خداحافظ بچه؟!

پزشکان می‌گویند شکست مکرر درمان ناباروری یعنی سه بار درمان بی‌نتیجه در آی وی اف یا میکرواینجکشن. به بیان دیگر تا سه بار تکرار درمان، طبیعی محسوب می‌شود و اگر پس از سه بار نتیجه حاصل نشود، علل شکست درمان باید مورد بررسی قرار بگیرد . بنابراین، زوج‌های نابارور نباید بابت تکرار درمان نگران شوند.
برای یک بارداری سالم، لازم است وضعیت رحم نرمال باشد و تخمک و اسپرم سالم وجود داشته باشد و جنین سالم و باکیفیت برای انتقال به دست بیاید. بنابراین، ما از شکست مکرر درمان در مواردی صحبت می‌کنیم که رحم در بررسی‌های ظاهری سالم است و کیفیت تخمک و اسپرم هم ظاهراً مناسب است. دکتر عارفی دراین باره می‌گوید: البته پروتکل‌های درمانی در بررسی علت شکست درمان ناباروری وجود دارد. مثلا اگر تعداد تخمک خانم کم باشد یا تعداد و کیفیت اسپرم پایین باشد یا کیفیت جنین مناسب نباشد، ممکن است زودتر بررسی‌ها شروع شود تا شانس موفقیت درمان از دست نرود.
پای اختلالات کروموزومی در میان است
دکتر عارفی درباره علت جنینی شکست مکرر درمان کمک‌باروری به علت اختلالات کروموزومی می‌گوید: در مواردی که جنین به‌لحاظ ظاهری سالم و دارای تقسیم سلولی منظم و طبیعی است و باز هم لانه‌گزینی اتفاق نمی‌افتد، یکی از نکاتی که باید بررسی شود، وضعیت کروموزومی زوجین است. احتمال بروز اختلال کروموزومی در زن و شوهر، حدود 5 تا 10 درصد است و چندان شایع نیست، اما به هر حال باید بررسی شود. اگر اختلال کروموزومی تشخیص داده شد، زوجین می‌توانند از تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی استفاده کنند.
مشکل سیستم ایمنی بدن مادر
عوامل ایمونولوژیک از جمله عوامل مربوط به مادر در شکست درمان ناباروری و سقط مکرر محسوب می‌شود .
به گفته دکتر عارفی، لانه‌گزینی جنین و بارداری به‌نوعی همانند پیوند عضو است. نیمی از جنین متعلق به مادر نیست و بنابراین برای سیستم ایمنی بدن مادر بیگانه است و ممکن است آن نیمه غیرخودی را پس بزند. به‌جز آن، در صورت وجود بیماری‌های خودایمنی ممکن است سیستم ایمنی بدن مادر به آن نیمه خودی جنین هم حمله و سعی کند آن را دفع کند.
اما این مساله به این معنا نیست که برای همه زوج‌های نابارور آزمایش‌های ایمونولوژی درخواست شود و زوج نابارور با یک یا دو بار شکست آی‌وی‌اف بخواهند از نظر سیستم ایمنی بررسی شوند. این آزمایش‌ها فقط باید در مواردی که پزشک به نقش عوامل ایمونولوژیک در شکست درمان شک دارد، انجام شود.
ناهنجاری در رحم مادر
دکتر عارفی با اشاره به نقش ناهنجاری رحم در شکست مکرر درمان کمک‌باروری توضیح می‌دهد: وقتی در درمان ناباروری با شکست مکرر مواجه می‌شویم، با روش هیستروسکوپی داخل رحم را به‌دقت بررسی می‌کنیم. در این روش با هیستروسکوپ، یک دوربین ظریف و مخصوص، داخل رحم را می‌بینیم و اگر هر نوع ناهنجاری یا آسیب وجود داشته باشد، طی همان هیستروسکوپی یا بعدا به روش لاپاراسکوپی رفع می‌شود. وی می‌افزاید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که گاهی التهاب لوله‌های رحمی یا تجمع مایع در آنها ممکن است باعث شکست آی‌وی‌اف شود که در این صورت، لوله‌ها را با روش‌های تشخیصی بررسی می‌کنیم و حتی در مواردی لازم است لوله‌ها را مسدود کنیم.
افزایش شانس موفقیت درمان ناباروری
روش‌هایی تخصصی برای افزایش شانس درمان ناباروری در مراکز تخصصی درمان ناباروری قابل ارائه هستند (مثل خراش جداره رحم، تزریق لنفوسیت یا تزریق پی‌آرپی). این روش‌ها رحم را برای پذیرش جنین آماده می‌کنند و نیز ضریب موفقیت آی‌وی‌اف یا میکرواینجکشن را افزایش می‌دهند . اما دکتر عارفی تاکید می‌کند: این روش‌ها هنوز به قطعیت کامل نرسیده‌اند و برای همه زوج‌های تحت درمان توصیه نمی‌شود. بنابراین، باید از اقدامات غیرضروری و هزینه‌بر پرهیز کرد و زوج‌های نابارور باید در این زمینه به نظر و تشخیص متخصصان اعتماد کنند.
همچنین بسیار مهم است که زوج‌های نابارور، تشخیص و درمان ناباروری را در یک مرکز جامع و دارای همه خدمات و تخصص‌های لازم انجام دهند و نیز با صبر و آرامش روند درمان را پیگیری کنند و بدانند حتی تا سه بار شکست آی‌وی‌اف طبیعی است و دستیابی به نتیجه نیازمند تکرار درمان است.

پونه شیرازی
سلامت