در جست‌وجوی خویش

در این اثر مولف آن کوشش کرده تصویری روشن از انسان ازخودبیگانه شده در روزگار کنونی - که حقیقت را گم کرده و به هر دری می‌کوبد با در بسته روبه‌رو می‌شود - را به خواننده خویش نشان دهد تا از این رهگذر تلنگری ولو اندک بر پیکره این انسان سرگشته وارد آورد. بیان حقایق شاید به مذاق و کام بسیاری خوش نیاید و از این منظر این کتاب ممکن است کام هر خواننده‌ای را تلخ کند، زیرا او از شنیدن واقعیت‌های درباره خود فرار می‌کند، ولی در این کتاب نویسنده با چیره‌دستی و تسلط بر علم‌الاجتماع می‌کوشد تصویری از عوامل موثر در از خودبیگانه شدن انسان مدرن ارائه کند. سرمایه‌داری افسار گسیخته اصلی‌ترین عاملی است که در این کتاب به عنوان مولفه مهم از خود بیگانه شدن یا به تعبیر فرنگی‌ها «الینه شدن» معرفی می‌شود؛ نظامی که در آن اصالت سود محوریت دارد و تلاش شده این واقعیت عریان و بی‌پرده به خواننده نشان داده شود. سیستمی که بر پایه استثمار افراد برپا ایستاده زمینه دور شدن انسان‌ها از اصول انسانی را فراهم می‌کند و تبدیل به ابزاری برای رفاه صاحبان سرمایه شده است. انسان‌هایی که ابزار تولید و ثروت‌اندوزی سرمایه‌داران هستند و هیچ کرامت و جایگاهی در جامعه ندارند.
این کتاب که تالیف فریتز پاپنهایم است و مجید مددی آن را ترجمه کرده توسط نشر «بان» منتشر شده است و می‌خواهد در حکم آینه‌ای برای جوامع سرمایه‌زده عمل کرده و آنها را وادار به نگریستن در خویش کند. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «این طور به نظر می‌رسد که امروزه اعتماد و ایمان ما نسبت به ماشین بسیار کمتر از گذشته شده است و حتی بسیاری از معاصران ما با پوزخندی به مفهوم پیشرفت واکنش نشان می‌دهند و این تغییر البته یکشبه اتفاق نیفتاد. حتی در گذشته که دستاوردهای فناوری مدرن با بوق و کرنا ستایش می‌شد، صداهای هشداردهنده و تردیدآمیزی نیز به گوش می‌رسید. اما در آن روزگار اتهام بر ضد ماشین کاملا متفاوت بود با ادعانامه‌ای که امروز علیه آن صادر می‌شود. در گذشته حمله به‌طور عمده از سوی کسانی صورت می‌گرفت که تأثیرات اقتصادی سریع جامعه بیشتر آشفته‌شان کرده بود تا تأثیرات شدید آن بر روح انسان‌ها.» به همین خاطر است که این کتاب انسانیت افراد را هدف گرفته تا نشان دهد اگر انسان به خویش فکر نکند چیزی نمانده که زیر چرخ‌های پرشتاب دنیای مدرن سرمایه‌سالار خرد شود!

علی سلیمی

روزنامه‌نگار