سیل و سردار؛ ادای دین به حبیبِ خوزستانی هاست

معصومه مجدم:

تاریخ شفاهی روایت مستقیم مردم از وقایع است که به صورت دست اول در تاریخ ثبت می شود و امکان این را می دهد تا ما فراتر از سرگذشت حاکمان و قهرمان ها به نقش مردم در وقایع نگاه کنیم و این همان اتفاقی است که در کتاب سیل و سردار رُخ داده است. سپهبد رشید اسلام حاج قاسم سلیمانی این بار زبان مردم روستا نشین ابوشلوک شادگان روایت می شود؛ مردم سیل زده ای که با دیدن حاج قاسم دردهایشان را فراموش کردند، در آغوشش گم شدند و از جان و دل صدایش کردند: حبیبی ... یعنی ای عزیزترین!

تاریخ شفاهی به دلیل اینکه فرهنگ مردم را ثبت و ضبط می کند و عناصر فرهنگی ضبط شده در آن نقش موثری دارند، می تواند به حقظ هویت و فرهنگ یک جامعه کمک کند. دفتر تاریخ شفاهی اهواز در سال 1396 با محوریت جمع آوری خاطرات انقلاب ، دفاع مقدس و همچنین وقایعی که در انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است تاسیس شد و از آن زمان تاکنون با جمع آوری حدود 4 هزار ساعت مصاحبه از مردم با موضوعات مختلف ،تاریخ شفاهی اقدام به تهیه چند کتاب کرده است که کتابهای مادر ایران، آش پشت جبهه، بر شانه های کارون، یزله بر دجله، سیل و سردار و کتاب زنان جبهه جنوبی که چند روز پیش رونمایی شد از جمله آنها می باشد. 

محمدِ علی بخشی پور نویسنده کتاب سیل و سردار 26 ساله و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی است. او پیش از کتاب سیل و سردار در نگارش کتاب های برشانه های کارون و اطلس انقلاب اهواز نقشی موثر داشته است؛ آن چه در پی می آید ماحصل گفت و گوی ما با این جوانِ تازه نفس و خوش فکر انقلابی است:

درباره کتاب سیل و سردار بگویید؛ آیا می توان گفت این کتاب برش هایی از خاطرات شفاهی حاج قاسم سلیمانی در خوزستان به شمار می آید؟

بله! این کتاب خاطرات شفاهی مردم خوزستان از زمان حضور سردار سلیمانی در جریان سیل 98 است. ما سعی کردیم چهره واقعی حاج قاسم را نشان بدیم چون بلاخره چهره حاج قاسم در سوریه مشخص و مبرهن است یک فرمانده دلیر و شجاع و با اُبهتی است که دشمن را تحقیر می کند. اما آن ارتباط حاج قاسم با مردم مخصوصا با مردم مستضعفی که خانه های شان زیر آوار سیل است را ما تا الان ندیده بودیم این کتاب در واقع ادای دین می کند به حاج قاسم و آن وجه از شخصیت سردار را نشان می دهد که مردم دوست است. به عبارت دیگر رسانه ها تصویر اشدا علی الکفار سردار را در میدان نبرد نشان دادند و ما می خواستیم با این کار روی دیگر سکه که همان رحما بینهم است را از شخصیت ایشان به مردم نشان دهیم. نکته ی جذاب این خاطره این است که تمام آن عشق و علاقه و اون روحیه ی جهادی حاج قاسم در کتاب معلوم می شود یک نکته ی دیگر هم است این کتاب به شدت برای مدیران توصیه می شود.

چرا به مدیران؟

چون الگوی یک مدیری که شاید از نظر جایگاهی هیچ کسی آن را ترسیم نکرده را حاج قاسم به منصه ظهور می رساند. با اینکه وظیفه سردار سلیمانی نیست که در جریان سیل حضور پیدا کند و حتی در ماموریت در کشور دیگری حضور داشته؛ اما به خوزستان می آید و به مردم مظلوم و رنج کشیده کمک می کند؛ به نظر من این یک الگوی تمام عیار برای مدیریت جهادی و میدانی است که همه مدیران باید از آن درس بگیرند.

روند تدوین کتاب سیل و سردار، چقدر طول کشید؟

تهیه و تدوین کتاب در مجموع حدود یک سال و نیم به طول انجامید. ما از سال99 شروع کردیم به جمع آوری خاطرات؛ از مسئولان کشوری و استانی گرفته تا مردم عادی، مغازه دارها، کشاورزان، شعرا و افرادی که آن جا حضور داشتند و خاطرات روزهای سیل را در ذهن نگه داشته بودند؛ با تمام آن ها مصاحبه کردیم و چون تعداد بالا و برخی روایت ها باهم مشابهت داشت مجبور شدیم از بین آن ها گلچین کنیم.

چه تعداد روایت جمع آوری شد؟

 تقریبا 150 خاطره جمع آوری شد که از بین آن ها 72 روایت جذاب و خواندنی انتخاب شد.

چه کسانی در این کار به شما کمک کردند؟

آقای جعفر الهایی و اقای مصطفی شالباف تحقیق این کار رو انجام دادند و بنده کار تدوین آن را برعهده داشت.

در جریان جمع آوری خاطرات چه مشکلات و سختی هایی داشتید ؟

 مهم ترین مشکل کار جمع اوری خاطرات است. هماهنگی مسئولان بسیار کار سختی بود برای پیدا کردن برخی مسئولین گاهی 5 تا 6 ماه زمان گذاشتیم اما باز هم موفق نشدیم با آن ها صحبت کنیم.

چرا روستای ابوشلوک را برای رونمایی کتاب انتخاب کردید؟

برای ما خیلی مهم بود رونمایی کتاب جایی باشد که واقعه اتفاق افتاده است. روستای ابوشلوک که یکی از مهم ترین کانون های سیل بود و خرابی های زیادی هم به بار آورد حاج قاسم انجا حضور داشتند و ما هم رونمایی کتاب را همانجا گرفتیم که اتفاقا یکی از زیباترین صحنه ها برای ما بود و خستگی را از تن مان درآورد. بچه ها پیرمردها و جوان ها اشک می ریختند و خاطرات آن روزها را با هم مرور می کردند.

بازخورد کتاب چه طور بود و تا الان به چاپ چندم رسیده است؟

با یاری خداوند و نظر شهید بزرگوار در کمتر از یک ماه به چاپ سوم رسیدیم.

کدام انتشارات کتاب را منتشر کرده است؟

انتشارات راه یار که تحت لقای دفتر مطالعات اجرایی فرهنگ انقلاب اسلامی کار می کند.

آیا قرار است مستند یا فیلمی از این کتاب تهیه شود ؟

 به لطف خداوند ما خودمان توانستیم چندتا از این خاطره گویی ها را آماده کنیم و در اختیار رسانه ملی قرار دادیم که در ایام شهادت سردار پخش شد.

کتاب بعدی شما چه خواهد بود ؟

 انشالله مصدع خمینی کمتر از یک ماه دیگر رونمایی خواهد شد.