از نفس افتاده

این وعده‌ها که همیشه یک «اگر» پشت‌ آنهاست باعث شده این روزها بسیاری از شهروندان عطای استفاده از مترو را به لقایش ببخشند، چون تهویه نامناسب، گرمای هوا و سر و صدای واگن‌های فرسوده در کنار ازدحام در مترو شرایط بغرنجی را فراهم کرده که تاب‌آوری آن از عهده هرشخصی بر نمی‌آید.
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران که یکی از منتقدان جدی به عملکرد شهرداری در حوزه حمل و نقل است در واکنش به این قول شهردار تهران می‌گوید: شهردار تهران حتما بررسی‌های لازم را انجام داده و با توجه به امکانات و برنامه‌ها به شهروندان تهرانی قول داده است؛ شورای شهر هم پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد تا شهردار به قولش عمل کند.
او به وضعیت فعلی ناوگان حمل و نقل متروی تهران هم انتقاد می‌کندو می‌گوید: در حال حاضر واگن‌های مترو و اتوبوس‌های شهر تهران در وضعیت نامناسبی به سر می‌برند اگرچه شهرداری و شورای شهر تهران تلاش کرده در راستای بهبود این وضعیت اتفاقات خوبی بیفتد و امیدواریم در سال 98 در بخش‌های اتوبوسرانی و مترو اتفاقات خوبی بیفتد.
تهران، نیازمند به 3000 واگن
کمبود واگن متروی تهران تنها مشکل اساسی ناوگان مترویی پایتخت نیست. این مشکل زمانی پررنگ‌تر می‌شود که تعدادی از واگن‌های پایتخت که عمر برخی از آنها به بیش از 15 سال هم می‌رسد برای تعمیر از مدار خارج می‌شوند. علیخانی با تاکید بر این‌که واگن‌های شهر تهران به‌صورت نوبتی
تعمیر اساسی می‌شوند و حتی در برخی موارد بازسازی‌های جزئی صورت می‌گیرد، توضیح می‌دهد: معمولا در بازه‌های بررسی، ده تا 15 واگن خارج از خط و در حال اورهال هستند.
برای واگن‌ها معمولا طول عمر مشخصی تعریف نمی‌شود و با توجه به تعویض قطعات تا زمانی که اتاقک واگن قابل استفاده باشد، می‌توان از واگن استفاده کرد.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان این‌که مدل‌های واگن‌ها طی سال‌های گذشته تغییر کرده، اما هم‌اکنون از مدل‌های قدیمی و اولیه که وارد ایران شده هم در مدارها استفاده می‌شود، می‌گوید: متروی تهران برای خدمات‌رسانی مناسب به شهروندان به 3000 واگن نیاز دارد، اما اگر به صورت حداقلی 2000 واگن به مدار حمل و نقل اضافه شود بسیاری از مشکلات مرتفع خواهد شد. اگر این 2000 واگن وارد مدار شود، واگن‌هایی که به‌ناچار مورد استفاده قرار می‌گیرند برای تعمیرات اساسی از مدار خارج می‌شوند. هم‌اکنون حدود 1600‌تا‌1700 واگن در مدار استفاده می‌شود.
مناقصه‌ای که بعد از 2 سال تنفیذ نشد
«از وقتی که مدیریت شهری جدید مستقر شد نظر اعضای کمیسیون عمران و حمل‌ونقل به‌خصوص رئیس شورای شهر تهران مبنی بر این بود که نباید برای توسعه ناوگان مترو منتظر دولت بمانیم، زیرا با این وضعیت دولت نمی‌تواند اقدام موثری انجام دهد آن هم در حالی که از لحاظ بحث کیفیت و کمیت در ناوگان مترو وارد فاز بحرانی شده‌ایم» محمد کرونی، دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: نظر آقای هاشمی این بود که برای بهبود این وضعیت مناقصه‌ای برگزار شود و تمام سازندگان ناوگان در کشور برای شرکت در این مناقصه دعوت شوند؛ برای این کار نیاز به نقدینگی زیادی هم وجود نداشت. بدنه ناوگان می‌توانست در اینجا ساخته شود و در مراحل بعدی روی کمک‌های دولت حساب باز کرد.
وی ادامه می‌دهد: پس از این پیشنهاد، بحث 630 واگنی که وزارت کشور متولی مناقصه آن شد پیش‌آمد کرد. اسفند 96 و در آخرین روزهای کاری بود که آقای جهانگیری در جلسه‌ای تمام متولیان کار را دور هم جمع کرد و بانک مرکزی و وزارت کشور به‌عنوان متولیان اصلی در این جلسه حاضر شدند و با توجه به این‌که آقای افشانی هنوز در وزارت کشور بود، آقای جهانگیری به ایشان تاکید کرد تا آخرین روز سال 96 باید این مناقصه برگزار شود و در نهایت طی دو تا سه ماه عملیات ساخت واگن در کارخانه برنده شروع شود.
به گفته دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران، شرکت واگن سازی تهران به همراه یک شرکت چینی برنده مناقصه می‌شود اما عملا تیر 98 نیز رو به پایان است و این قرارداد تنفیذ نشده است.
مترو وام‌دار قالیباف
کرونی با بیان این‌که به دنبال جدی تر شدن تحریم‌ها علیه ایران از آبان سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرد باز کردن خط اعتباری برای این منظور اصلا امکان‌پذیر نیست، تاکید می‌کند: غیر از ده رام قطاری که زمان آقای قالیباف برای خط فرودگاه امام خمینی(ره) سفارش داده شده بود و با تغییرات ظاهری قرار است طی سه تا چهار ماه آینده وارد خطوط شود، در این دوره مدیریت شهری شاهد ورود قطار جدیدی به ناوگان مترو نخواهیم بود.
گرچه در این میان عده‌ای دلخوش به فاینانس 500میلیون یورویی بودند که رئیس شورای شهر چند روز قبل خبر از تخصیص برای ساخت تعدادی از 630 واگن داد، اما کرونی می‌گوید: اگر آن 630 واگن همین امروز هم قراردادش عملیاتی شود اولین سری واگن‌ها 20ماه بعد تحویل داده خواهد شد و عملا به عمر این دوره مدیریت شهری نمی‌رسد.
در حالی که وضعیت نامطبوع ناوگان‌های فعلی متروی تهران موجب نارضایتی تهرانی‌ها شده است، دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: برای هر خط تعدادی قطار رزرو در نظر گرفته می‌شود اما معاونت حمل و نقل و ترافیک قطارهای رزرو را وارد خط کرده است، این اقدام باعث تضعیف کیفیت خدمات می‌شود، شاهد افزایش خرابی قطارها هستیم و باتوجه به نبود برخی قطعات، استهلاک ناوگان به شدت افزایش یافته است.
در حالی که علیخانی از وجود ناوگان‌های قدیمی در مدار حمل و نقل مترویی تهران خبر می‌دهد باید بدانیم استاندارد جهانی برای نوسازی ناوگان براساس مقدار کیلومتری است که طی می‌شود؛ هر قطار بعد از ده هزار کیلومتر حرکت باید سرویس اولیه شود و در ادامه روی 120 هزار کیلومتر، 360 هزار و 720 هزار کیلومتر نیازمند تعمیرات اساسی است.
کرونی با بیان این‌که تعدادی از ناوگان ما در حال حاضر وارد این محدوده شده است، توضیح می‌دهد: اگر قرار باشد به دلیل تعمیرات از مدار خارج شوند وضعیت خدمات نامناسب‌تر خواهد شد و قطارها متاسفانه نمی‌توانند وارد مرحله تعمیرات اساسی شوند.
امیدها به دولت کمرنگ می‌شود
امید به تحقق فاینانس دو میلیارد یورویی که برای ناوگان حمل و نقل مترویی کشور در نظر گرفته شده و قرار است سهم تهرانی‌ها از این مقدار یک‌میلیارد یورو باشد در سایه تحریم‌ها هر روز کمتر می‌شود.
کرونی هم امیدی به تحقق فاینانس‌ها ندارد و می‌گوید: هرساله در بودجه سالانه کشور فاینانسی برای کل قطارهای شهری کشور در نظر گرفته می‌شود که با وضعیت فعلی گمان نمی‌کنم رقمی از این فاینانس محقق شود. آقای جهانگیری بعد از بازدید از شرکت واگن‌سازی نامه‌ای به آقای نوبخت زدند که برای تحقق فاینانس کمک کند. البته با این دستورات اداری بعید می‌دانم اقدام موثری انجام شود.

از عذرخواهی آقای شهردار تا کمبود 3000 اتوبوس
واگن‌های شلوغ و تهویه نامناسب تنها شامل متروی تهران نمی‌شود و در ناوگان اتوبوسرانی شاید وضعیت به مراتب بدتر است. گرچه شهردار تهران به دلیل شلوغی و وضعیت بد اتوبوس‌ها از شهروندان عذرخواهی کرده است، اما آمارها نشان می‌دهد در بحث ناوگان اتوبوسرانی هم حدود 3000 دستگاه اتوبوس از 6300 دستگاه وارد سن فرسودگی شده‌اند.
دبیر کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان این‌که حدود 638 دستگاه اتوبوس گازسوز وجود دارد که عمر تجهیزات گازی آنها در حال حاضر تمام شده است، عنوان می‌کند: این موضوع اصلا شوخی‌بردار نیست و جان مسافران در میان است، وزارت کشور از این موضوع کاملا سر باز زده و اعلام کرده شهرداری هزینه تعمیر تجهیزات گاز‌رسانی را از مالکان بگیرد که این موضوع با شرایط اقتصادی فعلی امکان‌پذیر نیست و نامه‌نگاری‌ها عاملی برای نجات شهروندان نیست.
این کارشناس حوزه حمل و نقل تاکید می‌کند که شهرداری نباید منتظر کمکی از سوی دولت باشد و باید از درآمدهای پایدار حاصل از طرح ترافیک و پارک حاشیه‌ای برای این موضوع هزینه شود.
طی هفته‌های گذشته 13 اتوبوس جدید وارد ناوگان اتوبوسرانی شده است آن هم در حالی که تهران به حدود 3000 اتوبوس جدید نیاز دارد. شهردار تهران اعلام کرده، می‌توان برای حل مشکلات در حوزه حمل و نقل از ظرفیت استارت‌آپ‌ها و بخش خصوصی استفاده کرد حالا باید منتظر ماند و دید در حدود دو سال باقیمانده از عمر دوره جدید مدیریت شهری وعده‌ها در بحث حمل و نقل تا چه اندازه محقق می‌شود.