ارز نیمایی که دود می‌شود!

تا امروز نه‌تنها هیچ کدام از دولت‌ها نتوانسته‌اند از طریق پرداخت یارانه به واردات کاغذ تحریر، افزایش قیمت محصولات فرهنگی مانند کتاب را کنترل کنند، بلکه با راه‌اندازی سامانه نیما شرایطی فراهم شده که بسیاری از کالاهایی که در زمره کالاهای اساسی قرار ندارند هم با ارز نیمایی که معادل ارز دولتی است وارد کشور و به عبارتی از یارانه دولتی بهره‌مند شود!‌ یکی از این کالاها، کاغذ سیگار است که سالانه حدود 14‌میلیون دلار ارز را از کشور خارج می‌کند.
ارز نیمایی چیست؟
نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) در حقیقت نام سامانه‌ای است که به‌منظور راحت کردن تامین ارز ثبت سفارشات غیر بانکی ایجاد شده و معاملات در بستر آن انجام می‌شود. ارزش دلار در این سامانه اگر قیمتش از دلار دولتی بیشتر باشد، قطعا به اندازه دلار آزاد نیست.

14000000 دلار
این میزان ارزی است که بابت خرید کاغذ سیگار از کشور خارج می‌شود. در سال 1396 به طور متوسط 4000 تن کاغذ سیگار به ارزش 14 میلیون دلار از ۱۲‌کشور جهان وارد شده است. این نوع کاغذ انواع و اندازه‌های مختلفی دارد و برای تولید سیگارهای کینگ، باریک، کوچک و امثال آن استفاده می‌شود. شرکت دخانیات هر سال براساس سفارش‌های دریافتی از کارخانه‌های تولید سیگار برای واردات کاغذ سیگار اقدام می‌کند. این شرکت کاغذ مورد نیاز کارخانه‌های کاغذسازی را به شکل‌های مختلف وارد می‌کند که یکی از آنها واردات با ارز نیمایی است، یعنی همان ارزی که به منظور کنترل نوسانات قیمت ارز، بسیار کمتر از قیمت ارز آزاد تعریف شده است. این شرکت به عنوان یک واردکننده در سامانه نیما ثبت سفارش می‌کند و با استفاده از ارز معروف به جهانگیری، کاغذ مورد نظرش را وارد می‌کند.
این در حالی است که نه تنها سیگار هرگز در فهرست کالاهای اساسی نبوده، بلکه مصرف آن هزینه‌های ارزی متعددی به دولت تحمیل می‌کند از جمله هزینه واردات دارو و تجهیزات پزشکی برای درمان بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات.

30000000000 تومان
این رقمی است که صرف درمان بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات می‌شود.
یکی دو هفته پیش، محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در گفت‌وگو با ایسنا، به این رقم اشاره کرده و گفته بود در همه کشورهای دنیا، سیگار را گران می‌کنند تا مصرف آن کاهش یابد، اما در کشور ما ده هزار میلیارد تومان در سال صرف خرید سیگار می‌شود.
همچنان که مسجدی تاکید کرده و همه ما می‌دانیم، این هزینه‌ها در حالی است که نشریات مکتوب کشور به‌دلیل بالارفتن قیمت کاغذ رو به تعطیلی هستند، انتشار کتاب با بحران‌های جدی و اساسی روبه‌رو شده و تحریم انواع داروها، اقلام پزشکی و دارویی مشکلات اساسی را برای نظام درمان و سلامت ایجاد کرده است.
قرار نیست اقتصاد ناشی از تولید و عرضه سیگار به طول کامل تعطیل شود و فعالان این حوزه هم می‌توانند و حق دارند به حیات حرفه‌ای خود ادامه بدهند، اما بدون تردید در شرایطی که در بسیاری از کشورهای دنیا، قیمت سیگار افزایش پیدا کرده تا مصرف آن کاهش یابد، عجیب است که در ایران بخشی از واردات کاغذ سیگار با ارز نیمایی صورت می‌گیرد و به نوعی سیگار هم از یارانه دولتی بهره‌مند می‌شود.
یک نمونه آماری
براساس آمار مقدماتی گمرک از تجارت خارجی ۱۲ ماهه سال ۹۶ برای واردات کاغذ سیگار ۱۴ میلیون و ۲۹ هزار و ۵۶۱ دلار معادل حدود 48 میلیارد تومان ارز از کشور خارج شد.
این واردات از ۱۲ کشور جهان از جمله اتریش، اسپانیا، چین، آلمان، سوئیس، امارات متحده عربی و هنگ‌کنگ صورت گرفته و از میان این کشورها اولین و بزرگ‌ترین صادرکننده کاغذ سیگار به ایران کشور اتریش است که بیشترین درآمد را از صادر کردن کاغذ سیگار به ایران به دست آورده است.