وزیر نیرو:
تکذیب صادرات آب به کویت
وزیر نیرو گفت: اگر در ۵ سال اخیر ۲۵هزار مگاوات یعنی سالی ۵هزار مگاوات ایجاد می‌کردیم الآن دیگر مشکل خاموشی نمی‌داشتیم.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری تسنیم، رضا اردکانیان، وزیر نیرو با حضور در برنامه نگاه یکشنبه‌شب شبکه یک سیما درباره پدیده کم‌آبی امسال در خوزستان ابراز کرد: امروز پدیده تغییر اقلیم یک نظریه نیست بلکه واقعیت است و در دنیا به‌اندازه کافی دانشمندان نشانه‌هایی دال بر اینکه شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی تغییر کرده است، دارند و کره زمین گرم‌تر شده است، تحولات خشکسالی‌ها و ترسالی‌های شدید متعاقب هم در مناطقی از دنیا رخ می‌دهد.
وی ادامه داد: در منطقه ما، تغییر اقلیم به‌میزان زیادی به این معناست که باید آماده مواجه شدن با شرایط جدید آب‌وهوایی باشیم.
اردکانیان با اشاره به اینکه بارش در ایران یک‌سوم میانگین بارش جهانی است، گفت: بارش جهانی به‌طور متوسط ۷۵۰ میلی‌متر است که در ایران ۲۵۰ میلی‌متر می‌باشد و باید این فکر را کنار بگذاریم که هر سال ۲۵۰ میلی‌متر بارش را داشته باشیم، چون ممکن است سال‌های خشکی داشته باشیم که رقم از این میزان خیلی کمتر باشد کما اینکه امسال حدود ۵۳ درصد نسبت به سال گذشته کم‌بارش هستیم و همچنین نسبت به متوسط دوره درازمدت بیش از ۴۰ درصد پایین‌تر می‌باشیم.
وی افزود: در ۴ سال گذشته در سال اول و چهارم خشک‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر کشور بود و سال‌های دوم و سوم جزو ترسال‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر بوده است و این شرایط به این معناست که باید برنامه‌ریزی را برای مواجه شدن با شرایط آبی تغییر دهیم و همچنین سازه‌ها را متناسب با این شرایط طراحی کنیم و بسازیم و مصرف آب، الگوی کشت و روش‌های آبیاری باید متناسب با این شرایط باشد.
وی ادامه داد: در خوزستان ورودی سد‌های ما امسال در ابتدای سال نسبت به سال گذشته ۱۰ میلیارد مترمکعب کمتر بوده است یعنی بارش‌ها در استان خوزستان ۳۰ درصد کمتر از سال گذشته بود و در استان‌های مجاوری که از آنجا آب به خوزستان وارد می‌شود حدود ۴۰ درصد بارش در آن استان‌ها هم کمتر بوده است.
وزیر نیرو با یادآوری اینکه "امسال سال خشکی بوده است"، گفت: سازمان آب و برق خوزستان قدمت زیادی دارد و این یعنی این سازمان جزو غنی‌ترین شرکت‌ها از نظر بنیه کارشناسی، تجربیات انباشته و تجهیزات و امکاناتی است بنابراین تجربه بسیار بالایی در مواجهه با پدیده‌های جدی یعنی خشکسالی‌های مفرط و ترسالی‌های شدید دارند.
وی افزود: سازمان آب و برق خوزستان مانند هر سال و در ابتدای سال آبی یعنی مهر ۹۹ با همکاری جهاد کشاورزی، صنعت، محیط زیست، زیر چتر استانداری برنامه‌ریزی منابع و مصارف کردند که این آب موجود را با توجه به پیش‌بینی‌ها چگونه عمل کنند که حق‌آبه حفظ شود و در اولویت اول آب شرب با مشکل مواجه نشود و البته سایر مسائل.
وی ادامه داد: موضوع کشت برنج در استان‌های مختلف مطرح بوده و عمل هم می‌شده است و در سال ۹۴ به‌پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی جز در استان‌های شمالی کشور، این کشت ممنوع شده است؛ البته به این معنا نبوده که کشت نمی‌شده است بلکه کشت می‌شده، ولی مجاز نبوده است.
اردکانیان گفت: در سال گذشته برای اولین بار در قانون بودجه ۱۴۰۰ به این موضوع پرداخته شد که در تبصره ۸ بندی آمده است که کشت برنج را با شرایطی مجاز کردند که البته به‌درستی آن را به شرایط آبی هر استان موکول کردند و تصمیم‌گیری و تأیید این کار را به‌عهده کارگروه سازگاری با کم‌آبی هر استان قرار دادند.
وی اضافه کرد: کشت برنج در سال گذشته در استان خوزستان انجام شده و در سال‌های قبل هم بوده است.
وزیر نیرو گفت: اتفاقی که امسال در خوزستان رخ داده این بود وقتی که رهاسازی‌ها از سد کرخه و سد دز برای پایین‌دست و رسیدن به هور و مصارف دیگر انجام می‌شد به آن میزان نمی‌رسید و یکی از دلایل آن هم برداشت‌هایی بود که بین راه انجام می‌گرفت و مشکلاتی را ایجاد کرد؛ گاهی ۷۰ مترمکعب در ثانیه بود، ولی آب نمی‌رسید که به ۹۰، ۱۱۰، ۱۳۰ و الآن به ۱۶۰ مترمکعب در ثانیه از سد کرخه و حدود ۱۴۰ متر مکعب در ثانیه از سد دز رها می‌شود که آب به پایین‌دست هم رسیده است.
وی ادامه داد: سفری که جمعه گذشته هیئتی از معاونان وزارتخانه‌ها به خوزستان داشتند منجر به تصویب‌نامه‌ای در هیئت وزیران شد و با تأکید رئیس جمهور اعتبارات خوبی برای سرعت دادن به طرح‌های آبی و پرداخت باقیمانده خسارت‌های مردم در سیلاب گذشته و سرعت دادن به برخی سازه‌های آبی در نظر گرفته شد و همچنین هیئتی دیروز جمعه به‌سرپرستی معاون اول رئیس جمهور عازم خوزستان شدند که از کرخه و هور بازدید شد و شرایط از نزدیک دیده شد و جلسات خوبی با نمایندگان و فرهیختگان استان برگزار شد و تصمیمات خوبی هم گرفته شد که حتی در شرایط محدودیت آب با مشارکت خود مسئولان در استان و کشاورزان مسئله مدیریت شود به این معنا که بتوانیم آب را در میزانی که مقدور است در اختیار قرار دهیم تا آسیبی به کشت پاییزه نزند و آب شرب مردم در نیم‌سال دوم مدیریت شود.
وزیر نیرو گفت: اولین اتفاق خوبی که رخ داد این بود که علی‌رغم همه محدودیت‌های مالی که وجود دارد دولت ۵۰ درصد آنچه را برای خوزستان تصویب کردند واریز کنند و الآن پول در حساب شرکت‌های ذی‌نفع در استان خوزستان است و امیدواریم هرچه زودتر ۵۰ درصد دوم هم واریز شود.
وی افزود: این شرایط یعنی در بخش آبرسانی و مشکلات روستایی قطعاً تا پایان سال بخش عمده‌ای از مشکل این ۷۰۲ روستا حل خواهد شد.
اردکانیان ادامه داد: اتفاق خوب دیگری که رخ داد این بود که کشت پاییزه برای کشاورزانی که حق‌آبه دارند و همچنین آب شرب در ریسک قرار نگیرد.
وی گفت: تدارک تعدادی آب‌شیرین‌کن هم دیده شده است که کیفیت آب شرب با مشکل مواجه نشود و همچنین سازوکاری با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی گذاشته شد که به‌صورت تفصیلی بررسی کنند افرادی که کشت کردند و نیاز آبی دارند به‌چه‌ترتیبی مدیریت شود تا آب آن‌ها تأمین شود.
وی همچنین گفت: دو سال سیلابی، تاب‌آوری را برای مواجه شدن با یک سال شدید خشک فوق‌العاده کم کرد.
اردکانیان ابراز کرد: هیچ طرح انتقال جدید حوضه به حوضه آب اجرا نشده است و تنها طرح انتقالی که این دولت اجرا کرد شیرین‌سازی آب خلیج فارس و انتقال از خلیج فارس به فلات مرکزی بود و این هم کار موجهی برای صنایع بود، چون صنایع نباید سنگینی وزن خودشان را بر دوش بخش شرب قرار دهند و این عملکرد از آب به برق هم سرایت کرده است و بالاخره صنایع بزرگ ما درخواست دادند که ۱۰۵۳۰ مگاوات برق توسط خودشان نیروگاه احداث شود که موافقت اصولی آن صادر شده است.
وزیر نیرو گفت: بر اساس آخرین آمار ۹۰ هزار هکتار از زمین‌های خوزستان زیر کشت برنج است.
اردکانیان اضافه کرد: بر اساس آخرین آمار ۹۰ هزار هکتار از زمین‌های خوزستان زیر کشت برنج است؛ البته اختیار امسال در خود استان بود و آن‌ها بر اساس شرایطی که داشتند کشت را ممنوع کردند.
وی افزود: بر اساس ممنوع بودن آن، آب را برای مصارف مختلف تقسیم و سعی کردند فصل پاییز و شش‌ماهه دوم را بدون ریسک کنند؛ البته کیفیت آب شرب پایین‌دست هم مسئله مهمی بود که با توجه به منابعی که قرار بر تأمین شده است مشکل آب‌شیرین‌کن هم حل خواهد شد.
وی ادامه داد: هیچ طرح انتقال حوزه به حوزه اجرا نشده است و تنها طرح‌های قدیمی بوده است؛ مثلاً اگر آورد رودخانه‌های خوزستان در شرایط عادی حدود ۳۰ میلیارد مترمکعب باشد طرح‌هایی که از سابق اجرا شده زیر ۱ میلیارد مترمکعب است.
اردکانیان درباره شایعه صادرات آب به کویت هم تصریح کرد: ما آب به کویت صادر نمی‌کنیم و اصلی‌ترین نقطه حکمرانی ما، اعتماد به مردم و همچنین اعتماد مردم به مسئولان است. دشمنان این آب‌وخاک اگر به‌دنبال خلع سلاح ما باشند باید به این اعتماد آسیب بزنند و الآن تمامی ابزار‌های خودشان را به‌کار گرفتند و می‌دانند چنین شایعاتی کمتر از نیم روز عمر دارد، ولی برای همین نیم روز حساب می‌کنند البته مردم هوشیار هستند و می‌دانند دشمنانی که دارو و غذا را بر این کشور تحریم کردند دست از این شایعات برنمی‌دارند.
وی تأکید کرد: تمامی این شایعات، کذب محض است و با هدف تأثیرگذاری رابطه بین مردم و مسئولان طراحی شده است و همان طور که تا به حال به نتیجه نرسیدند از این پس هم همین گونه خواهد بود.
وزیر نیرو در پاسخ به مطلبی مبنی بر اینکه در زمستان سال گذشته موضوع خاموشی و استفاده از مازوت بالا گرفت و دولت برای جبران کمبود برق، آب سد‌ها به‌ویژه سد‌های مهم در خوزستان را برای استفاده در نیروگاه‌ها باز کرده است که موجب شده است امسال دچار مشکل آب باشیم" گفت: بله و خیر؛ بله به این معنا که ما امسال هم باید مهیای این موضوع باشیم و امسال تدابیر خوبی اندیشیده خواهد شد البته با کمک مردم تا مصرف گاز خانگی کنترل شود و مانند سال گذشته نخواهد شد که تا بیش از ۶۰۰ میلیون مترمکعب در شبانه‌روز فقط صرف تأمین گاز خانگی کردیم و وزارت نفت در بعضی مواقع برای تأمین گاز نیروگاه‌ها دچار مشکل شد و اختلالی در عرضه برق پیش آمد که ما به میزان کمی از آب برنامه‌ریزی‌شده بیشتر استفاده کردیم.
وی گفت: بلافاصله قبل از پایان سال توانستیم جبران کنیم و وقتی از سال ۹۹ به ۱۴۰۰ ورود کردیم انحراف از برنامه برق‌آبی‌ها جبران شده بود.
اردکانیان گفت: اتفاقی که در ابتدای سال برای ما افتاد به‌طور کلی مخازن سد‌های ما کاهش داشت و حدود ۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات ناشی از کمبود آب در سد‌هایی که تولید برق‌آبی می‌کردند کاهش تولید داشتیم که افزایش دما هم به این شرایط اضافه شد.
وی افزود: در فروردین ۹۶ یک طرح جامعی درباره موضوع آبرسانی شهری و روستایی، جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، سیستم‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی در خوزستان و اهواز و موضوع کنترل سیلاب و مهندسی رودخانه‌ها به تصویب هیئت وزیران رسید؛ در خوزستان به‌لحاظ شرایط زمین موضوع فاضلاب با جمع‌آوری آب‌های سطحی یک مشکل دوقلو است که یکی بر دیگری تأثیر می‌گذارد.
وزیر نیرو همچنین اظهار کرد: دولت پروژه‌هایی را تعریف و مبالغی را پیش‌بینی کرد که بخشی از آن بودجه عمومی بود که حدود هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان شد و طرح‌های متعددی هم اجرا شد شامل ۳۱۲ کیلومتر شبکه جمع‌آوری اصلی و فرعی فاضلاب در شهر اهواز، ۶۴۷ کیلومتر در سایر شهرها، ۸۵ کیلومتر اصلاح و نوسازی نقاط ریزشی در ۱۵۵ نقطه شهر اهواز و دو تصفیه‌خانه فاضلاب در شهر‌های رامهرمز و شرق اهواز و طرح‌های متعدد دیگر بود که انجام شد، ولی بخش دیگر آن استفاده از فاینانس بود که با مشکلاتی مواجه شد.
اردکانیان اضافه کرد: با اجازه مقام معظم رهبری در استفاده از صندوق توسعه ملی بخش فاضلاب اهواز تحرک جدی در آن ایجاد شد و پیمانکار آن تعیین شده است و به‌زودی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و اگر منابع باشد امیدوارم با توجه به ظرفیت بالای مهندسی در کشور طی ۲ تا ۳ سال این طرح‌ها انجام شود.
وزیر نیرو گفت: دغدغه اصلی دولت و مجلس رساندن سطح رفاه مردم به حد قابل قبول است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما آقای رضا اردکانیان در استودیو نگاه یک شبکه اول سیما با اشاره به استان خوزستان افزود: دولت و مجلس و همه دست‌اندرکاران دغدغه اصلی‌شان این است که مردم با مشکلی مواجه نشوند، اگر در مجلس قانونی وضع و ممنوعیتی برداشته می‌شود یا حذف ممنوعیتی مشروط به شرایطی می‌شود با در نظر گرفتن همه ملاحظات اجتماعی اقتصادی سیاسی و امنیت مردم است.
او ادامه داد: بحث معیشت مردم کشاورز مسئله جدی است بالاخره در شرایط تحریمی بوده‌ایم، ما به‌قصد اینکه دشمنانمان دلشاد نشوند در سال‌های گذشته خیلی جزئیات مسائل را باز نکرده‌ایم. دسترسی ما به منابعی که باید صرف توسعه کشور و افزایش رفاه مردم شود بسیار محدود بوده منابع خودمان هم در دسترس کامل نبوده است چه برسد به دسترسی ما به فرصت‌هایی که برای همه در دنیا فراهم است.
اردکانیان گفت: آنچه جا دارد مورد پردازش قرار بگیرد و ما به آن کمتر پرداخته‌ایم این است که ساختار‌ها و سازوکار‌های ما لزوماً متناسب با شرایط اقلیمی کشور نیست. اگر از کلمه الگوی کشت استفاده می‌کنیم و انگشت اشاره را به‌سمت وزارت جهاد کشاورزی می‌گیریم باید بدانیم که کار الگوی کشت به یک دستگاه مربوط نمی‌شود البته تدوین آن مربوط به یک دستگاه می‌شود، ولی پیاده‌سازی الگوی کشت کاری میان‌بخشی است.
وزیر نیرو گفت: وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، وزارت صمت و دانشگاه‌ها، NGO ها، صداوسیما و گروه‌های مرجع باید دست به دست هم بدهند تا چنین اتفاقی در کشور شکل پذیرد، برای یک‌سری عرصه‌ها مانند عرصه آب یا استقرار الگوی کشت مناسب و اصلاح مصرف انرژی، معرفی یک دستگاه به‌عنوان متولی، ساده‌انگاری‌ای بیش نیست.
اردکانیان گفت: چرا کل نیروگاه‌های کشور که باید برق مورد نیاز همه بخش‌های کشور را تأمین کند معادل ۲۰۰ میلیون مترمکعب در شبانه‌روز گاز مصرف می‌کنند و بخش خانگی‌مان که برای گرمایش و پخت‌وپز نیازمند گاز است مصرفشان فقط در زمستان سه و نیم برابر این عدد است طبیعتاً رسیدگی به این بحث به‌تن‌هایی کار وزارت نفت نیست، نیازمند ایجاد هماهنگی و تقویت همکاری میان بخش‌ها هستیم.
وزیر نیرو درباره حجم آب سد کرخه گفت: سد کرخه در زمان حاضر بیش از دو میلیارد مترمکعب آب دارد و ان‌شاءالله اول پاییز هم بارش‌ها شروع می‌شود البته همه سد‌ها تراز‌های مختلفی دارند و تا ترازی مشخص می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری برقی نمود و از ترازی به پایین دیگر بهره‌برداری برقی از آن سد انجام نمی‌شود و در تراز‌های گوناگون در هر سدی مصارف مختلف و گوناگونی از آن به‌عمل می‌آید.
اردکانیان در مورد اینکه آیا سد کرخه فقط ۵۴ روز دیگر آب دارد یا خیر افزود: باید این حرف‌ها را گذاشت به حساب مجموعه اطلاعاتی که فصل مشترکش ایجاد التهاب است.
وزیر نیرو در خصوص خاموشی‌های نامنظم در کشور گفت: امیدواریم با کمک مردم و مراعات‌هایی که مانند همیشه خواهند داشت بتوانیم از پس هفته پیش رو که روز‌های گرمی را بهمراه دارد، به خوبی برآییم. البته بعد از پشت سر گذاشتن هفته جاری، به سمت کاهش دما خواهیم رفت. سال گذشته اوج بار مصرفی در ۳۱ تیر ما به ۵۸ هزار و ۳۰۰ مگاوات رسید، اما امسال این رقم از ۶۰ هزار هم عبور کرد و کاهش هر یک درجه دمای کشور حدود ۱۵۰۰ مگاوات بار را کاهش می‌دهد.
وی افزود: دولت در ۱۶ تیر امسال تصویب کرد کاهش برق در فولادی‌ها و سیمانی‌ها باشد و همان جا حکم کرد تا همین میزان کاهشی که الان اعمال می‌شود بدهی دولت محسوب می‌شود و همین امسال در مواقع دیگر این انرژی را رایگان به آن‌ها تقدیم خواهیم کرد.
اردکانیان با اشاره به اقدامات دولت دوازدهم در حوزه فولاد افزود: فقط در دولت دوازدهم ۱۹۹ صنعت فولادی جدید با بار مصرفی ۳۶۵۴ مگاوات معادل ۴ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاهی در کشور ایجاد شده است و این نشان از همکاری و همراهی دولت با این صنعت دارد.
وی ادامه داد: اگر در ۵ سال اخیر ۲۵ هزار مگاوات یعنی سالی ۵ هزار مگاوات ایجاد می‌کردیم الان دیگر مشکل خاموشی نمی‌داشتیم.
اردکانیان با اشاره به برنامه ششم توسعه افزود: دولت مکلف است از طریق وزارت نیرو در طول اجرای برنامه نسبت به افزایش توان تولید برق تا ۲۵ هزار مگاوات از طریق سرمایه گذاری موسسات عمومی و غیردولتی، تعاونی، خصوصی اعم از خارجی و منابع داخلی شرکت‌های تابعه و ... ایجاد برق نماید. حال عملکرد دولت به این گونه بود که در طول برنامه ششم از روز اول سال ۱۳۹۶ الی ۲۹ اسفند امسال، ۱۳ هزار و ۶۸۴ مگاوات برق به بهربرداری رسانده است البته این رقم با احتساب مقداری است که تا پایان سال به مدار وارد خواهد شد.
وی افزود: علاوه بر آن بیش از ۱۶ هزار مگاوات هم در حال ساخت داریم، زیرا یکی از تکالیف دولت این است که طرح‌های در حال ساخت داشته باشیم تا دولت بعدی آن را تحویل بگیرد.
وی تصریح کرد: دولت دهم رقمی حدود ۴۵۷۵ مگاوات در حال ساخت تحویل دولت آقای روحانی داد دولت آقای روحانی هم ۱۶ هزار و ۳۰۹ مگاوات در حال ساخت را تحویل دولت آقای رئیسی می‌دهد که این مقدار برق در طول ۲ الی ۳ سال آتی وارد مدار خواهد شد.
علاوه بر این میزان رقمی حدود ۱۷ هزار و ۹۲۵ مگاوات برای فاینانس‌های تجاری مورد مذاکره و امضاء قرار گرفته است که متاسفانه موانعی پیش آمد و امیدواریم با رفع این موانع این‌ها در مسیر اجرا قرار بگیرد و ظرفیت قابل ملاحظه‌ای را در مدار بهره برداری قرار بدهد.
وزیر نیرو در پاسخ به این سوال که آیا پس از این در کشور خاموشی خواهیم داشت؛ افزود: از حدود مرداد یا شهریور پارسال بر اساس پیش بینی‌هایی که انجام داده بودیم و محدودیت‌هایی که پیش روی خود می‌دیدیم حدود ۳۵۰ هزار توافقنامه با واحد‌های مختلف صنعتی و کشاورزی کشور برای جابجایی زمان مصرف انرژی به امضا رسانده ایم، اما افزایش دما و تاخیر در به مدار آمدن نیروگاه بوشهر و همینطور خارج شدن از مدار به مدت دو هفته، سبب شد تا در مواقعی با خاموشی‌های مواجه شویم البته بخشی از خاموشی‌ها که ناشی از اتفاقاتی است که اصلاً قابل پیش‌بینی نیست.
اردکانیان گفت: آنچه در خاموشی‌ها برایمان غیرقابل پیش بینی بود رشد مصرف خانوار و افزایش دما و همینطور ماندگاری افزایش دما بود که در پیش بینی‌هایی که به ما ارائه می‌شد وجود نداشت، مسئله نیروگاه بوشهر هم در جای خود معضلی بود که با تلاش مسئولان به سرعت رفع شد، الان در شرایطی هستیم که برپایه همراهی صنعت سیمان و فولاد و همینطور مراعات‌های مردم در بخش خانگی مشکلی نخواهیم داشت.
اردکانیان در خصوص سهم استخراج رمزارز‌ها در رشد مصرف برق پیش بینی نشده کشور گفت: برق کالایی قابل ذخیره‌سازی نیست و تولید و مصرف آن باید هم‌تراز باشد تا برق مطمئن و پایداری را به مردم تقدیم کنیم لذا اگر به همان اندازه مصرف مان برق تولید کنیم سه درصد که هیچ حتی نیم درصد هم خارج از محاسبه افزایش مصرف داشته باشیم یعنی ناتوانی در پاسخگویی خواهیم داشت این مسئله کاملاً روشن است.
وی ادامه داد: در خصوص رمز ارز‌ها هم باید گفت اطلاعات پراکنده که ما از مراجع بین المللی تولید کننده رمز ارز‌ها دریافت کرده ایم حاکی است ۱۰ درصد انرژی مصرفی کل دنیا برای تولید رمز ارز‌ها به جغرافیای ایران مربوط می‌شود.
اردکانیان گفت: پس از آن دریافتیم که وزارت صمت بر اساس مصوبه دولت مجوزی که برای تولید رمز ارز داده حدود ۳۲۱ مگاوات است حال اینکه میانه ۳۲۱ و رقم چند هزار مگاواتی فاصله بسیاری وجود دارد، اینجا بود که همکارانی که در دستگاه‌های اطلاعاتی قابلیت پیگیری مسئله داشتند شروع به تحقیق و بررسی کردند و تا دو سه روز قبل حدود ۲۰۱ هزار و ششصد و ۳۷ ماینر غیر مجاز کشف شد که حجم برق مصرفی این تعداد ماینر برابر با مصرف ۵۸۳ هزار و ۸۰۹ کیلووات یعنی ۵۸۴ مگاوات برق است؛ البته نیرو‌های انتظامی و اطلاعاتی می‌گویند که رقم واقعی بیش از این مقادیر است.
وی ادامه داد: در منطقه ما، تغییر اقلیم به‌میزان زیادی به این معناست که باید آماده مواجه شدن با شرایط جدید آب‌وهوایی باشیم.
اردکانیان با اشاره به اینکه بارش در ایران یک‌سوم میانگین بارش جهانی است، گفت: بارش جهانی به‌طور متوسط ۷۵۰ میلی‌متر است که در ایران ۲۵۰ میلی‌متر می‌باشد و باید این فکر را کنار بگذاریم که هر سال ۲۵۰ میلی‌متر بارش را داشته باشیم، چون ممکن است سال‌های خشکی داشته باشیم که رقم از این میزان خیلی کمتر باشد کما اینکه امسال حدود ۵۳ درصد نسبت به سال گذشته کم‌بارش هستیم و همچنین نسبت به متوسط دوره درازمدت بیش از ۴۰ درصد پایین‌تر می‌باشیم.
وی افزود: در ۴ سال گذشته در سال اول و چهارم خشک‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر کشور بود و سال‌های دوم و سوم جزو ترسال‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر بوده است و این شرایط به این معناست که باید برنامه‌ریزی را برای مواجه شدن با شرایط آبی تغییر دهیم و همچنین سازه‌ها را متناسب با این شرایط طراحی کنیم و بسازیم و مصرف آب، الگوی کشت و روش‌های آبیاری باید متناسب با این شرایط باشد.
وی ادامه داد: در خوزستان ورودی سد‌های ما امسال در ابتدای سال نسبت به سال گذشته ۱۰ میلیارد مترمکعب کمتر بوده است یعنی بارش‌ها در استان خوزستان ۳۰ درصد کمتر از سال گذشته بود و در استان‌های مجاوری که از آنجا آب به خوزستان وارد می‌شود حدود ۴۰ درصد بارش در آن استان‌ها هم کمتر بوده است.
وزیر نیرو با یادآوری اینکه "امسال سال خشکی بوده است"، گفت: سازمان آب و برق خوزستان قدمت زیادی دارد و این یعنی این سازمان جزو غنی‌ترین شرکت‌ها از نظر بنیه کارشناسی، تجربیات انباشته و تجهیزات و امکاناتی است بنابراین تجربه بسیار بالایی در مواجهه با پدیده‌های جدی یعنی خشکسالی‌های مفرط و ترسالی‌های شدید دارند.
وی افزود: سازمان آب و برق خوزستان مانند هر سال و در ابتدای سال آبی یعنی مهر ۹۹ با همکاری جهاد کشاورزی، صنعت، محیط زیست، زیر چتر استانداری برنامه‌ریزی منابع و مصارف کردند که این آب موجود را با توجه به پیش‌بینی‌ها چگونه عمل کنند که حق‌آبه حفظ شود و در اولویت اول آب شرب با مشکل مواجه نشود و البته سایر مسائل.
وی ادامه داد: موضوع کشت برنج در استان‌های مختلف مطرح بوده و عمل هم می‌شده است و در سال ۹۴ به‌پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی جز در استان‌های شمالی کشور، این کشت ممنوع شده است؛ البته به این معنا نبوده که کشت نمی‌شده است بلکه کشت می‌شده، ولی مجاز نبوده است.
اردکانیان گفت: در سال گذشته برای اولین بار در قانون بودجه ۱۴۰۰ به این موضوع پرداخته شد که در تبصره ۸ بندی آمده است که کشت برنج را با شرایطی مجاز کردند که البته به‌درستی آن را به شرایط آبی هر استان موکول کردند و تصمیم‌گیری و تأیید این کار را به‌عهده کارگروه سازگاری با کم‌آبی هر استان قرار دادند.
وی اضافه کرد: کشت برنج در سال گذشته در استان خوزستان انجام شده و در سال‌های قبل هم بوده است.
وزیر نیرو گفت: اتفاقی که امسال در خوزستان رخ داده این بود وقتی که رهاسازی‌ها از سد کرخه و سد دز برای پایین‌دست و رسیدن به هور و مصارف دیگر انجام می‌شد به آن میزان نمی‌رسید و یکی از دلایل آن هم برداشت‌هایی بود که بین راه انجام می‌گرفت و مشکلاتی را ایجاد کرد؛ گاهی ۷۰ مترمکعب در ثانیه بود، ولی آب نمی‌رسید که به ۹۰، ۱۱۰، ۱۳۰ و الآن به ۱۶۰ مترمکعب در ثانیه از سد کرخه و حدود ۱۴۰ متر مکعب در ثانیه از سد دز رها می‌شود که آب به پایین‌دست هم رسیده است.
وی ادامه داد: سفری که جمعه گذشته هیئتی از معاونان وزارتخانه‌ها به خوزستان داشتند منجر به تصویب‌نامه‌ای در هیئت وزیران شد و با تأکید رئیس جمهور اعتبارات خوبی برای سرعت دادن به طرح‌های آبی و پرداخت باقیمانده خسارت‌های مردم در سیلاب گذشته و سرعت دادن به برخی سازه‌های آبی در نظر گرفته شد و همچنین هیئتی دیروز جمعه به‌سرپرستی معاون اول رئیس جمهور عازم خوزستان شدند که از کرخه و هور بازدید شد و شرایط از نزدیک دیده شد و جلسات خوبی با نمایندگان و فرهیختگان استان برگزار شد و تصمیمات خوبی هم گرفته شد که حتی در شرایط محدودیت آب با مشارکت خود مسئولان در استان و کشاورزان مسئله مدیریت شود به این معنا که بتوانیم آب را در میزانی که مقدور است در اختیار قرار دهیم تا آسیبی به کشت پاییزه نزند و آب شرب مردم در نیم‌سال دوم مدیریت شود.
وزیر نیرو گفت: اولین اتفاق خوبی که رخ داد این بود که علی‌رغم همه محدودیت‌های مالی که وجود دارد دولت ۵۰ درصد آنچه را برای خوزستان تصویب کردند واریز کنند و الآن پول در حساب شرکت‌های ذی‌نفع در استان خوزستان است و امیدواریم هرچه زودتر ۵۰ درصد دوم هم واریز شود.
وی افزود: این شرایط یعنی در بخش آبرسانی و مشکلات روستایی قطعاً تا پایان سال بخش عمده‌ای از مشکل این ۷۰۲ روستا حل خواهد شد.
اردکانیان ادامه داد: اتفاق خوب دیگری که رخ داد این بود که کشت پاییزه برای کشاورزانی که حق‌آبه دارند و همچنین آب شرب در ریسک قرار نگیرد.
وی گفت: تدارک تعدادی آب‌شیرین‌کن هم دیده شده است که کیفیت آب شرب با مشکل مواجه نشود و همچنین سازوکاری با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی گذاشته شد که به‌صورت تفصیلی بررسی کنند افرادی که کشت کردند و نیاز آبی دارند به‌چه‌ترتیبی مدیریت شود تا آب آن‌ها تأمین شود.
وی همچنین گفت: دو سال سیلابی، تاب‌آوری را برای مواجه شدن با یک سال شدید خشک فوق‌العاده کم کرد.
اردکانیان ابراز کرد: هیچ طرح انتقال جدید حوضه به حوضه آب اجرا نشده است و تنها طرح انتقالی که این دولت اجرا کرد شیرین‌سازی آب خلیج فارس و انتقال از خلیج فارس به فلات مرکزی بود و این هم کار موجهی برای صنایع بود، چون صنایع نباید سنگینی وزن خودشان را بر دوش بخش شرب قرار دهند و این عملکرد از آب به برق هم سرایت کرده است و بالاخره صنایع بزرگ ما درخواست دادند که ۱۰۵۳۰ مگاوات برق توسط خودشان نیروگاه احداث شود که موافقت اصولی آن صادر شده است.
وزیر نیرو گفت: بر اساس آخرین آمار ۹۰ هزار هکتار از زمین‌های خوزستان زیر کشت برنج است.
اردکانیان اضافه کرد: بر اساس آخرین آمار ۹۰ هزار هکتار از زمین‌های خوزستان زیر کشت برنج است؛ البته اختیار امسال در خود استان بود و آن‌ها بر اساس شرایطی که داشتند کشت را ممنوع کردند.
وی افزود: بر اساس ممنوع بودن آن، آب را برای مصارف مختلف تقسیم و سعی کردند فصل پاییز و شش‌ماهه دوم را بدون ریسک کنند؛ البته کیفیت آب شرب پایین‌دست هم مسئله مهمی بود که با توجه به منابعی که قرار بر تأمین شده است مشکل آب‌شیرین‌کن هم حل خواهد شد.
وی ادامه داد: هیچ طرح انتقال حوزه به حوزه اجرا نشده است و تنها طرح‌های قدیمی بوده است؛ مثلاً اگر آورد رودخانه‌های خوزستان در شرایط عادی حدود ۳۰ میلیارد مترمکعب باشد طرح‌هایی که از سابق اجرا شده زیر ۱ میلیارد مترمکعب است.
اردکانیان درباره شایعه صادرات آب به کویت هم تصریح کرد: ما آب به کویت صادر نمی‌کنیم و اصلی‌ترین نقطه حکمرانی ما، اعتماد به مردم و همچنین اعتماد مردم به مسئولان است. دشمنان این آب‌وخاک اگر به‌دنبال خلع سلاح ما باشند باید به این اعتماد آسیب بزنند و الآن تمامی ابزار‌های خودشان را به‌کار گرفتند و می‌دانند چنین شایعاتی کمتر از نیم روز عمر دارد، ولی برای همین نیم روز حساب می‌کنند البته مردم هوشیار هستند و می‌دانند دشمنانی که دارو و غذا را بر این کشور تحریم کردند دست از این شایعات برنمی‌دارند.
وی تأکید کرد: تمامی این شایعات، کذب محض است و با هدف تأثیرگذاری رابطه بین مردم و مسئولان طراحی شده است و همان طور که تا به حال به نتیجه نرسیدند از این پس هم همین گونه خواهد بود.
وزیر نیرو در پاسخ به مطلبی مبنی بر اینکه در زمستان سال گذشته موضوع خاموشی و استفاده از مازوت بالا گرفت و دولت برای جبران کمبود برق، آب سد‌ها به‌ویژه سد‌های مهم در خوزستان را برای استفاده در نیروگاه‌ها باز کرده است که موجب شده است امسال دچار مشکل آب باشیم" گفت: بله و خیر؛ بله به این معنا که ما امسال هم باید مهیای این موضوع باشیم و امسال تدابیر خوبی اندیشیده خواهد شد البته با کمک مردم تا مصرف گاز خانگی کنترل شود و مانند سال گذشته نخواهد شد که تا بیش از ۶۰۰ میلیون مترمکعب در شبانه‌روز فقط صرف تأمین گاز خانگی کردیم و وزارت نفت در بعضی مواقع برای تأمین گاز نیروگاه‌ها دچار مشکل شد و اختلالی در عرضه برق پیش آمد که ما به میزان کمی از آب برنامه‌ریزی‌شده بیشتر استفاده کردیم.
وی گفت: بلافاصله قبل از پایان سال توانستیم جبران کنیم و وقتی از سال ۹۹ به ۱۴۰۰ ورود کردیم انحراف از برنامه برق‌آبی‌ها جبران شده بود.
اردکانیان گفت: اتفاقی که در ابتدای سال برای ما افتاد به‌طور کلی مخازن سد‌های ما کاهش داشت و حدود ۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات ناشی از کمبود آب در سد‌هایی که تولید برق‌آبی می‌کردند کاهش تولید داشتیم که افزایش دما هم به این شرایط اضافه شد.
وی افزود: در فروردین ۹۶ یک طرح جامعی درباره موضوع آبرسانی شهری و روستایی، جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، سیستم‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی در خوزستان و اهواز و موضوع کنترل سیلاب و مهندسی رودخانه‌ها به تصویب هیئت وزیران رسید؛ در خوزستان به‌لحاظ شرایط زمین موضوع فاضلاب با جمع‌آوری آب‌های سطحی یک مشکل دوقلو است که یکی بر دیگری تأثیر می‌گذارد.
وزیر نیرو همچنین اظهار کرد: دولت پروژه‌هایی را تعریف و مبالغی را پیش‌بینی کرد که بخشی از آن بودجه عمومی بود که حدود هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان شد و طرح‌های متعددی هم اجرا شد شامل ۳۱۲ کیلومتر شبکه جمع‌آوری اصلی و فرعی فاضلاب در شهر اهواز، ۶۴۷ کیلومتر در سایر شهرها، ۸۵ کیلومتر اصلاح و نوسازی نقاط ریزشی در ۱۵۵ نقطه شهر اهواز و دو تصفیه‌خانه فاضلاب در شهر‌های رامهرمز و شرق اهواز و طرح‌های متعدد دیگر بود که انجام شد، ولی بخش دیگر آن استفاده از فاینانس بود که با مشکلاتی مواجه شد.
اردکانیان اضافه کرد: با اجازه مقام معظم رهبری در استفاده از صندوق توسعه ملی بخش فاضلاب اهواز تحرک جدی در آن ایجاد شد و پیمانکار آن تعیین شده است و به‌زودی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و اگر منابع باشد امیدوارم با توجه به ظرفیت بالای مهندسی در کشور طی ۲ تا ۳ سال این طرح‌ها انجام شود.
وزیر نیرو گفت: دغدغه اصلی دولت و مجلس رساندن سطح رفاه مردم به حد قابل قبول است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما آقای رضا اردکانیان در استودیو نگاه یک شبکه اول سیما با اشاره به استان خوزستان افزود: دولت و مجلس و همه دست‌اندرکاران دغدغه اصلی‌شان این است که مردم با مشکلی مواجه نشوند، اگر در مجلس قانونی وضع و ممنوعیتی برداشته می‌شود یا حذف ممنوعیتی مشروط به شرایطی می‌شود با در نظر گرفتن همه ملاحظات اجتماعی اقتصادی سیاسی و امنیت مردم است.
او ادامه داد: بحث معیشت مردم کشاورز مسئله جدی است بالاخره در شرایط تحریمی بوده‌ایم، ما به‌قصد اینکه دشمنانمان دلشاد نشوند در سال‌های گذشته خیلی جزئیات مسائل را باز نکرده‌ایم. دسترسی ما به منابعی که باید صرف توسعه کشور و افزایش رفاه مردم شود بسیار محدود بوده منابع خودمان هم در دسترس کامل نبوده است چه برسد به دسترسی ما به فرصت‌هایی که برای همه در دنیا فراهم است.
اردکانیان گفت: آنچه جا دارد مورد پردازش قرار بگیرد و ما به آن کمتر پرداخته‌ایم این است که ساختار‌ها و سازوکار‌های ما لزوماً متناسب با شرایط اقلیمی کشور نیست. اگر از کلمه الگوی کشت استفاده می‌کنیم و انگشت اشاره را به‌سمت وزارت جهاد کشاورزی می‌گیریم باید بدانیم که کار الگوی کشت به یک دستگاه مربوط نمی‌شود البته تدوین آن مربوط به یک دستگاه می‌شود، ولی پیاده‌سازی الگوی کشت کاری میان‌بخشی است.
وزیر نیرو گفت: وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، وزارت صمت و دانشگاه‌ها، NGO ها، صداوسیما و گروه‌های مرجع باید دست به دست هم بدهند تا چنین اتفاقی در کشور شکل پذیرد، برای یک‌سری عرصه‌ها مانند عرصه آب یا استقرار الگوی کشت مناسب و اصلاح مصرف انرژی، معرفی یک دستگاه به‌عنوان متولی، ساده‌انگاری‌ای بیش نیست.
اردکانیان گفت: چرا کل نیروگاه‌های کشور که باید برق مورد نیاز همه بخش‌های کشور را تأمین کند معادل ۲۰۰ میلیون مترمکعب در شبانه‌روز گاز مصرف می‌کنند و بخش خانگی‌مان که برای گرمایش و پخت‌وپز نیازمند گاز است مصرفشان فقط در زمستان سه و نیم برابر این عدد است طبیعتاً رسیدگی به این بحث به‌تن‌هایی کار وزارت نفت نیست، نیازمند ایجاد هماهنگی و تقویت همکاری میان بخش‌ها هستیم.
وزیر نیرو درباره حجم آب سد کرخه گفت: سد کرخه در زمان حاضر بیش از دو میلیارد مترمکعب آب دارد و ان‌شاءالله اول پاییز هم بارش‌ها شروع می‌شود البته همه سد‌ها تراز‌های مختلفی دارند و تا ترازی مشخص می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری برقی نمود و از ترازی به پایین دیگر بهره‌برداری برقی از آن سد انجام نمی‌شود و در تراز‌های گوناگون در هر سدی مصارف مختلف و گوناگونی از آن به‌عمل می‌آید.
اردکانیان در مورد اینکه آیا سد کرخه فقط ۵۴ روز دیگر آب دارد یا خیر افزود: باید این حرف‌ها را گذاشت به حساب مجموعه اطلاعاتی که فصل مشترکش ایجاد التهاب است.
وزیر نیرو در خصوص خاموشی‌های نامنظم در کشور گفت: امیدواریم با کمک مردم و مراعات‌هایی که مانند همیشه خواهند داشت بتوانیم از پس هفته پیش رو که روز‌های گرمی را بهمراه دارد، به خوبی برآییم. البته بعد از پشت سر گذاشتن هفته جاری، به سمت کاهش دما خواهیم رفت. سال گذشته اوج بار مصرفی در ۳۱ تیر ما به ۵۸ هزار و ۳۰۰ مگاوات رسید، اما امسال این رقم از ۶۰ هزار هم عبور کرد و کاهش هر یک درجه دمای کشور حدود ۱۵۰۰ مگاوات بار را کاهش می‌دهد.
وی افزود: دولت در ۱۶ تیر امسال تصویب کرد کاهش برق در فولادی‌ها و سیمانی‌ها باشد و همان جا حکم کرد تا همین میزان کاهشی که الان اعمال می‌شود بدهی دولت محسوب می‌شود و همین امسال در مواقع دیگر این انرژی را رایگان به آن‌ها تقدیم خواهیم کرد.
اردکانیان با اشاره به اقدامات دولت دوازدهم در حوزه فولاد افزود: فقط در دولت دوازدهم ۱۹۹ صنعت فولادی جدید با بار مصرفی ۳۶۵۴ مگاوات معادل ۴ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاهی در کشور ایجاد شده است و این نشان از همکاری و همراهی دولت با این صنعت دارد.
وی ادامه داد: اگر در ۵ سال اخیر ۲۵ هزار مگاوات یعنی سالی ۵ هزار مگاوات ایجاد می‌کردیم الان دیگر مشکل خاموشی نمی‌داشتیم.
اردکانیان با اشاره به برنامه ششم توسعه افزود: دولت مکلف است از طریق وزارت نیرو در طول اجرای برنامه نسبت به افزایش توان تولید برق تا ۲۵ هزار مگاوات از طریق سرمایه گذاری موسسات عمومی و غیردولتی، تعاونی، خصوصی اعم از خارجی و منابع داخلی شرکت‌های تابعه و ... ایجاد برق نماید. حال عملکرد دولت به این گونه بود که در طول برنامه ششم از روز اول سال ۱۳۹۶ الی ۲۹ اسفند امسال، ۱۳ هزار و ۶۸۴ مگاوات برق به بهربرداری رسانده است البته این رقم با احتساب مقداری است که تا پایان سال به مدار وارد خواهد شد.
وی افزود: علاوه بر آن بیش از ۱۶ هزار مگاوات هم در حال ساخت داریم، زیرا یکی از تکالیف دولت این است که طرح‌های در حال ساخت داشته باشیم تا دولت بعدی آن را تحویل بگیرد.
وی تصریح کرد: دولت دهم رقمی حدود ۴۵۷۵ مگاوات در حال ساخت تحویل دولت آقای روحانی داد دولت آقای روحانی هم ۱۶ هزار و ۳۰۹ مگاوات در حال ساخت را تحویل دولت آقای رئیسی می‌دهد که این مقدار برق در طول ۲ الی ۳ سال آتی وارد مدار خواهد شد.
علاوه بر این میزان رقمی حدود ۱۷ هزار و ۹۲۵ مگاوات برای فاینانس‌های تجاری مورد مذاکره و امضاء قرار گرفته است که متاسفانه موانعی پیش آمد و امیدواریم با رفع این موانع این‌ها در مسیر اجرا قرار بگیرد و ظرفیت قابل ملاحظه‌ای را در مدار بهره برداری قرار بدهد.
وزیر نیرو در پاسخ به این سوال که آیا پس از این در کشور خاموشی خواهیم داشت؛ افزود: از حدود مرداد یا شهریور پارسال بر اساس پیش بینی‌هایی که انجام داده بودیم و محدودیت‌هایی که پیش روی خود می‌دیدیم حدود ۳۵۰ هزار توافقنامه با واحد‌های مختلف صنعتی و کشاورزی کشور برای جابجایی زمان مصرف انرژی به امضا رسانده ایم، اما افزایش دما و تاخیر در به مدار آمدن نیروگاه بوشهر و همینطور خارج شدن از مدار به مدت دو هفته، سبب شد تا در مواقعی با خاموشی‌های مواجه شویم البته بخشی از خاموشی‌ها که ناشی از اتفاقاتی است که اصلاً قابل پیش‌بینی نیست.
اردکانیان گفت: آنچه در خاموشی‌ها برایمان غیرقابل پیش بینی بود رشد مصرف خانوار و افزایش دما و همینطور ماندگاری افزایش دما بود که در پیش بینی‌هایی که به ما ارائه می‌شد وجود نداشت، مسئله نیروگاه بوشهر هم در جای خود معضلی بود که با تلاش مسئولان به سرعت رفع شد، الان در شرایطی هستیم که برپایه همراهی صنعت سیمان و فولاد و همینطور مراعات‌های مردم در بخش خانگی مشکلی نخواهیم داشت.
اردکانیان در خصوص سهم استخراج رمزارز‌ها در رشد مصرف برق پیش بینی نشده کشور گفت: برق کالایی قابل ذخیره‌سازی نیست و تولید و مصرف آن باید هم‌تراز باشد تا برق مطمئن و پایداری را به مردم تقدیم کنیم لذا اگر به همان اندازه مصرف مان برق تولید کنیم سه درصد که هیچ حتی نیم درصد هم خارج از محاسبه افزایش مصرف داشته باشیم یعنی ناتوانی در پاسخگویی خواهیم داشت این مسئله کاملاً روشن است.
وی ادامه داد: در خصوص رمز ارز‌ها هم باید گفت اطلاعات پراکنده که ما از مراجع بین المللی تولید کننده رمز ارز‌ها دریافت کرده ایم حاکی است ۱۰ درصد انرژی مصرفی کل دنیا برای تولید رمز ارز‌ها به جغرافیای ایران مربوط می‌شود.
اردکانیان گفت: پس از آن دریافتیم که وزارت صمت بر اساس مصوبه دولت مجوزی که برای تولید رمز ارز داده حدود ۳۲۱ مگاوات است حال اینکه میانه ۳۲۱ و رقم چند هزار مگاواتی فاصله بسیاری وجود دارد، اینجا بود که همکارانی که در دستگاه‌های اطلاعاتی قابلیت پیگیری مسئله داشتند شروع به تحقیق و بررسی کردند و تا دو سه روز قبل حدود ۲۰۱ هزار و ششصد و ۳۷ ماینر غیر مجاز کشف شد که حجم برق مصرفی این تعداد ماینر برابر با مصرف ۵۸۳ هزار و ۸۰۹ کیلووات یعنی ۵۸۴ مگاوات برق است؛ البته نیرو‌های انتظامی و اطلاعاتی می‌گویند که رقم واقعی بیش از این مقادیر است.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد