دلارهای غریبه

تیک تایید هلندی برای پروژه ضدایرانی
برای شروع کار بهتر است به سه سال و نیم قبل برگردیم؛ پاییز 1395 و آذرماه که می‌رفت تقویم را تحویل زمستان دهد. در همان روزها بود که بنیاد HBF در هلند، لیستِ سینماگرانی که شایسته حمایت تشخیص داده بودند را اعلام کرد. کارشناسان این موسسه اروپایی بعد از بررسی 259 درخواست، در نهایت هشت‌درخواست را برای گرنت انتخاب پروژه تایید کرده بودند. در این لیست هشت‌نفره، نام دو ایرانی هم دیده می‌شد: شهرام مکری و محمد رسول‌اف. مکری برای فیلمنامه‌ای به نام «سیب‌های زرد»(Yellow Apples) و رسول‌اف برای فیلمنامه «رسوب شراب»(Wine Sediment). البته رسول‌اف بعدها ترجیح داد به جای این اسم صریح، نام‌ کنایی‎تری مانند «لِرد» را انتخاب کند. واژه‌ای که در فارسی به رسوب و ته‌نشین معنا می‌شود. اشاره‌ای به ساختن شراب از هندوانه توسط شخصیت اول فیلم.

این گرنت یعنی چه؟

گرنت یا کمک توسعه فیلمنامه، مبلغی است که این بنیاد در مرحله تحقیق، مشاوره یا ترجمه و امثالهم پرداخت می‌شود تا سینماگر به کمک آن بتواند به سمت نگارش فیلمنامه اقدام کند. وجه دیگر این کمک یا گرنت مالی به رایزنی برای یافتن اسپانسر و سرمایه‌گذاران بین‌المللی بر‌می‌گردد. در حقیقت این بنیاد هلندی، علاوه بر پرداخت مبالغ نقدی به سینماگر،‌ فرآیند یافتن و انتخاب اسپانسر برای ساخت فیلم را هم آغاز می‌کند. نکته مهم اما اینجاست که هر سینماگری از هر کشوری امکان دریافت چنین خدماتی را ندارد. این موسسه هلندی فقط به سینماگرانی این سرویس‌ها را ارائه می‌کند که جزو لیست کشورهای هدف باشند؛ از افغانستان و مصر تا ایران، سوریه، هند و بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیای میانه و آمریکای لاتین. نکته جالب اما وجود نام کشورهایی مانند روسیه و چین در این لیست است. لیستی که به تعبیر خود مسؤولان بنیاد فلسفه آن حمایت از استعدادهای سینمایی در کشورهای جهان سوم است.
درباره بنیاد HBF یا به عبارت بهتر Hubert Bals Fund هم قابل ذکر است که این موسسه هدف خود را حمایت فوری از استعدادها و فیلمسازهایی از آفریقا، شرق اروپا، آمریکای لاتین و غرب آسیا اعلام کرده است؛ کشورهایی که اصطلاحا به آنها جهان سوم می‌گویند.

مورد عجیب آقای تهیه‌کننده

دلارهای خارجی تنها محدود به بنیاد هلندی نیست. رد پای چند شرکت دیگر هم در میان است. نام کاوه فرنام مدتی است به عنوان یک تهیه‌کننده ایرانیِ خارج از ایران با نام بعضی از مستندها و فیلم‌های کوتاه و بلند داستانی گره خورده است.
فرنام یکی از تهیه‌کنندگان مشترک «لرد» محمد رسول‌اف است. فرنام طبق ادعای خودش در گفت‌وگویی که با یکی از رسانه‌های فارسی‎‌زبان خارجی داشته، فعالیت اصلی خودش را خرید و فروش تجهیزات سینمایی معرفی کرده است. او مدیرعامل شرکتی به نام Advanced Media است که در دبی و امارات متحده عربی ثبت شده است.
در عین حال مدتی است او بین امارات و جمهوری چک هم در رفت‌و‌آمد است. او تقریبا چهار سال قبل شرکت دیگری هم در جمهوری چک ثبت و راه‌اندازی کرده است. شرکتی که هرچند ظاهرا در حوزه خرید و فروش تجهیزات سینمایی فعال است با این حال در چند سال اخیر ورود جدی به تهیه و تولید فیلم‌هایی کرده است که به دور از حواشی سیاسی هم نیستند.
مستند «بچه‌های اوین» که توسط یک فیلمساز جوان ایرانی‌الاصل ساکن آلمان ساخته شده از آخرین ساخته‌های فرنام است. این شرکت تا امروز هشت فیلم تولید کرده که به جز یکی، همگی مربوط به فیملسازان ایرانی و موضوعات مرتبط با ایران است.
سایت IMDB که مهم‌ترین پایگاه اینترنتی مرجع سینمایی در دنیا محسوب می‌شود فرنام را از افرادی معرفی می‌کند که سعی دارد تصویری واقعی از وضعیت امروز جامعه ایرانی ارائه دهد. مروری بر فعالیت‌ها و اظهارنظرهای فرنام اما نشان می‌دهد فعالیت‌های او چندان هم واقعی و بدون جهت‌گیری نیست.
رادیو فردا که با هزینه کنگره آمریکا و به زبان فارسی فعالیت می‌کند و از قضا دفترش هم در جمهوری چک است، یکی از مهم‌ترین تریبون‌های فرنام محسوب می‌شود. او تاکنون مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای متعددی با این رسانه ضدایرانی داشته است. فرنام در یکی از مصاحبه‌هایش، آشنایی با رسول‌اف را مربوط به بهار پنج سال قبل در حاشیه جشنواره کن اعلام کرده. طبق گفته خودش او در همین ملاقات هم بوده که پیشنهاد سرمایه‌گذاری در فیلم بعدی را به رسول‌اف داده و این‌چنین بخشی از بودجه شرکت‌های اماراتی و جمهوری چک به فیلم لرد تزریق می‌شود.
هرچند فرنام مدعی است بودجه فیلم‌های به تعبیر خودش مستقلی مانند لرد با هزینه‌ بسیار کمی نسبت به پروژه‌های سینمایی حکومتی داخل ایران ساخته می‌شوند با این حال او تا امروز جایی اعلام نکرده چقدر برای فیلم رسول‌اف هزینه کرده است.
فرنام در گفت‌وگویی که با رادیو فردا داشته اعلام کرده بیش از 17 سال است در زمینه تجهیزات تخصصی سینمایی فعالیت می‌کند. با این حال از سال 2010 به قبل به ندرت نام و نشانی از او به چشم می‌خورد.
عمده فعالیت‌های فرنام در زمینه تجهیزات سینمایی و آموزش سینماگران و فیلمسازان در خاک امارات متحده عربی از سال 2010 میلادی(9 سال قبل) به بعد است.

محمدصادق علیزاده

دبیر فرهنگ و هنر