باید جشنواره را خلوت کنیم

به گزارش جام‌جم، در این نشست محمدعلی رجبی، ابراهیم حقیقی، جمشید حقیقت‌شناس،امیر عبدالحسینی، امیر راد، مسعود زنده‌روح‌ کرمانی، مجتبی آقایی، علی‌اشرف صندوق‌آبادی و جمال عرب‌زاده به‌ عنوان دبیران کل یا دبیران هنری ۱۳ دوره گذشته جشنواره هنرهای تجسمی فجر حضور داشتند.
محمود شالویی، سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به شکل‌گیری جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: گرچه عده‌ای تصور می‌کردند جشنواره تجسمی فجر با هدف جایگزینی دوسالانه‌ها طراحی شده اما اصلا قرار بر این نبود و اهداف و نحوه اجرای جشنواره فجر و دوسالانه‌ها متفاوت است و در این سال‌ها نیز دوسالانه‌ها و جشنواره فجر برگزار شده‌ است.
سرپرست معاونت هنری افزود: یک جشنواره زمانی می‌تواند با کیفیت و حرفه‌ای برگزار شود که همه اختیارات به برگزارکنندگان سپرده شود و جشنواره بر اساس آیین‌نامه موجود و با در نظر گرفتن مسائل تخصصی برنامه‌ریزی و اجرا شود.
هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی هم در این نشست توضیح داد: در دوره‌های مختلف این جشنواره شاهد رویکردهای متفاوتی بودیم. زمانی رشته‌های هنری تفکیک شده بود و بعد از آن این مسأله مطرح شد که در دنیای امروز فاصله هنرها از بین رفته است و همه آنها باید در کنار همدیگر قرار بگیرند اما برخی رشته‌های هنری با توجه به مشخصه‌های آنها بار دیگر جدا از هم در جشنواره حضور داشتند. شاید دیدن این تغییرات از دور باعث شود عده‌ای گمان کنند این جشنواره نقشه راه ندارد اما وقتی در یک خانواده هنرهای مختلف دور هم جمع می‌شوند و هنرمندان آنها باید اقناع شوند، به‌راحتی نمی‌توان در مورد این مسأله نظر داد و برای هر سؤال پاسخ‌های زیادی وجود دارد.
سیدعباس‌ میرهاشمی،دبیرکل چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر در ادامه این نشست تصریح کرد: ما نیازمندیم که ابعاد مختلف جشنواره هنرهای تجسمی فجر و نحوه تعامل آن با دوسالانه‌ها و جشنواره هنرهای تجسمی جوانان تبیین شود. در این صورت می‌توانیم گام‌های خوبی برداریم و فرصتی فراهم کنیم تا اثر هنری و هنرمند به‌خوبی دیده شوند. در این میان حضور استان‌ها را در جشنواره تقویت کردیم و با برنامه‌ریزی‌های متعدد سعی کردیم استان‌ها با همه توان در جشنواره حضور داشته باشند. این جلسه را گشایشی می‌دانم که در جمع‌های دیگر راهنمایی بیشتری از دوستان بگیریم تا شاهد اتفاقات خوبی در حوزه تجسمی باشیم.
محمدعلی رجبی، دبیرکل دوره چهارم گفت:‌ نکته مهمی که در اغلب رویدادهای هنری مورد غفلت قرار می‌گرفت، این است که دستاوردهای آنها بررسی نمی‌شود و فعالیت پژوهشی روی آنها صورت نمی‌گیرد. همه جشنواره‌ها و دوسالانه‌ها فقط در مدت برگزاری خود با هنرمندان در ارتباط هستند و در سایر زمان‌ها پیگیر فعالیت‌های هنری نیستند. درحالی‌که باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که در سراسر سال فعالیت‌های هنری و وضعیت هنرمندان رصد شود.

جشنواره‌ای برای مردم یا نخبگان؟
مجتبی آقایی، دبیر کل ادوار هفتم تا دهم جشنواره در ادامه نشست گفت: در نامگذاری جشنواره نیز باید دقت کنیم و همچنین باید بدانیم با چه گونه از مخاطب در ارتباط هستیم. واژه هنرهای تجسمی برای مردم بسیار نامأنوس است و آنها متوجه نمی‌شوند در این جشنواره قرار است چه چیزی را ببینند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم، این که آیا جشنواره را برای قشر نخبه برگزار می‌کنیم یا برای هنرمندان یا برای مردم؟
ابراهیم حقیقی، دبیرکل دوره‌های یازدهم و دوازدهم جشنواره در ادامه نشست گفت:‌ به نظر من مخاطبان این جشنواره بیشتر هنرمندان و هنرجویان هستند و به‌ ندرت می‌بینیم که مردم عادی از آن بازدید کنند. حضور پیشکسوتان هم می‌تواند از طریق گالری‌ها در جشنواره اتفاق بیفتد. البته در سایر جشنواره‌ها نیز همین‌گونه است و به تصور من بیشتر دوستداران فیلم و موسیقی و تئاتر هستند که به جشنواره‌ها می‌روند.
جمشید حقیقت‌شناس، دبیر هنری دوره‌های هفتم تا دهم جشنواره گفت: مشکل بزرگ این جشنواره نداشتن یک مکان مناسب است. در طول این سال‌ها هیچ‌کس فکری به حال این مسأله نکرده و ما ناچار هستیم هر سال از میان آثار فراوانی که به جشنواره ارسال می‌شود تنها تعداد اندکی را انتخاب کنیم.
زمانی که من دبیر هنری جشنواره شدم ۱۰ رشته با ۱۰ دبیر و چندین داور در جشنواره وجود داشت ولی ما شروع به حذف کردیم تا قدرت حرکت‌مان بیشتر شود. از داوران خواستیم به‌جای قضاوت در رشته تخصصی خود در همه رشته‌ها نظر بدهند. فکر می‌کنم مشکل ما در برگزاری هر رویدادی حذف‌نکردن است، درحالی‌که اگر آنچه را در طول زمان جمع شده است حذف کنیم فضا بازتر می‌شود و بهتر می‌توان کار کرد.

جشنواره باید به چه سمتی برود؟
مسعود زنده‌روح کرمانی، دبیر هنری دوره‌های چهارم تا ششم گفت: جشنواره باید خلوت شود و نباید در آن رشته‌های مختلف وجود داشته باشد، زیرا در هنر معاصر چیزی به نام رشته وجود ندارد. جشنواره باید به سمتی برود که هنر معاصر امروز ایران در آن باشد. چیزی که برگرفته از همه دوسالانه‌ها و جشنواره جوان باشد. به نظر من حکم یک‌ساله برای دبیر جشنواره هیچ فایده‌ای ندارد زیرا یک نفر باید پنج سال برنامه‌ریزی کند تا راه مناسب برای جشنواره پیدا شود.
جمال عرب‌زاده، دبیر هنری دوره دوازدهم جشنواره گفت: هنرمندان تجسمی به دلیل این‌که وابستگی حرفه‌ای به جشنواره ندارند و همیشه مستقل کار می‌کنند، ممکن است چندان در آن حضور پیدا نکنند اما باید این جشنواره به‌عنوان جشن تجسمی در ذهن هنرمندان جا بیفتد. اداره کل تجسمی با رفتن به سمت انجمن‌ها باعث شده است تا حدودی فاصله‌ها برداشته شود. حرکت صحیح این است که انجمن‌ها و گالری‌ها این جشن را از آن خود بدانند و در آن حضور پیدا کنند. نکته دیگر آن‌که جشنواره جوان پتانسیل زیادی دارد و فرصتی برای گسترده‌شدن جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. آثار برگزیده این جشنواره هیچ‌وقت به شکل خوبی نمایش داده نمی‌شوند اما جشنواره فجر فرصت مناسبی برای این کار است.
امیر راد، دبیر هنری دوره اخیر جشنواره (چهاردهم) گفت: اگر بخش‌های جنبی در جشنواره وجود نداشته باشد بهتر است، زیرا کوچک‌تر‌شدن جشنواره باعث افزایش کیفیت آن می‌شود. ما برای برگزاری جشنواره نیازمند این هستیم که چند سال فکر کنیم اما این‌که هر سال افراد جدیدی تصمیم‌های جدید و کوتاه‌مدت بگیرند نتیجه خوبی نخواهد داشت.
اردشیر میرمنگره، دبیر هنری دوره گذشته جشنواره (سیزدهم) نیز گفت: تعداد مطالبات جامعه هنری زیاد است و درخواست‌ها و مشکلات زیادی در حوزه هنرهای تجسمی وجود دارد که می‌خواهیم از این جشنواره برای حل همه آنها استفاده کنیم. گرامیداشت هنرمندان پیشکسوت، نمایش آثار شهرستان‌ها، حضور هنر نو و... در یک جشنواره نمی‌گنجد. فکر می‌کنم جشنواره باید به سمت خالص‌شدن برود و برای بخش‌های دیگر راه‌حل‌های دیگری پیدا شود. امکان ندارد جشنواره فجر همه نیازهای جامعه هنرهای تجسمی را رفع کند و در سیاست‌گذاری وزارتخانه باید برای این تعدد مطالبات راه‌ حلی پیدا شود.