یک بالون و ده‌ها معما

 در این خصوص، سوالات زیادی به ذهن متبادر شده، از جمله این‌که قابلیت واقعی این بالون (و بالو‌ن‌های مشابه) چیست؟ آیا ممکن است این اتفاق، قبلا نیز مسبوق به سابقه باشد و مقامات آمریکایی قدرت رصد آن را نداشته باشند؟ فراتر از آن، بسیاری از تحلیلگران درصدد سنجش عوامل فرامتنی مانند منازعات بین‌المللی آمریکا و چین بر شکل‌گیری این تحرکات خاص باشد. در هر حال، همگان بر این باورند ماجرای پرواز بالون چینی در سواحل شمالی آمریکا، موضوعی طبیعی محسوب نمی‌شود و در بطن خود دارای پیامی مهم از سوی پکن خطاب به واشنگتن است.

براساس آنچه تحلیلگران آمریکایی می‌گویند، مسیر حرکت بالون نشان می‌دهد به احتمال زیاد هدف آن جمع‌آوری اطلاعات امنیتی بوده، چرا که بر فراز سایت‌ها و مراکز حساس عبور کرده است. ایالت مونتانای آمریکا از جمله مهم‌ترین مناطقی است که در آن سلاح‌های هسته‌ای نگهداری می‌شود.

از سوی دیگر، سرنگون کردن بالون با موشک یا هر وسیله دیگر آسان نیست و تبعات خاص خود را دارد، از جمله این‌که پس از انفجار ممکن است قطعات آن به افراد محلی و مناطق مسکونی آسیب وارد کند. قبل از انهدام این بالون در سواحل کارولینای شمالی، وزارت دفاع آمریکا تاکنون چند گزینه را بررسی کرد از جمله انهدام بالون در زمانی که به منطقه‌ای با جمعیت پایین می‌رسد اما ارتفاع بالای آن کار را سخت و پیچیده می‌کند. به گفته یک مقام بلندپایه وزارت دفاع آمریکا بالون خطر جدی برای هواپیما‌ها ایجاد نمی‌کند. همچنین اطلاعاتی هم که به دست می‌آورد آنچنان مهم و ارزنده نیستند، پس با احتساب هزینه و فایده، در حال حاضر سرنگونی آن چندان منطقی نیست! با این حال برخی دیگر ازمقامات و تحلیلگران آمریکایی چنین اظهارنظرهایی را ناشی از ساده‌انگاری یا نفی واقعیات تلقی می‌کنند.

به گفته یک مقام عالی‌رتبه نظامی وزارت دفاع آمریکا در سال‌های اخیر چین بارها اقدام به چنین کاری کرده و بالون‌های خود را بر فراز ایالات متحده به پرواز درآورده است. اما وی می‌افزاید برای نخستین‌بار است که یک بالون چینی مدتی طولانی در آسمان آمریکا مانده است.

معمولا از بالون‌ها برای جاسوسی‌های طولانی‌مدت استفاده می‌شود. بر اساس گزارش یورونیوز، تاریخچه استفاده از بالون به جنگ جهانی اول بازمی‌گردد.

اگرچه از آن موقع تاکنون پیشرفت هواپیماهای جاسوسی و فناوری ماهواره‌ها باعث شده کشورها اطلاعات دقیق‌تر و قابل اعتماد‌تری از هدف به دست آورند، اما بالون‌ها همچنان جایگاه مهم خود را دارند. دلیلش هم این است که بالون‌ها یک وسیله بسیار ارزان برای جمع‌آوری اطلاعات هستند.

ماجرایی که مبهم است

موضوع پرواز بالون چینی بر فراز آمریکا به لحاظ فنی و ماهوی مبهم است. به گفته پنتاگون، مقامات نظامی و امنیتی آمریکا و کانادا هشدارهای لازم را در این‌باره دریافت کرده‌اند. ابتدا این بالون(یا بالون‌های جاسوسی) در جزایر آلیوتی واقع در اقیانوس آرام مشاهده‌ و پس از گذر از کانادا وارد آمریکا شد. اما حرکت بالون‌ها بر فراز ایالت مونتانا، بسیار معنادارتر از حد تصور است! همان‌گونه که اشاره شد، ایالت مونتانای آمریکا ازجمله مهم‌ترین مناطقی است که در آن سلاح‌های هسته‌ای ممنوعه نگهداری می‌شود.

شاید وقتی مقامات آمریکایی مشغول انعقاد پیمان امنیتی اوکاس به مشارکت استرالیا و انگلیس علیه پکن بودند، تصور اقدامات متقابل چینی‌ها را حداقل تا این حد نمی‌کردند. فراتر از آن، وقتی مقامات دو حزب دموکرات و جمهوریخواه مداخله‌گرایی مزمن در تایوان، تبت، هنگ‌کنگ و دریای چین جنوبی را در دستور کار قرار دادند، تصویری از پرواز بالون‌های جاسوسی(و شاید بعدها عملیاتی!) در ذهن خود نقاشی نکرده بودند. صورت‌مسأله پیچیده اما تا حدی قابل پیش‌بینی است.

اصرار آمریکا بر استقرار موشک‌های میان‌برد در جزایر فیلیپین و ژاپن در چارچوب استراتژی مهار حداکثری پکن در حال پاسخگویی از سوی چینی‌هاست. به‌این‌ترتیب، تنش راهبردی و طولانی‌مدتی که امروز در اوکراین شاهد آن هستیم، ممکن است در آینده‌ای نزدیک به منطقه‌ای که از سوی آمریکا حیاط‌خلوت چین خوانده می‌شود نیز سرایت کند.

منازعه‌ای جدید میان واشنگتن-پکن

ماجرای پرواز بالون چینی بر فراز آمریکا، نقطه‌عطفی در منازعات دو طرف محسوب می‌شود. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که دستور سرنگونی این بالون را صادر کرده بود اصرار داشت این عملیات روز چهارشنبه گذشته انجام شود. با این حال پنتاگون به رئیس‌جمهور آمریکا توصیه کرده بود بهترین زمان برای سرنگونی آن زمانی است که بالون در حال پرواز بر فراز اقیانوس یا دریا باشد.

عملیات روز شنبه در نزدیکی ساحل ایالت کارولینای جنوبی در شرق آمریکا صورت گرفت. مقامات نظامی ایالات متحده بر این باور بودند که سرنگونی این بالون روی خشکی می‌تواند برای ساکنان محلی خطرناک باشد. در این معادله، رئیس‌جمهور بدون آن‌که اشاره‌ای نسبت به آسیب‌پذیری پدافندی و امنیتی کشورش در ماجرای پرواز بالون چینی (که قبلا نیز تکرار شده است) داشته باشد، موفقیت خلبانان نیروی هوایی ارتش آمریکا را «تبریک» گفته است. در مقابل، چین تصمیم آمریکا برای ساقط کردن این بالون را به‌وضوح واکنشی بیش از حد توصیف کرده است. به نظر می‌رسد این رفت و برگشت کماکان میان دو بازیگر ادامه خواهد داشت.