تنور گرانی، داغ داغ است

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، دولت برای ساماندهی این بازار، ارز را در فروردین ماه تک نرخی کرد، اما سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی موفق نبود و بحران همچنان ادامه داشت. این موضوع تا جایی پیش رفت که نرخ ارز برای واردات نهاده‌ها و کالا‌های اساسی ۴۲۰۰ تومان تعیین شد، اما از فروردین ۹۷ تاکنون قیمت کالا‌های اساسی رشد چند برابری داشته است.

 

از ابتدای امسال هم زمزمه افزایش قیمت نان به گوش می‌رسید و برخی نانوایی‌ها در سطح شهر علی رغم مخالفت دولت با افزایش نرخ، قیمت هر قرص نان را افزایش دادند. دولت معتقد است به نانوایی‌ها آرد یارانه‌ای می‌دهد و باید برای آن قیمت‌گذاری انجام دهد و در مقابل فعالان صنفی می‌گویند آرد یارانه‌ای ۲۰ درصد هزینه‌های یک واحد نانوایی را تشکیل می‌دهد. از این رو جام‌جم به بیان مشکلات و راهکار‌های مختلف برای افزایش قیمت کالا‌های اساسی پرداخته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

یک ضرب‌المثل قدیمی است که برای موضوعات مختلف به کار می‌رود و می‌گوید نه سیخ بسوزد و نه کباب. این موضوع می‌تواند در موضوع گرانی مرغ، گوشت، نان و سایر کالا‌های اساسی صادق باشد. به طوری که هر سال به میزان نرخ تورم، قیمت این کالا‌ها نیز تغییر کند، اما دولت پس از تعیین یک نرخ، چند سال قیمت را ثابت نگه می‌دارد و این موضوع باعث کم فروشی در حجم نان و سپس گرانی خودسرانه قیمت شود.

 

کسانی که حتی یکبار از نانوایی نان خریده باشند با یک تابلو «زعفران اعلاء قائنات» موجود است روبه‌رو شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد فروش نان به تنهایی هزینه‌های یک نانوایی را پوشش نمی‌دهد و باید از راه‌های مختلف درآمد‌های خود را افزایش دهند. ۱۶اردیبهشت امسال روزنامه جام‌جم گزارشی با موضوع «نان بدون مصوبه رسمی گران شد» منتشر کرد.

 

در این گزارش نوشتیم نان در نانوایی‌ها گران شده، اما دولت آن را انکار کرد و گفت با متخلفان برخورد می‌کند. گرانی نان هم مانند کالا‌های اساسی با انکار همراه بود. تفاوت انکار قیمت نان با کالا‌های اساسی دیگر این بود که پس از مصوبه سایر قیمت‌ها اظهار نظری دیگری انجام نمی‌شد، اما در مورد نان شرکت بازرگانی دولتی اعلام کرد مصوبه گرانی نان اعلام نشده است.

 

حسن حنان، قائم‌مقام و معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به اخباری درباره افزایش ۵۰درصدی قیمت نان اظهار کرد: ما هیچ اطلاعی درباره افزایش قیمت نان نداریم و این موضوع از وظایف ستاد تنظیم بازار است و باید در آنجا بررسی و مصوب شود و شرکت بازرگانی دولتی ایران هیچ مصوبه‌ای برای افزایش قیمت نان ندارد. معاون شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به این‌که گفته می‌شود شرکت نامه‌ای به استانداری‌ها زده و موضوع افزایش قیمت نان را ابلاغ کرده است، گفت: ما هیچ نامه‌ای به استانداری‌ها درباره افزایش قیمت نان نزده‌ایم و خود استانداری‌ها هستند که (بعد از مصوبه تنظیم بازار) می‌توانند قیمت نان را در استان خود تعیین و اعلام کنند. بنابر این گزارش تشکل‌های نانوایی در ماه‌های اخیر درخواست افزایش قیمت نان را داشته‌اند، اما مورد قبول قرار نگرفته است. این در حالی است که مصوبه قیمت نان از سوی اتاق اصناف اعلام شد.

مرغ در بخش عرضه گران می‌شود، سازمان‌های حمایت از مصرف کنندگان و تعزیرات حکومتی وارد عمل می‌شوند و برخورد‌هایی صورت می‌گیرد. واحد عرضه‌کننده دیگر مرغ نمی‌آورد. مرغدار هم به دلیل کاهش تقاضا جوجه‌ریزی کمتری می‌کند. مرغ در یک برهه ارزان است و بعد از ۴۰ روز کاهش جوجه‌ریزی خود را نشان می‌دهد و در بازار گران می‌شود.

 

در این شرایط ستاد تنظیم بازار وارد عمل شده و مجوز گرانی مرغ را صادر می‌کند. این اتفاق را در موضوع شکر، گوشت، تخم‌مرغ، نان، حبوبات و همه اقلام اساسی شاهد هستیم و ظاهرا قرار نیست این چرخه معیوب از بین برود. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند اقتصاد با دستور اداره نمی‌شود و دولت باید به وظیفه ذاتی خود که نظارت بر اقتصاد است برگردد. بررسی موضوعاتی مانند ارز ۴۲۰۰ تومانی تا تعیین قیمت کالا‌های اساسی نشان می‌دهد دولت در این زمینه کارنامه قابل قبولی ندارد و نرخ این کالا‌ها رشد چند برابری داشته است.

 

آنطور که نانوایان به خبرنگار ما می‌گویند این صنف یکی از مشاغل پر زحمت است که حق آن‌ها به خوبی ادا نمی‌شود. شاید در نگاه اول این موضوع مطرح شود که نانوایی‌ها به دلیل دریافت آرد یارانه‌ای باید با نرخ مصوب کالای خود را بفروشند، اما واقعیت اینجاست هزینه اجاره یک واحد نانوایی از سال ۹۸ تا کنون حداقل دو برابر افزایش یافته است. دستمزد کارگر، بیمه و مالیات نیز هزینه‌های دیگری است که باید توسط کارفرما در نانوایی پرداخت شود و محاسبه همه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد آرد یارانه‌ای بخشی از هزینه تمام شده کالاست.

افزایش قیمت نان می‌‎تواند بر زندگی اقشار کم درآمد اثر زیادی داشته باشد. برخی کارشناسان می‌گویند گرانی کالا‌های یارانه‌ای باعث می‌شود تا یک قشر آسیب جدی ببیند و از آنجا که ارزش پول ملی ایران کاهش یافته بخش کارگری کشور با معضلات زیادی روبه‌رو می‌شود.

راهکاری که کارشناسان اقتصادی مطرح می‌کنند این است که نوع پرداخت یارانه باید تغییر کند. دولت اکنون به ابتدای زنجیره یارانه می‌پردازد و در اغلب موارد شکست خورده و به جامعه هدف نمی‌رسد. از این رو پیشنهاد می‌شود به جای یارانه به ابتدای زنجیره، مستقیما به اقشار کم درآمد پرداخت شود که رقم آن با یارانه نقدی باید تفاوت داشته باشد.

 

به طوری که سه دهک جامعه باید یارانه نقدی با رقم بیشتری دریافت کنند و یارانه از کالا‌های اساسی حذف شود. البته در مقابل این موضوع هم مطرح می‌شود که پرداخت حقوق کارگران بر اساس سبد معیشت باشد که اکنون حدود ۶ میلیون تومان پایین‌تر از سبد هزینه معیشت پرداخت می‌شود و پس از کش و قوس فراوان حداقل حقوق کارگران به ۴ میلیون تومان رسیده است.

 

اتحادیه نانوایان پیشنهادی با عنوان کارت نان دارد که کارشناسان اقتصادی مخالف اجرای این طرح هستند و پرداخت یارانه مستقیم به خانوار‌های کم درآمد را بهترین راه می‌دانند. پیشنهاد دیگری که فعالان صنف نانوایان مطرح می‌کنند این است که هزینه بیمه و مالیات برای آن‌ها کسر شود.

ظاهرا حق بیمه کارگران در نانوایی قبلا برای کارفرما ۱۰ درصد بوده، اما اکنون باید کل ۳۰درصد را بپردازد که تجدید نظر در این مورد می‌تواند منجر به کاهش هزینه شود. فعالان این صنف می‌گویند کارگران نانوایی در این شرایط اقتصادی دچار مشکلات بسیاری شده‌اند و کارگر نانوایی به جز کار در نانوایی کار دیگری ندارد و روزانه سه نوبت باید به نانوایی بیاید که با اعمال هزینه‌های رفت و آمد، سوخت و بیمه ودیگر هزینه‌ها، برای کارگر نانوایی هم صرف نمی‌کند. در نتیجه باید افزایش حقوق کارگران این قشر با توجه به تورم موجود در جامعه و گرانی دیگر اجناس اعمال شود.

آن‌طور که اتاق اصناف اعلام کرده نرخ‌های جدید بر این اساس است. قیمت نان بر اساس نوع آرد یارانه‌ای به دو دسته آرد یارانه‌ای نوع اول (گندم ۶۶۵ تومانی) و آرد یارانه‌ای نوع دوم (گندم ۹۰۰تومانی) تعیین شده است. بر این اساس، قیمت انواع آرد یارانه‌ای نوع یک با گندم ۶۶۵ تومانی به شرح ذیل است: بربری با وزن چانه ۶۰۰ گرم: ۱۸۰۰تومان، تافتون سنتی با وزن چانه ۲۵۰گرم: ۹۰۰ تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)‌با وزن چانه ۲۲۰ گرم: ۷۰۰ تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه ۱۶۰ گرم: ۵۰۰تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه ۳۰۰گرم: ۱۰۰۰ تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: ۵هزار تومان. همچنین قیمت انواع نان یارانه‌ای نوع ۲ (گندم ۹۰۰ تومانی) به شرح زیر تعیین شده است: بربری با وزن چانه ۶۰۰گرم: ۲۵۰۰ تومان، تافتون سنتی با وزن چانه ۲۵۰گرم: ۱۲۰۰ تومان، تافتون گردان (ماشینی جدید)‌با وزن چانه ۲۲۰ گرم: ۱۰۰۰تومان، لواش و تافتون گردان (ماشینی) با وزن چانه ۱۶۰گرم: ۶۵۰ تومان، سنگک با وزن چانه ۶۵۰ گرم: ۳۰۰۰تومان، تافتون خراسانی با وزن چانه ۲۰۰گرم: ۱۵۰۰ تومان، لواش اتوماتیک هر کیلوگرم: ۶ هزار تومان. بر اساس مصوبه نرخ نان سفارش نان رژیمی و خشک از شمول ترازو خارج است و حداکثر نرخ کنجد برای نان بربری ۱۰۰۰ تومان تعیین شده است.