آب خوش از گلوی شادگان پایین نمی‌رود

تامین‌نشدن حقابه تالاب هورالعظیم، مرگ گاومیش‌ها و بی‌تکلیفی کشاورزان در پی اصلاح برنامه کشت تابستانه استان ازجمله دلخوری‌ها و مطالبات مردم خوزستان در دو ماه گذشته بود و پاسخ مسؤولان به مطالبات مردم نهایتا به کافی‌نبودن آب پشت سدهای اصلی خوزستان ختم ‌شد و مسؤولان استانی با انکار اتفاقات پیش‌آمده، مردم تشنه را این‌بار تشنه گفت‌وگو و شفافیت کردند.

در خلال تنش آبی تیر سال‌جاری در خوزستان و پوشش گسترده خبری آن و البته سوءاستفاده برخی‌ها از مطالبات بحق مردم این استان اما آنچه مغفول ماند مورد بررسی قرار نگرفتن علل و دلایل به‌وجودآمدن تنش‌های گاه و بیگاه آبی؛ چه سیل و چه خشکسالی در خوزستان و آینده نزدیکی بود که تحت‌تاثیر تنش آبی اخیر رخ می‌داد.

چند روزی می‌شود که مردم شهرستان شادگان به دلیل شوری بیش از حد آب شرب در صف تصفیه‌خانه‌ها ایستاده‌اند و امروز همان آینده‌ای رقم خورده‌است که در پی تنش‌ آبی دو ماه گذشته در انتظار مردم خوزستان بود و در نهایت مردم خوزستان باید تا شروع سال آبی جدید یکه و تنها روزهای خود را با بی‌آبی، کم‌آبی یا کیفیت فاجعه‌بار آب‌شرب سپری کنند.

گزارش پیش‌رو روایت میدانی خبرنگار جام‌جم از صف‌های مردم شادگان برای خرید آب‌شرب در پی کاهش دبی آب رودخانه کارون است.

هرچند پیش از این نیز آبی که به‌نام آب‌شرب در خوزستان معروف است تنها برای شست‌وشو قابل استفاده بود و هیچ‌گاه نمی‌توان بدون تصفیه از آن برای شرب استفاده کرد اما کیفیت همان آب نیز در شادگان از گذشته بدتر شده و تقریبا دو هفته‌ای می‌شود که آب‌شرب شهرستان شادگان به‌دلیل بالابودن «ای‌سی» رودخانه کارون شورتر از پیش، کدر و بدبو شده‌است تا جایی که تصفیه‌خانه‌ها و مراکز فروش آب‌شرب در شادگان توان تصفیه این میزان از ای‌سی را ندارند و اکثرشان برای ازکارنیفتادن و استهلاک دستگاه تصفیه آب‌شان مجبور به خاموش‌کردن و تعطیل‌کردن دستگاه‌های تصفیه‌ها شده‌اند. همچنین دستگاه‌های تصفیه خانگی نیز عملا توان تصفیه آن مقدار ای‌سی را نیز ندارند. صبح روز جمعه حدود ساعت 7 و 30 دقیقه صبح است. چند روزی می‌شود که در خوزستان هوا زیر 50درجه رفته و تقریبا در سایه باد خنکی می‌وزد. کنار تنها تصفیه‌خانه‌ای که در چند روز اخیر به مردم شادگان آب‌شرب تصفیه‌شده می‌فروشد، ایستاده‌ایم.

همان دقایق اول حضورمان زنی با پوشش عربی خوزستانی، بشکه به دست برای خرید آب می‌آید. می‌پرسم مگر آب ندارید؟ می‌گوید آب داریم ولی آن‌قدر شور و بدبو است که نهایتا بتوانیم برای شست‌وشو از آن استفاده کنیم. ولی کدام شست‌وشو؟ چشم‌هایمان موقع شست‌وشو از شدت شوری آب می‌سوزد. به اجبار فقط برای پخت‌وپزمان آب می‌خریم زیرا نمی‌توانیم برای تمام مصارف روزانه آب‌مان، آب خریداری کنیم.

بشکه‌‌هایش را در صف می‌گذارد و به خانه‌اش که همان حوالی است برمی‌گردد. با این‌که تازه اول صبح روز تعطیل است اما دم محل فروش آب تصفیه کم‌کم در حال شلوغ‌شدن است. مردم پشت ماشین‌، موتور سه‌چرخه و هر وسیله نقلیه‌ای که دارند را پر از بشکه کرده‌اند تا برای مصرف روزانه‌شان آب بخرند.
حالا دیگر صف طویلی از بشکه‌ها و آدم‌های تشنه آب سالم و شیرین تشکیل شده‌است. صفی که اگرچه همیشگی نیست اما تصویر غریبی نیز در خوزستان محسوب نمی‌شود.

40 دقیقه راه برای رسیدن به آب

با کمی فاصله از صف ایستاده‌ام که یکی از شهروندان یک بطری آب از محل فروش آب تصفیه پر می‌کند و نزدیکم می‌شود.

از دور فریاد می‌زند: «خانم ببینید! این آبی است که این روزها با نام آب تصفیه‌شده در حال استفاده از آن هستیم.» بطری‌ای که در دستش قرار دارد را بالا می‌برد. نور آفتاب به آب کدری که درون بطری است می‌خورد و به‌وضوح ذرات آلوده‌کننده آب را مشخص می‌کند. آب را در کف دستش می‌ریزد و مدام می‌گوید فکر می‌کنید نمی‌دانند؟ فکر می‌کنید قبل از شما کسی ننوشته یا عکس نگرفته؟ نامش عباس آلبوخنفر است و از روستای بحاث از دهستان حسینی آمده‌است. آلبوخنفر می‌گوید هر روز در دو نوبت صبح و شب برای پر کردن بشکه‌های آب‌شان 40 دقیقه به شادگان می‌آید اما همین آبی که روزانه این همه زمان برایش صرف می‌کند نیز آب سالمی نیست.

3ساعت آب در شبانه‌روز

خودروی پژویی کنار محل فروش آب تصفیه توقف می‌کند. صدای بلند مداحی‌ای از ماشین پخش است و مداح چندباری نام کربلا را تکرار می‌کند. مردی که درون خودرو بود پیاده می‌شود و بشکه‌های آب را در صف قرار می‌دهد. مداحی، شوری آب و تشنگی؛ تصویر متناقضی در هزار و سیصد و خرده‌ای سال پس از عاشوا ایجاد می‌کند که با روزمره مردم خوزستان گره خورده‌است. انگار فرقی ندارد چقدر از کربلا گذشته؛ هر جا تشنگی باشد و ظلم، نام اباعبدا... به میان می‌آید و کربلا تداعی می‌شود.

جواد عساکره می‌گوید از روستای آبشار قدیم آمده‌است و چند ماهی می‌شود در تمام شبانه فقط سه ساعت آب وصل است. دورقی عنوان می‌کند: ما درحال پرداخت مالیات آب هستیم و هزینه قبض سه ساعت وصلی آب کدر و به شدت شور را هم پرداخت می‌کنیم اما نتیجه اینها چیست؟ آب شور و بد بو و بی‌توجهی مسؤولان. مگر ما چه می‌خواهیم؟ جز بدیهیات یک زندگی؟ ما عاشق کشور و استانمان هستیم ولی این رسمش نیست که هر وقت از آب و حق و حقوق‌مان گفتیم ما را شورشگر بخوانند. گفت‌وگو را نیمه‌تمام رها می‌کند، بشکه‌هایش را داخل خودرو قرار می‌دهد و دور می‌شود.

تقدیر الهی یا جفای مسؤولان؟

اینجا مردم دل پری دارند و اما در عین حال صبورند. فکر می‌کنند این جفا‌ها و بی‌توجهی‌ها تقدیر الهی است و باید در برابر این امتحان خودشان را مقام و صبور نشان دهند. این حرف‌های من نیست. صحبت‌های پیرمردی است که در صف آب ایستاده‌است. گاهی هم کسی تیکه پرانی می‌کند و می‌گوید مگر این عکس‌ها و گفت وگوها برایمان آب سالم می‌شود؟ یکی دیگر هم اضافه می‌کند بگذار ببیند حالا همه خوزستان درحال تبدیل شدن به غیزانیه است.

در همین حین تانکر بنیاد مستضعفان چند متر پایین‌تر به محله آبرسانی می‌کند. کمی از صف و جمعیت تنها محل فروش آب تصفیه کم می‌شود و مردم در صف آبرسانی سازمان مستضعفین می‌ایستند.

وضعیت آب بهتر است اما احتمال پایین آمدن کیفیت آن وجود دارد

حجت‌الاسلام مجید ناصری‌نژاد، نماینده مردم شادگان در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم درباره شوری آب این روزهای شادگان می‌گوید: پس از اتمام پروژه آبرسانی غدیر، قرار بر این شد تمام آب شرب مورد نیاز شادگان از غدیر تامین شود اما ظرفیت پروژه غدیر به حد مطلوب نرسید و خود پروژه آبرسانی غدیر نیز با مشکل مواجه شد. این امر سبب شد آبی که به عنوان آب شرب مورد استفاده مردم شادگان قرار می‌گیرد، مخلوطی از آب غدیر و آب کارون باشد.

ناصری‌نژاد عنوان می‌کند: هرقدر نسبت آب کارون به غدیر بیشتر باشد آب مورد استفاده مردم شادگان کیفیتی پایین‌تر خواهد داشت. از این رو اگر تمام آب مصرفی ما را از غدیر تامین کنند کیفیت بد آب شرب شادگان حل خواهدشد.

نماینده مردم شادگان در ادامه عنوان می‌کند: در هفته‌ای که گذشت و این روزها نسبت آب کارون به غدیر بیشتر بود.

او اضافه می‌کند اگر وضعیت رودخانه کارون خوب باشد، شوری آب کمتر می‌شودولی در این روزها کارون با دبی پایین مواجه بود. ناصری‌نژاد عنوان می‌کند بهانه سازمان آب و برق کمبود آب پشت سدهای استان است و برای همین دبی کارون را کمتر کرده‌اند و به دنبال کاهش دبی کارون، شوری آب بیشتر شده و کیفیت آب پایین‌تر آمده‌است.

او با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته می‌افزاید: وضعیت آب نسبت به سابق بهتر است اما ما به این حد قانع نیستیم. در حال حاضر در تلاشیم آب مورد استفاده شادگان از غدیر تامین شود.

ناصری‌نژاد همچنین می‌گوید: اگر بارندگی‌ها در سال جدید خوب باشد و آب ذخیره پشت سدهای استان به حد مطلوب برسد، به تکرار نشدن این اتفاق تکرار امیدواریم.

زینب مرزوقی - جام‌جم خوزستان