پراید و 405 می‌مانند

چندی پیش خبری با عنوان این‌که قرار است برخی خودروها از رده تولید خارج شوند، منتشر شد. ظاهراً پراید و پژو 405 در لیست حذف قرار دارند. در حالی که نیمی از خودروهای تولیدی ایران‌خودرو و سایپا را این دو محصول تشکیل می‌دهند خط تولید این خودروها نصیب کدام خودروها خواهد شد؟
اولین خودرویی که از رده خارج می‌شود، پراید 131 است که جایگزین آن تیباست. البته سایپا روی پلتفرم ایکس 200 در حال کار کردن است تا این محصول هم بتواند جایگزینی برای پراید 131 باشد. ایران‌خودرو نیز برنامه دارد تا پژو 405 با موتور 8/1 لیتر را از رده خارج کند به همین منظور به احتمال زیاد تیراژ پژو پارس بالا برود.
ولی خودروهایی که قرار است جایگزین پراید و پژو شود از نظر قیمت تفاوت زیادی دارند.
چاره دیگری وجود ندارد، اگر تولید کنیم می‌گویند چرا 40 سال است این خودروها تولید می‌شود، اگر هم خودرویی را جایگزین آنها کنیم، می‌گویند گران است. به هر حال طبق استانداردهای جدید این دو خودرو باید کنار گذاشته شوند چون این استانداردها سختگیرانه وضع شده‌اند. درست است که خودروهای جایگزین با قیمت بالاتر و ایمن‌تر وارد چرخه مصرف شود؛ ولی از آنجا هم که قدرت خرید مردم کاهش یافته شرکت‌های لیزینگ و بانک‌ها باید در این زمینه فعال شوند و به مردم تسهیلات پرداخت کنند تا خرید خودرو آسان‌تر شود.
در شش‌ماه ابتدایی سال محصولاتی که در قالب پیش‌فروش تحویل مردم شد با نرخ زیر مصوب بود که این موضوع نارضایتی خودروسازان را به دلیل زیانی که متحمل شدند به دنبال داشت. هنوز همان وضعیت برقرار است؟
بله متاسفانه همچنان این وضع ادامه دارد و خودروسازان در حال زیان هستند. در شش ماه ابتدایی سال هرکدام از خودروسازان حدود 5000 میلیارد تومان ضرر کردند.
روند بهبود زیاندهی و نوسان آن را تا پایان سال چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
این موضوع را به آقای رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت بارها اعلام کردیم که به مثابه تمام کشورهای دنیا خودروسازان باید قیمت محصولشان را خودشان تعیین کنند؛ با این حال برخی معتقدند چون بیش از 80درصد تولیدات داخلی در صنعت خودرو توسط ایران‌خودرو و سایپا صورت می‌گیرد در این امر انحصار به وجود آمده است. این در حالی است که 70درصد بازار خودروی کره جنوبی در اختیار شرکت‌های کیا و هیوندای است، اما کسی قیمت‌گذاری انجام نمی‌دهد. قیمت‌گذاری توسط دولت جز فساد و رانت چیز دیگری به دنبال ندارد. چه کشوری حاضر است خودروسازانش ضرر کنند ولی خود قیمت‌گذاری کند. در سال گذشته هر یک از شرکت‌ها 8000 میلیارد تومان ضرر کردند، این در حالی است که در شش ماه ابتدایی سال حدود 5000 میلیارد تومان ضرر کردند و به همین میزان به شرکت‌های قطعه‌ساز بدهکار هستند. قیمت تمام‌شده خودروهای تولیدی بسیار بالا رفته است. به عنوان مثال هزینه حمل‌ونقل نسبت به سال 97 سه برابر شده است. اگر کامیونی یک قطعه را از تهران به شهرستانی صدهزار تومان می‌برد امسال این قیمت به 300 هزار تومان رسیده و ادامه این وضعیت زیان بیشتر را به‌دنبال دارد. یک فولاد آلیاژی خاص که در کاتالیست خودروها مصرف می‌شود هفت برابر افزایش قیمت داشته و اگزوز 300 هزار تومانی باید دو میلیون تومان خریداری شود که مجموع این اقلام قیمت تمام‌شده خودرو را بالا می‌برد. با عدم افزایش قیمت خودرو طبیعتاً خودروسازان زیان‌دیده و تولید نیز با افت مواجه خواهد شد، کما این‌که به‌دلیل بدهی به قطعه‌سازان تولید خودرو با افت 36درصدی در سال جاری روبه رو بوده است.
با توجه به این‌که شما عضو کمیته خودرو هستید، حتما از قیمت تمام‌شده خودروها اطلاع دارید. هزینه تمام‌شده پراید چقدر است و با چه قیمتی به دست مردم می‌رسد؟
سال گذشته سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان گزارشی به کمیته خودرو ارائه کرد که طی آن قیمت تمام‌شده پراید 39میلیون تومان عنوان شده بود. این قیمت بدون احتساب هزینه‌های 9درصد مالیات ارزش افزوده، 3درصد هزینه شماره‌گذاری و بیمه شخص ثالث بود اما متاسفانه کسی حرف ما را گوش نمی‌کند. حتی با این‌که دولت موافقت کرده اما اجازه فروش خودرو با قیمت حاشیه بازار را نمی‌دهند. همین موضوع باعث هجوم برای خرید خودروهای تحویل فوری می‌شود. وقتی اختلاف قیمت بازار و کارخانه قابل توجه است و همه اقتصاددان‌ها متفق‌القول معتقدند پول سرگردان با توجه به نقدینگی موجود در جامعه بسیار بالاست و پول سرگردان هم جایی می‌رود که سود بیشتری نصیبش شود، نباید نرخ کارخانه و بازار اختلاف زیادی داشته باشد. اختلاف زیاد باعث می‌شود کمتر از یک دقیقه سایت فروش فوری بسته و محصولات تمام شود. از سال 70 تاکنون گفته‌ایم که ثبت‌نام در سایت اشتباه است و خودرو باید در حاشیه بازار به فروش برسد که خود به خود این امر افرادی را که برای کسب سود وارد شده‌اند، دور کرده و درنهایت موجب کاهش تقاضا و قیمت خواهد شد.
مگر وزارت صمت با قیمت‌گذاری 5درصد زیر حاشیه بازار موافقت نکرد؟
خیر، اکنون خودروهایی که با تأخیر هشت‌ماهه به مشتریان تحویل می‌شود با نرخ زمان ثبت‌نام به مصرف‌کنندگان می‌رسد. سال گذشته که آقای شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت بود برای این‌که بتواند از مجلس رأی اعتماد بگیرد قیمت خودروها را ابلاغ نکرد و باعث بروز مشکلات امروز شد.
مشکل دیگر مردم با خودروسازان، حذف امکانات است. مثلاً دنا پلاس با برداشتن سانروف فرق چندانی با دنای معمولی ندارد، ولی با قیمت بسیار بالاتر به فروش می‌رود. چرا وقتی یک آپشن که وجه تمایز بین یک خودروی ساده و پلاس آن است حذف می‌شود، باز هم مدل پلاس آن تولید و به بازار عرضه می‌شود؟
تفاوت دنا و دنا پلاس تنها سانروف نیست و حتما اختلافات دیگری هم دارند. البته در این زمینه ایران‌خودرو باید پاسخ دهد. از وزارت صمت ابلاغ شده که باید خودروهای کف کارخانه‌ها جمع شوند، بعضی از خودروها ممکن است کسری‌شان کروز کنترل باشد یا به جای رینگ آلومینیومی از رینگ فولادی استفاده کرده باشند. البته این موضوع دو دلیل دیگر هم دارد. وقتی خودروسازان در حال ضرر هستند، ممکن است قطعه‌ساز به خودروساز قطعه نرساند و زمانی که زیان می‌بینیم، سعی می‌کنیم از زیان خود بکاهیم.

خودروسازان همچنان زیان ده هستند

رئیس‌کل بانک مرکزی چند روز پیش در مورد خودروسازان اظهارنظری داشت که حتما آن را شنیده‌اید. آقای همتی گفت چرا باید از خودروسازان فشلی که 40 سال است از آنها حمایت می‌شود و هنوز مردم از آنها ناراضی‌اند، حمایت کنیم. پاسخی در این زمینه دارید؟
دو قانون وجود دارد، یکی ماده 90 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی و دیگری تبصره ذیل ماده 101 برنامه پنجم توسعه که هر دو یک مفهوم دارند: اگر دولت به هر دلیلی قیمت کالایی را زیر قیمت تمام‌شده آن اعلام کند بایستی کمک زیانی به شرکت مذکور بدهد و آن را در بودجه بگنجاند اما دولت چنین کاری نکرده است. آقای همتی خودشان می‌داند که آقای رحمانی، وزیر صمت قیمت دستوری به خودروسازان داده است، اگر قیمت خودرو روز به روز افزایش پیدا کرده است چطور در مجمع عمومی که سهامداران هم حضور دارند 8000 میلیارد تومان زیان اعلام می‌شود؟ اگر این گفته درست باشد در شش ماه ابتدایی سال این همه زیان نداشتیم.

محمدحسین علی‌اکبری

اقتصاد