روح جمعی

آنها با فایزر و جانسون‌اند‌جانسون و مدرنا اولین تولیدکننده‌ها و عرضه‌کنندگان واکسن بودند. اما با همه این حرف‌ها امروز میزان تلفات ناشی از کرونا روزانه ۱۲۰۰ نفر در این کشور است و این عدد تلفات در روز در حالی است که در آمریکا مشکلی به نام کمبود واکسن وجود ندارد. اما از سوی دیگر در جامعه ایرانی امروز ۸۰ درصد دوز اول واکسن را زده‌اند.

ایرانی‌ها از همان روز اول کرونا بر سر ماجرای ماسک با تغییر رفتارشان در کارخانه‌ها‌، خیریه‌ها و جهادی‌ها ماسک به اندازه کافی تولید کردند.

برای معضل اقتصاد و گرفتاری خانواده‌ها انواع و اقسام طرح‌های خیریه‌ای مانند مواسات را اجرا کردند. رهبرشان به خواندن دعای هفتم صحیفه سجادیه در این شرایط و پیوند به آسمان‌ها دعوت کرد و ده‌ها و صدها اقدام تا جامعه از این شرایط عبور کند و در نهایت امروز با تولید و واردات واکسن توانست به میزان کافی جامعه را ایمن کند که دیگر بعد از ادارات دولتی، صحبت از بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها می‌شود.

فارغ از مسائل پزشکی، اعداد در این دو جامعه به ما چه می‌گویند؟ امروز با آمریکایی‌هایی روبه‌رو هستیم که مشکل بزرگ‌شان برای کنترل پاندمی در سطح ملی واکسن‌نزدن‌ است.

جامعه‌ای که جدا از مباحث عقیدتی و سیاسی از ترس این‌که مبادا بلای پیشین نسل‌کشی برایش تکرار شود واکسن نمی‌زند. امروز آمریکا ۲۰ درصد با استاندارد جهانی برای این‌که زنجیره کرونا در سرزمین‌اش قطع شود فاصله دارد. جامعه آمریکایی زود به هسته سخت مخالفت در یک حرکت جمعی رسید.

شبیه این اتفاق‌ها در ماجراهای دیگری مثل انتخابات ریاست‌جمهوری هم افتاد. نماد مهم آن روزها اشغال کنگره شد.

پایین ‌آوردن و شکستن مجسمه‌های فرماندهان جنگ‌های داخلی و ... نیز نمونه‌های مشابهی از نمایش حرکت‌های جمعی جامعه می‌کند.

شهید مطهری از این پدیده به نام روح جمعی یاد می‌کند. روح جمعی چیزی است که بر تمام اعضای جامعه حاکم است و بر همه گرایش‌ها، عواطف و تفکرات انسانی از زندگی اثر می‌گذارد.

روح جمعی است که سه عنصر مهم وحدت، پیوند نسلی و رفتار جمعی را در جامعه شکل می‌دهد و وقتی ناتوان می‌شود موجب فروپاشی فرهنگی و از بین رفتن هویت جمعی می‌شود.

فروپاشی فرهنگی موجب گسست اجتماعی و آغازگر دومینوی سقوط یک کشور است و برعکس آن‌که روح جمعی بالایی دارد به قول فوکو وقتی «همه ملت» با هم هستند توانایی غلبه بر سخت‌ترین مشکلات را خواهد داشت.

حالا فارغ از پمپاژهای رسانه‌های سیاه، کدام جامعه در حال پیشروی است؟ آمریکایی که روح جمعی‌اش چنین سرگردان است یا ایرانی که زیر سخت‌ترین فشارهای آمریکا و وجود مشکلات و گرفتاری‌های داخلی، اتفاقات بزرگی از تشییع حاج قاسم تا مواسات و واکسن و مشارکت در انتخابات و... رقم زده است؟

منبع: کمیل خجسته - کارشناس مسائل سیاسی / روزنامه جام جم