مطرح نکند. چون پاسخ خواسته‌های خارج از چهارچوب توسط ایران کاملا روشن است و نیازی به بحث ندارد. زیرا مواضع کشور ما به‌صورت صریح اعلام شده.