هر کسی کار خودش؟!

تغییر اولویت‌های مردم
براساس این نظرسنجی که به‌صورت تلفنی انجام شده و جامعه آماری‌اش شهروندان کل کشور اعم از شهری و روستایی بوده‌اند، 3/82 درصد مردم موافق انتشار اخبار و تصاویر زندگی شخصی هنرمندان و افراد مشهور در شبکه‌های اجتماعی مجازی و رسانه‌های عمومی نبوده و 8/15 درصد پاسخگویان موافق این موضوع بوده‌اند. آمار بالای مخالفان انتشار این خبرها نشان از آن دارد که مردم به اندازه گذشته دنبال سرک کشیدن در زندگی افراد مشهور نیستند و دغدغه‌های دیگری دارند. این در حالی است که قبل‌تر رسانه‌های زرد می‌توانستند با درج گزارش‌ها و اخباری که بعضا تکذیب هم می‌شد‌، فروش خوبی داشته باشند. چون دانستن این که یک چهره چطور زندگی می‌کند و چه اتفاقات و حواشی برایش ایجاد شده، برای جامعه بسیار مهم بود. حالا تصورش را بکنید در چنین جامعه‌ای وقتی فضای مجازی شروع می‌کند به پررنگ شدن، مردم تا چه اندازه به سمت این موضوعات جلب می‌شوند. اما حالا همین آمار نشان می‌دهد روندی معکوس در حال طی شدن است و اغلب مردم دیگر تمایل چندانی به انتشار خبرهای مرتبط به زندگی چهره‌های معروف ندارند.

باز هم نه!
هر چند 3/82 درصد مردم موافق انتشار اخبار زندگی هنرمندان و چهره‌های سرشناس نیستند، اما پرسش بعدی که با مردم مطرح شده، نشان می‌دهد بخشی از افراد جامعه هر چند کم، هنوز هم مشتری پروپا قرص این دست خبرها هستند. اما با این حال، باز هم بخش عمده‌ای از همان‌ها که به انتشار اخبار زندگی چهره‌های معروف نه گفته‌اند، به‌خواندن آنها هم نه می‌گویند و همین رویه را ادامه می‌دهند.
ایسپا از پاسخگویان به سؤال قبلی پرسیده است: «شما اخبار زندگی افراد مشهور (سیاستمداران، هنرمندان و ورزشکاران) را تا چه اندازه دنبال می‌کنید؟ 3/42 درصد پاسخگویان بیان کرده‌اند به میزان کم و خیلی کم این دست از اخبار را دنبال می‌کنند. 7/8 درصد پاسخگویان به میزان زیاد و خیلی زیاد و 1/12 درصد تا حدودی این اخبار را دنبال می‌کنند. همچنین 7/36 درصد مردم گفته‌اند اصلا اخبار مربوط به زندگی افراد مشهور را دنبال نمی‌کنند.

چه اتفاقی افتاده؟
همان‌طور که توضیح دادیم زمانی برای مردم حواشی زندگی چهره‌ها بسیار مهم بود و حالا آمارها می‌گویند این توجه تبی بوده که فروکش کرده است. هر چند هنوز هم در فضای مجازی صفحاتی که به اخبار حاشیه‌ای زندگی چهره‌ها می‌پردازند مورد توجه هستند؛ اما این توجه نسبت به چند سال گذشته دستخوش تغییرات بسیاری شده است. هواداری از یک چهره، دیگر شکل و شمایل گذشته را ندارد. حضور چهره‌های معروف در فضای مجازی و آشنایی بیشتر مردم با آنها، جامعه را به سمت یک بینش و آگاهی تازه سوق داده و گویی مردم در حال کسب سواد رسانه‌ای هستند. کاربران با چهره‌ها مخالفت می‌کنند و نظر خود را در قالب کامنت‌ها و پست‌ها به اشتراک می‌گذارند. نمونه این مورد را بارها دیده ایم. پرویز پرستویی بازیگر سینما که قبلا در چشم مردم جایگاهی غیرواقعی داشت، حالا هنرمندی است که کارهایش را دوست دارند، اما با برخی نظراتش مخالفت می‌کنند. یعنی دیگر خبری از تایید صرف نیست و شیفتگی‌ها و حتی گاه نفرت‌های قبل در حال منطقی‌تر شدن هستند. چرا که مردم از یک‌سو نظرات شخصی چهره‌ها را در صفحه‌هایشان می‌خوانند و درباره‌اش اظهار‌نظر می‌کنند، از دیگر سو، در صفحاتی که اخبار مربوط به آنها را منتشر می‌کنند، نظرات دیگر کاربران را هم می‌خوانند و سعی می‌کنند به فکر و تحلیل بهتری برسند. هر‌چند با این همه آسیب‌های فضای مجازی کم نیستند و در همین فضاها هم هستند کاربرانی که تبلیغات نامناسب و بددهنی پیشه کرده‌اند، اما باید عیب و هنر فضای مجازی هر دو را درکنار هم دید و چه بهتر این‌که مردم در این فضا یاد می‌گیرند هیچ‌کس بت نیست، هر آدمی چهره باشد و نباشد، خوبی‌ها و بدی ها، اشتباهات و نظرات درست و نادرست خود را دارد و باید میان این دو با هم تفکیک قائل شوند.

زینب مرتضایی فرد
ادبیات و هنر