بقای مونتاژ

صنعت خودروی ترکیه، از اوج تا سقوط
حضور ترکیه در صنعت خودروسازی ایران به صورت رسمی تایید شده و حتی سخن از انتخاب مکان برای ساخت کارخانه مشترک نیز شده است. این خبر در حالی اعلام شده که صنعت خودروسازی ترکیه، اکنون در بدترین دوران خود به سر می‌برد و در سال جاری میلادی با سقوط بیش از 66 درصدی در فروش روبه‌رو است و دولت ترکیه هم برای نجات این صنعت از بحران، تصمیمات فوری اتخاذ کرده است.
صنعت خودروی ترکیه در سالیان اخیر به پیشرفت مناسبی دست یافت و به یکی از بخش‌های درآمدزای اقتصاد ترکیه تبدیل شد اما دو سال گذشته را قطعاً باید دوران سقوط صنعت خودروسازی ترکیه دانست چراکه میزان فروش آنها کمتر از نصف شده است.
ترکیه خودروی ملی ندارد، ولی صنعت قطعه‌سازی این کشور بسیار پیشرفته است. بسیاری از کمپانی‌های خودروسازی معتبر جهان در ترکیه کارخانه دارند؛ البته با داخلی‌سازی بالا، یعنی قطعات عمدتاً در ترکیه تولید می‌شود و بخش خوبی از تولیدات هم از ترکیه به آسیا و اروپا صادر می‌شود.
داخلی‌سازی بالا و صادرات بخشی از محصولات، دو شرطی است که ایران پیش روی خودروسازهای خارجی نگذاشت، ولی ترکیه گذاشته است.
ترکیه یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان قطعات خودرو است و سالانه 20تا 30 میلیارد دلار از این محل، درآمد داشته است. ضمن آن که ترکیه به کشورهای اروپایی هم صادرات قطعه دارد.
ترکیه یکی از کشورهایی است که رویکرد مونتاژ محور را در صنعت خودروی خود در پیش گرفته است. این کشور به‌دلیل اتخاذ سیاست حمایت از مونتاژ و نیز داشتن موقعیت ژئواستراتژیک و قرار گرفتن در مرز آسیا و اروپا باعث جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی صنعت خودرو شده است. سایت‌های مونتاژ بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروساز بین‌المللی در این کشور تأسیس شده است. حتی به‌عنوان نماد می‌توان به کمپانی «مرسدس بنز» اشاره کرد که یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در این صنعت ترکیه به شمار می‌رود.

آزموده را آزمودن خطاست
فربد زاوه، کارشناس مسائل خودرو درخصوص صحبت‌های مدرس خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی مبنی بر ورود خط تولید خودروهای روسی و ترکیه به کشورمان گفت: ترکیه نشان‌تجاری مطرحی در زمینه خودروسازی ندارد لکن این کشور در زمینه قطعه‌سازی بسیار پیشرفته است.
وی افزود: ترکیه در زمینه خودروهای سبک نیز قطعاتی تولید می‌کند که به تمام کشورهای جهان صادر می‌شود و در این زمینه سالانه 14 میلیارد دلار درآمدزایی دارد به همین دلیل قطعا می‌تواند ارزش افزوده‌ای برای شرکت‌های داخلی ایجاد کند ولی در سال‌های اخیر با اروپاییان، ترکیه، چین، ژاپن و کره‌جنوبی این مسیر را بارها طی کرده‌ایم که به نتیجه مشخصی نرسیده؛ بنابراین باید راه‌های دیگری را در پیش گیریم. این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: اما توافق با روسیه به نوعی توافق با رنوست، چون شرکت لادا محصولی است که بر پایه و تحت حمایت رنو ساخته‌شده، ولی همکاری با این شرکت می‌تواند مشکلات زیادی از جمله در زمینه تامین قطعه برای کشورمان به همراه داشته باشد.

بحران در صنعت خودروسازی ترکیه

وضعیت فروش شرکت‌ها در بازار خودروی ترکیه در 7 ماه اول سال 2019

نکته مهم درباره صنعت خودروسازی ترکیه، افول آن در سال‌های اخیر است. در سال گذشته میلادی به علت وخیم شدن اوضاع اقتصادی و اجتماعی ترکیه، افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی، تقاضای داخلی برای خرید خودرو سقوط کرد، به‌طوری که فروش خودرو در ترکیه در سال 2018 بیش از 35 درصد سقوط کرد و به کمترین رقم از سال 2009 رسید.
در سال جاری میلادی هم صنعت خودروسازی ترکیه به شدت دچار زیان شده و صادرات آن کاهش یافته است. مثلا در ماه جولای 2019 صادرات خودروی ترکیه 66 درصد کاهش پیدا کرد. در سال جاری میلادی فروش خودرو در ترکیه تقریباً نصف شده است.
بنابراین مشخص است علت تمایل ترک‌ها به حضور در بازار ایران، جلوگیری از سقوط بیشتر صنعت خودروسازی این کشور است؛ به عبارتی ترک‌ها در دوره سقوط به یاد ایران افتاده‌اند.
همین چند هفته قبل خودروسازان بزرگ ترکیه از دولت این کشور خواستند اقدامات اورژانسی برای نجات صنعت خودروسازی انجام دهد. شرکت‌های خودروسازی اروپایی هم سرمایه‌گذاری‌های جدید خود در ترکیه را متوقف کرده‌اند، به طوری که فولکس‌واگن که قرار بود یک کارخانه یک میلیارد دلاری در ترکیه احداث کند، فعلاً دست نگه داشته است و از دولت آنکارا خواسته تضمین‌های قطعی نسبت به وضعیت بازار و تقاضای خودرو ارائه کند مثلاً مالیات بر خرید خودرو را کاهش دهد. این در حالی است که دولت ترکیه به علت کسری بودجه ناشی از سقوط ارزش پول ملی، به شدت مالیات‌ها را افزایش داده است.
دولت ترکیه چند روز قبل نرخ سود وام‌های بانکی برای خرید خودروهای تولید داخل را تا نصف تورم پایین آورد تا مردم را به خرید خودرو مجاب کند و این صنعت را نجات دهد.

۲۰ کشور بزرگ تولیدکننده خودرو در جهان در سال ۲۰۱۸

ترکیه جزو خودروسازان بزرگ جهان نیست
روسیه سیزدهمین و ترکیه پانزدهمین خودروساز بزرگ جهان است و ایران در رتبه هجدهم قرار دارد؛ بنابراین از لحاظ میزان تولید، فاصله‌ای میان این کشورها نیست؛ اما از لحاظ کیفیت تولید، قطعا ترک‌ها بر ایران برتری دارند؛ اما درباره کیفیت خودروهای روسی به علت بسته بودن بازار این کشور به‌راحتی نمی‌توان قضاوت کرد. علت برتری ترک‌ها هم این است که این کشور با خودروسازان بزرگ جهان در حال همکاری است، در حالی که ایران فقط به پژو و رنو بسنده کرده بود که این دو کشور نیز ایران را ترک کرده‌اند.

نگاه به درون، باعث تحول صنعت خودروسازی می‌شود
امیرحسین عسکریان، کارشناس مسائل خودرو در خصوص تولید خودروی مشترک ایران با کشورهایی از جمله ترکیه و روسیه گفت: مطرح‌ترین خودروساز روسیه لاداست که همکاری‌های زیادی با دیگر کشورهای منطقه نیز دارد.
وی با بیان این که همکاری با روسیه سبب توسعه صنعت خودروسازی نخواهد شد، افزود: شرکت لادا همکاری ده ساله با شرکت رنو توسعه پیدا کرده است، پس به نظر می‌رسد این شرکت در شرایط تحریمی نتواند همکاری لازم را با شرکت‌های داخلی داشته باشد، چون شریک رنوست و اتفاقاتی که در قرارداد خودروسازان داخلی با رنو افتاد طبیعتا بار دیگر نیز تکرار خواهد شد، کما این که این شرکت‌ها در بازار آمریکا ذی‌نفع هستند.
این کارشناس مسائل خودرو در ادامه یادآور شد: روسیه اخیرا به‌جز عوارض موجود، تعرفه‌های زیادی نیز برای واردات خودرو و قطعه به این کشور وضع کرده تا صنعت خودروسازی خود را بیش از پیش تقویت کند.
عسکریان گفت: ترکیه نیز صنعت خودروسازی قوی ندارد ولی این کشور در صنعت قطعه‌سازی سرآمد است و از این راه توانسته تراز تجاری خود را افزایش دهد و به اکثر کشورهای جهان خصوصا در زمینه قطعات ماشین‌های سنگین نیز صادرات داشته باشد لذا همکاری با صنعت قطعه‌سازی ترکیه می‌تواند برای ایران مفید باشد.
وی تصریح کرد: قطعا در زمینه خودروسازی و قطعه‌سازی کشوری همچون چین از همتایان چینی و روسی خود قوی‌تر است لکن چون ارتباطات مالی ایران با کونلون بانک چین محدود شده است به نظر می‌رسد ارتباط با این کشور در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر نباشد، به طوری که بخش خصوصی کشورمان که کلا چینی کار هستند در زمینه تامین قطعات به مشکل برخورده و تیراژ تولید خود را به نصف رسانده و برخی از آنان در معرض ورشکستگی و تعطیلی هستند.
این کارشناس مسائل خودرو در خصوص توانمندی‌های داخلی نیز تصریح کرد: در سالیان اخیر همکاری با خودروسازان خارجی هیچ‌وقت منجر به افزایش داخلی‌سازی و افزایش صادرات نشده، بنابراین به نظر می‌رسد باید به توانمندهای داخلی توجه ویژه‌ای کنیم چون شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در کشور وجود دارد که آمادگی‌های لازم را برای ورود به صنعت قطعه‌سازی و‌های تک را دارند به‌طوری که سایپا با همکاری با این شرکت‌ها اخیرا 388 قطعه را داخلی‌سازی کرده است.

تا حالا اسم هیچ برند خودروسازی ترک را نشنیده‌ایم
مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درخصوص اظهارات قائم‌مقام بازرگانی وزیر صمت مبنی بر همکاری‌های ایران و ترکیه در زمینه تولید خودرو گفت: کاش جناب مدرس خیابانی این را مطرح می‌کردند که قرار است با کدام نشان تجاری ترک تولید مشترک داشته باشیم. ما که سال‌های زیادی است در این حوزه فعالیت می‌کنیم تا حالا اسم هیچ نشان‌تجاری خودروسازی ترک را نشنیده‌ایم.
به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: در حال حاضر 14 نشان تجاری خودرویی در ترکیه محصولات خود را تولید می‌کنند که 80 درصد قطعات این خودروها در ترکیه تولید می‌شود. در واقع قطعه‌سازی ترکیه برای خود یک نشان‌تجاری است. ضمن آن‌که از هر 14 خودرویی که در این کشور تولید می‌شود، چهار خودرو برای بازار داخل و باقی آن صادر می‌شود. بر همین اساس صادرات این کشور در حوزه خودرو و قطعات در سال گذشته به 20 میلیارد دلار رسید.
وی درخصوص نشان‌های تجاری ترکیه در صنعت خودروسازی گفت: نشان تجاری کارسان که یک شرکت دولتی است از مدت‌ها پیش تعطیل شده است و هلدینگ مصطفی کوچ عملاً نمایندگی پژو است. شرکت رنو آکای نیز زیرنظر رنو فعالیت می‌کند.