چهارراهی در میانه خیابان انقلاب که هنوز هم راوی ومبدا بسیاری از حرکتهای اجتماعی وسیاسی است و آدمهایی که هر روز دقایقی ازعمرشان را در این چهارراه سپری میکنند یا شاید هرازچندگاه گذرشان به این گوشه شلوغ شهر بیفتد و در این بخش از خیابان انقلاب پا بگذارند. رهگذرانی که هرکدام فقط چندثانیهای مهمان نگاه هم هستند وهمین تکرار ثانیههاست که میتواند تغییر ایجاد کند، موضوعی را درذهنمان عادیسازی کند یا امری را پراهمیت و کماهمیت جلوه دهد. شاید به همین دلیل است که گروهی جهادی و مردمی گرد هم آمدهاند تا فریضه امر به معروف و نهیازمنکر در موضوع حجاب را از این نقطه به سرانجام برسانند و به خانمهای بیحجابی که دراین شلوغی درحال تردد وعبور هستند تذکر بدهند«حجابشان را رعایت کنند».
قرارمان با بروبچههای این گروه جهادی ساعت ۴.۵بعدازظهر در یکی از مساجد نزدیک پارک دانشجوست. مسجدی که حالا پایگاهی شده برای گروهی جهادی و مردمی که دست به کار شدهاند تا نگذارند واجب امر به معروف و نهی منکر فراموش شود. گروهی که میانشان همه اقشار و گروههای جامعه را مشاهده میکنیم، از استاد دانشگاه و معلم گرفته تا وکیل، دانشجو، کارمند و خانم خانهدار. وارد مسجد که میشوم مسئول گروه در حال صحبت است و نکاتی را درباره امر به معروف و نحوه مواجهه با افراد بیحجاب مطرح میکند. کمی آنطرفتر چند خانم در گوشهای از شبستان مسجد نشستهاند و در حال آمادهکردن نان و پنیر برای افطاری هستند. ماه رجب است و بسیاری از کسانی که در این گروه جهادی گرد هم آمدهاند تا امر به معروف و نهی از منکر را در یکی از استراتژیکترین نقاط شهر تهران یعنی محدوده چهارراه ولیعصر(عج) اقامه کنند و به خانمهای بیحجاب تذکر لسانی دهند، روزه دار هستند.
کاری جهادی و مردمی اما هماهنگ
بهتبع جنس کار و طرف بودن با خانمها، نقش خانمهای این گروه پر رنگتر است اما حضور و نقشآفرینی آقایان هم چشمگیر است. بعد از پایان سخنان مسئول گروه، قرار میشود افراد در جایگاههای تعیین شدهشان مستقر شوند. چهار طرف چهار راه ولیعصر(عج) و همچنین ایستگاه متروی تئاترشهر محل فعالیت این گروه است. گروهی که از اوایل آبان ماه امسال بهصورت خودجوش و البته با هماهنگی تمام دستگاههای دستاندرکار همچون وزارت کشور و نیروی انتظامی و... به میدان آمدهاند تا به سهم خودشان نگذارند مسأله بیحجابی بهعنوان یک منکر و یک آسیب اجتماعی که خودش پارهای دیگر از آسیبها و منکرات را موجب میشود عادیسازی شود و از سوی دیگر میخواهند جرات امربه معروف و نهی از منکر را به فضای اجتماعی کشور بازگردانند.
همراه با آمران به معروف
برای ارزیابی ماجرایی که درحال رخ دادن است بااین دوستان که انگیزه و عزم جدی برای احیای امر به معروف در رفتارشان مشخص است، همراه میشوم. قرار نیست کار خاصی انجام بدهیم، فقط از گذرگاه چهارراه ولیعصر(عج) در هر چهار ضلع خیابان عبور میکنیم. خانمهایی در کناره پیادهرو ایستادهاند و جمعیت در حال تردد را مشاهده میکنند. جمعیتی که اکثرشان همان افراد عادی هستند که در طول روز با آنها برخورد میکنیم. خانمهایی که برخی محجبهاند و برخی دیگر کمحجاب اما هرازگاهی هم خانمهای بیحجاب از این گذرگاه عبور میکنند. اینجاست که اعضای گروه جهادی ورود میکند و در تذکری لسانی از خانمهای بیحجاب میخواهند روسری یا شالشان را سرکنند. کاری که شاید در نگاه نخست ساده یا حتی بی اثر به نظر برسد اما کمی عمیقتر به ماجرا نگاه کنیم، متوجه خواهیمشد این کار نه فقط بیاثر نیست بلکه میتواند فضای تلاشها برای عادیسازی فضای عمومی در برابر بیحجابی را خنثی کند و نشان بدهد در جامعه اسلامی ایران همچنان ارزشها حاکم است و قرار نیست جامعه برای متخلفان از قوانین بازشود. آقای مجتبی محمدی ازمسئولان گروه که بامن همراه است، با اشاره به شیوه هدایت الهی درمبعوث کردن انبیا میگوید:«خود خداوند هم کار را ازتذکر لسانی آغازکرده است وبه پیامبرش وحی میکند.»
به تصویر کشیدن معروف
با طنینانداز شدن صدای اذان از ماذنهها و فرارسیدن وقت نماز، تعدادی از خانمها وآقایان این گروه که در ضلغ غربی چهارراه ولیعصر(عج) حضور دارند، همان کنار خیابان موکتی انداخته ونمازشان را اقامه میکنند تا به گونه ای دیگر معروف را به تصویر بکشند. در این بین اما هستند کسانی که همچنان در موقعیتشان حضور دارند و در خلال عبور ما از این محدوده باز هم چند نفر خانم بیحجاب عبور میکنند و چند تذکر لسانی دیگر هم به آنها داده میشود.
نقشه دشمن برای تثبیت کشف حجاب در کشور
آقای رحیم یاوری، مسئول این گروه جهادی درباره نقشه دشمن برای تثبیت کشف حجاب در کشور اینگونه توضیح میدهد:« مسأله آسیبها و تهدیدهایی که در حوزه حجاب از طرف دشمن رقم میخورد و بحث بدحجابی و ضعیف الحجابی در طول سالهای گذشته همواره مطرح بودهاست. حتی در مواجهه با برخی گروههای مشکوک که برای خانمها و آقایان لباسهای خاص طراحی میکردند، بر همه خواص معلوم بود که پشت این اتفاقات دست دشمن است و اهدافی را برای به فساد کشاندن جامعه و متلاشی کردن خانوادهها دنبال میکنند. طبق مستندات متقن، برخی از کسانی که در طول سالهای گذشته با پوشش بد و بهصورت سازمان یافته در جامعه ظاهر میشدند، از طرف دشمن ماموریت داشتند و اجیر شده بودند و از این طریق بر نحوه پوشش افراد غافلی که مبانی اعتقادی و فرهنگی قوی نداشتند، تاثیر نامطلوب گذاشتهاند، هرچند ضعف نهادهای فرهنگی ما هم در این مسأله بسیار موثر بوده است.»
شکلگیری گروه نماز برای اجرای دستور الهی و حکم ولی
آقای یاوری، مسئول طرح نماز که به مخفف « نهضت مصونسازی اجتماعی زنان» است درباره علت و نحوه شکلگیری این گروه مردمی میگوید: « براساس شواهد و قرائن، اظهارات مواضع دشمن، جریانات ضد انقلاب، امروز برای همه روشن است که یکی از اهداف دشمن و اپوزیسیون مسأله کشف حجاب و تثبیت آن در کشور است، کما اینکه از قبل هم تبلیغات آن را شروع کردهبودند. لذا رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانیهایشان تصریح کردند که سرویسهای جاسوسی دشمن پشت این ماجرا هستند وهشدارهای لازم را دادند. سال۹۷هم فرمودند ما درمسأله حجاب عقبنشینی نداریم. با وجود همه این صحبتها، متاسفانه نهادهای مسئول هیچ کار جدی جز برگزاری نشستها، همایشها و ارائه مقالات و امثال این را نداشتند و شاهد کار عملی جدی چه از طرف نهادهای نظارتی و چه از طرف نهادهای فرهنگی و چه نهادهای دینی نبودیم. هرقدر هم افراد متدین و مردم هشدار دادند و تجمعات و تحصنهایی از سوی خانواده شهدا و ایثارگران برگزار شد، افاقه نکرد.»
وی میافزاید: «این درحالی است که رهبر معظم انقلاب،بیحجابی را حرام شرعی و حرام سیاسی دانستند و این تعبیری است که درباره هیچ ناهنجاری دیگری به کار نبردهاند! وقتی رهبر جمهوری اسلامی به عنوان ولی فقیه و مرجع مسلم، چنین تعبیری را به کار میبرند این مسأله وظایفی را بر مسئولین و آحاد جامعه بار میکند. اما با وجود تاکیدات ایشان هیچکس کاری نکرد؛ نهایتا از اوایل امسال ما با جمعی دوستان انقلابی و دغدغهمند جلساتی گذاشتیم که قطعا باید کاری کنیم و برای ادای دستور دین و دستور خدا تصمیم گرفتیم وارد عمل شویم.»
سنگ بنای حرکتی جهادی
آقای یاوری نحوه شکلگیری این گروه چند صد نفره برای تذکر لسانی و احیای امر به معروف را اینگونه روایت میکند: «همه شهدای جمهوری اسلامی در وصیتنامههای خود به طور جدی روی مسأله حجاب تاکید داشتهاند، لذا دشمن برای زدن ریشه حجاب برنامهریزی دقیق کرده است؛ بر این اساس ما هم طی جلسات متعدد، ضمن مطالعه فرمایشات مقام معظم رهبری و بررسی نقشه دشمن، برای مقابله با آن تدبیرکردیم.بنابراین ما از ابتدای فعالیت گروه به دنبال احیای فریضه امر به معروف در زمینه عفاف و حجاب بودهایم و این موضوعی است که ما از آن کوتاه نمیآییم. همانطور که مقام معظم رهبری هم بارها بر آن تاکید فرمودهاند، البته مشی ما منطبق بر روشهای منطقی و درست و در چارچوب دستورات دین و قوانین است.»
اینگونه میشود که سنگ بنای حرکت این گروه جهادی و مردمی گذاشته شده و کسانی که دغدغه دین و دینداری دارند، گرد هم میآیند اما با شیوههای درست و پس از دیدن آموزشهای لازم و سازماندهی وارد عرصه میشوند.
دورنمای جهادی آمران به معروف
آقای یاوری اهداف و دورنمای این گروه جهادی را اینگونه ترسیم میکند:«ازآنجاییکه مسأله امر به معروف و نهی از منکر امری همگانی و واجبی است که قضا ندارد و اگر آن را ترک کردید، دیگر نمیتوانید جبران کنید؛ از طرفی مسأله حجاب مهم است چرا که امروز مسأله کشف حجاب است و فردا دهها آسیب اجتماعی دیگر هم فراگیر و عادیسازی خواهد شد.بنابراین نخستین هدف ما از این طرح اجرای حکم الهی بود و دومین هدف اینکه همه بدانند از مسأله حجاب کوتاه نمیآییم و کوتاه آمدنی نیست. حجاب برای ما مثل آب و هواست. هدف سوم هم این بود که متدینین دوباره جرات امر به معروف و نهی از منکر پیدا کنند و این موضوع همگانی و یک مطالبه عمومی شود. بر این اساس ما جمعی از متدینین را جمع کردیم و به آنها آموزش دادیم و کار را از اوایل آبان ماه آغاز کردیم و تا امروز هر شب خانمها و آقایان متدینی از راههای دور مثل کرج، پاکدشت و نقاط دور تهران و برخی با فرزند شیرخوار و برخی با خانواده تشریف میآورند و ما را همراهی میکنند.»
مرامنامه گروه در مواجهه با قانونشکنان
به گفته مسئول این گروه جهادی کار تذکر لسانی به افراد بیحجاب با چندصد نفر شروع شده و این افراد قبل از شروع فعالیت یک دوره آموزشی را طی کردهاند تا نوع برخورد و نوع تذکر و رفتار و حتی جملاتی که برای امر به معروف باید به کار برند را بدانند؛ اینکه جملهای که به کار میبرند باید کاملا مودبانه باشد. همچنین به آمران به معروف توصیه شده به هیچ عنوان در مقابل مقاومت و احیانا توهینهای افراد بیحجاب نباید عکسالعمل نشان بدهند و از کوره در بروند. باید مراقب باشند چراکه حتما دشمن عوامل خودش را میفرستد تا به این کار مقدس آسیب بزند.
بازخوردهای مردمی طرح تذکر لسانی
از مسئول گروه جهادی تذکر لسانی درباره بازخوردهای مردمی این طرح سؤال میکنم که میگوید:« بازخوردها متفاوت است. اکثریت کسانی که به آنها تذکر داده میشود یا با تذکر اول یا تذکرات بعدی و با روی باز تمکین میکنند. بعضیها هم قبول نمیکنند و میروند. البته کسانی هم هستند که علاوه بر کشف حجاب و تمکین نکردن نسبت به تذکرات اقدام به ایجاد تنش و التهابآفرینی میکنند که ماموران فراجا مطابق قوانین و مقررات با آنها برخورد مینمایند.»
به گفته وی، هر هفته افرادی با تیپهای مختلف، از آقای کراواتی و خانمی که خودش در گروه حجابهای ضعیف جای میگیرد تا متدینین به این گروه جهادی مراجعه کرده و از اجرای این طرح تشکر میکنند. البته برخیها هم انتقاد میکنند که دوستان گروه با این افراد بحث و تبادلنظر دارند و تلاش میکنند تا آنها را قانع کنند.
برنامههای آینده آمران جهادی
آقای یاوری در مورد برنامههای آینده این گروه جهادی چنین پاسخ میدهد: «مرتب اقشار مختلف مردم به ما مراجعه دارند و تقریبا هزاران نفر در سامانه پیشبینیشده ثبتنام کردهاند و ما هر هفته برای تعدادی از آنها آموزش داریم و همینطور که اینها به جمع ما اضافه میشوند، دوستان مناطق دیگری از شهر تهران و حتی شهرستانها هم میخواهند مدل ما را در منطقه خودشان اجرایی کنند.»
وی در زمینه گسترش کارشان افزود: «درحالحاضر ما در چهارراه ولیعصر(عج) فعال هستیم. دوستانی هم در برخی از ایستگاههای مترو حضور فعال دارند. خود ما هم میخواهیم در مناطق مختلف و در میادین دیگر طرح را تکثیر و اجرایی کنیم، چراکه این کار کاملا مردمی است و از استاد دانشگاه و حوزه تا وکیل و بازاری و راننده تاکسی و معلم و نمایندگان تمام اقشار جامعه تقریبا در جمع ما حضور دارند.»
تکمیل پازل با ایستگاه صلواتی و کرسی آزاداندیشی
ضلع شمالی پارک دانشجو درست نبش ضلع شرقی چهارراه ولیعصر(عج) ایستگاه صلواتی برپاست. ماه رجب است و خیلیها شبیه بروبچههای این گروه جهادی روزهدار هستند و ثواب افطار روزهدار هم که روشن است. لیوانهای یکبارمصرف کاغذی یکییکی در سینی کنار هم چیده و از چای گرم پر میشوند. رهگذران خسته از کار روزمره با عطر چای به این سمت از میدان کشیده میشوند. روزهدارها لقمه نان و پنیر صلواتی را میگیرند و در گوشهای می روند تا روزهشان را افطار کنند. در کنار غرفه ایستگاه صلواتی، غرفهای دیگر هم برپاست؛ غرفهای از جنس آگاهی و دانایی. این گروه جهادی محفل گفتوگویی هم راهانداختهاند و در ضلع شمالی پارکدانشجو کرسی آزاداندیشیشان برپاست. البته محفل گفتوگو بحث جدایی از حجاب دارد اما اگر کسی در موضوع حجاب هم سؤال و ابهامی داشته باشد، کارشناسان پاسخگو هستند. هنوز برنامههای بحث و گفتوگوی کرسی آزاداندیشی آغاز نشده اما در عوض چند نفری روی موکتهای این غرفه در حال اقامه نماز مغرب و عشاء هستند و چند نفر دیگر هم روزهشان را باز میکنند. آنطور که آقای محمدی، از مسئولان این گروه جهادی میگوید، کرسی آزاداندیشی این گروه در موضوعات مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با مشتریان خاص خودش برپاست و اساتید دانشگاه و افراد خبرهای این کرسیها را مدیریت کرده و پاسخگوی سؤالات و ابهامات افراد هستند. وی خانمی مانتویی که داخل غرفه نشسته را نشانم میدهد و میگوید: «این خانم حالا مشتری ثابت کرسیهای ما شده و چندمین بار است که به اینجا میآید.» طبق روایت وی، گاهی وقتها شرکتکنندگان در این کرسیها که ابتدا قانع نشدهاند با مراجعه دوباره به آنها میگویند ما به صحبتهای کارشناسان شما که فکر کردیم و دیدیم حق با آنهاست. از آقای محمدی خداحافظی میکنم و دوباره در همین مسیر قدم میزنم تا واکنشها را یک بار دیگر بررسی کنم. صدای مهربان خانم میانسالی را میشنوم که با کلامی قاطع اما پرمحبت به دختر جوان تذکر میدهد: «دخترم شالت را سر کن».