عصر جدید صدا

به گزارش جام‌جم، دکتر حمید شاه‌آبادی در این مراسم با اشاره به این‌که چهاردهمین جشنواره بین‌المللی رایو و ششمین اجلاس جهانی صدا را در شرایطی آغاز می‌کنیم که بخش‌های وسیعی از سرزمین‌ پهناورمان دچار حادثه سیل شده و جمع کثیری از هم میهنان‌مان را بی‌خانمان کرده، گفت: اما همین حادثه غمناک موجب شد تا صحنه‌های تابناک و درخشنده‌ای از مشارکت و همدلی مردممان را شاهد باشیم و یک‌بار دیگر با فرهنگ غنی ایرانی - اسلامی‌مان به دنیا فخر بفروشیم که چنین مردمانی داریم. مردمانی که جلوه‌گری ایثار و نوع دوستی‌شان حد و مرز نمی‌شناسد و ما افتخار خدمتگزاری به آنان را داریم.
رادیو، خانه فرهیختگان است
شاه‌آبادی با اشاره به نقش رادیو در تاریخ 40 ساله انقلاب بیان کرد: رادیو به عنوان یک رسانه خردگرا از دیرباز خانه فرهیختگان بوده است، به‌گونه‌ای که حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز که حکومت طاغوت سعی در بهره‌برداری از آن به نفع اهداف خود داشت اندیشمندان صاحب‌نامی همچون استاد شهید مطهری و مهدی اخوان‌ثالث در آن قلم می‌زدند، اما با پیروزی انقلاب اسلامی رادیو به پایگاه مهمی برای معرفی و ترویج فرهنگ غنی ایرانی - اسلامی تبدیل شد و توانست نقش بی‌بدیلی را در تمامی عرصه‌ها و فراز و نشیب‌های 40 ‌ساله ایفا کند. رادیو اینک افتخار می‌کند با 16 شبکه سراسری و ملی و ده‌ها شبکه استانی بر قله رفیعی ایستاده و حضوری موثر در تمامی عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و هنری دارد. با نگاه به گذشته افتخارآمیز رادیو به خود می‌بالیم که این رسانه گرم و صمیمی، همواره خانه نویسندگان، گویندگان و فرهیختگانی همچون استاد جلال‌الدین همایی و قیصر امین‌پور بوده و اینک از حضور پیشکسوتان ارجمندی که پشتوانه معنوی آن هستند بهره می‌برد.
جشنواره چهاردهم سنگ محک برنامه‎سازان
معاون صدای رسانه ملی درباره کارکرد این جشنواره افزود: جشنواره چهاردهم عرصه رقابت تنگاتنگ میان برنامه‌سازان امروز رادیوست که در آوردگاه رسانه‌ای، خود را در تراز جهانی عرضه می‌کنند و داشته‌های خویش را محک می‌زنند. نسل جوان رادیو در کنار چهره‌های باتجربه آن، امروز با امیدآفرینی و ترویج روحیه نشاط، شادی و بهجت را در خانه مردم ایران به ارمغان می‌آورند و با استفاده از قالب‌ها و ساختارهای نو و با بهره‌مندی از تمام تکنیک‌های روز دنیا، رادیو را به رسانه‌ای تاثیرگذار در سبک زندگی مردم ایران تبدیل کرده‌اند.
رادیو یعنی صدای صمیمی لحظه‌ها
او ادامه داد: در زمانه‌ای که با گسترش فضای مجازی و رسانه‌های موازی، سخن از افول رادیو به میان می‌آید، رادیوی ایران با 2/40 درصد شنونده و با میانگین یک‌ساعت و 56 دقیقه در روز، از استقبال قابل‌توجهی برخوردار است. اما همه این افتخارات ارزشمند تنها بخشی از ظرفیت رادیوی میهن‌مان است. صدای جمهوری اسلامی ایران در آغاز گام دوم انقلاب و در دهه پیش رو باید افق‌های نویی را بشکافد. امروز رادیو، یعنی صدای صمیمی لحظه‌ها، یعنی همگام و همراه مخاطب، یعنی رسانه‌ای که نیاز مخاطب خویش را می‌شناسد و با طرح دیدگاه‌های خلاقانه و با بهره‌مندی از هنر برنامه‌سازی جذاب و نوین، تمرکز خویش را بر تقویت قدرت تفکر و خلاقیت مخاطب قرار می‌دهد.
شاه‌آبادی تصریح کرد: در این میدان نابرابر که از یک‌سو شاهد تولید انبوه و لجام‌گسیخته محتوا هستیم و از سوی دیگر با تنوع درگاه‌های انتشار مواجهیم، فقط آثاری در حافظه ملت باقی خواهد ماند که از پشتوانه فکری، توثیق و اتقان برخوردار باشند و کرامت مخاطب را حفظ کند و تکریم مخاطب به آن است که با او نه در مقام یک شنونده منفعل که در مقام یک شنونده کنش‌گر روبه‌رو شویم. معاون صدا اضافه کرد: تولیدات رسانه‌ای امروز رادیو صرفا تولیدات سرگرم‌کننده نیست، بلکه رادیو به عنوان صدای صمیمی لحظه‌ها، رسانه‌ای آموزنده و آرامش‌بخش و امیدآفرین است که باید بر عنصر اندیشیدن تکیه کند، رسانه‌ای که می‌تواند و باید با تولید برنامه‌های تعاملی به افزایش درک شناختی مخاطب کمک کند و روحیه تفکر و ارتقای باورها را جایگزین تقلید کورکورانه کند. ششمین اجلاس جهانی صدا با طرح شش شاخه اصلی بستر پژوهشی این حرکت «اندیشه‌محور» را فراهم کرد و مایه خرسندی است که صاحب‌نظران و اندیشمندان با مشارکت فعال خود زمینه را برای تحقق این امر فراهم ساختند.
روی دیگر سکه
شاه‌آبادی بیان کرد: روی دیگر سکه اما در دهه پیش‌رو ارتقای تکنولوژی و فناوری‌های نوین است. باید اذعان کنیم که در این حوزه سنگرهای فتح‌‌نشده بسیاری پیش روی صدای جمهوری اسلامی است رادیو در عصر شبکه در عصر فناوری‌های دیجیتال از موقعیت ممتاز و منحصربه‌فردی برخوردار است که می‌تواند پنجره جدیدی پیش روی این رسانه بگشاید و در این باب سخن بسیار است که آن را به فرصت دیگری موکول می‌کنیم. وی در پایان گفت: امیدوارم این جشنواره که پس از ده ماه برنامه‌ریزی و تلاش هم‌اینک کار خود را آغاز می‌کند با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و پنل‌های تخصصی و با استفاده از اساتید ارجمند داخلی و خارجی بتواند هم در حوزه محتوا و هم در حوزه فناوری دستاوردهای قابل‌قبولی را به‌همراه داشته باشد و آغازگر فصلی نو در این حوزه‌ها باشد.

دوست دارم درباره ایران برنامه بسازم

سویلا واکلاما تهیه‌کننده از کشور فنلاند درباره جشنواره رادیو به جام‌جم گفت: اولین بار است به ایران آمده‌ام، برایم ایران کشور جذابی است. خوشحالم در مراسم افتتاحیه جشنواره بین‌المللی رادیو حضور داشتم. مراسم را خیلی دوست داشتم و از موضوعاتی که در سخنرانی‌ها طرح شد، لذت بردم.
وی ادامه داد: به نظرم موضوعات جالبی در مراسم افتتاحیه گفته شد که برای من به عنوان شرکت کننده ای از کشور فنلاند جذابیت داشت. ما باید به رادیو اهمیت بدهیم، زیرا این رسانه همچنان زنده است و مخاطب خودش را دارد. اعتقاد دارم این رسانه هنوز جایگاه خودش را از دست نداده است.
این تهیه کننده رادیویی بیان کرد: بنابراین برگزاری چنین جشنواره‌هایی اهمیت زیادی دارد. ضمن این‌که جشنواره فرصتی برای تبادل اطلاعات میان برنامه‌سازان کشورهای مختلف است. امیدوارم این اتفاق هم در این جشنواره شکل بگیرد. البته فکر می کنم در نشست های تخصصی که در زمان جشنواره برگزار می شود، اطلاعات کاربردی و به‌روز بین برنامه سازان رد و بدل می شود.
این تهیه‌کننده عنوان کرد: دوست دارم بعد از بازگشت به کشورمان برنامه‌ای درباره ایران بسازم و داده‌های خودم را از ایران در این برنامه قرار بدهم تا اطلاعاتم را با مخاطبان رادیو به اشتراک بگذارم. چون اعتقاد دارم هنوز مردم رادیو را گوش می‌دهند. به‌ویژه از طریق اینترنت هم شرایط گوش دادن به برنامه‌های رادیو فراهم است. همچنین مردم می‌توانند از تلویزیون هم به برنامه‌های رادیو گوش بدهند. در واقع رادیو با بهره‌برداری از فناوری‌های نوین توانسته جایگاه خودش را حفظ کند.

حمایت از کالای ایرانی در جشنواره رادیو
نورالدین جعفری، دبیر جشنواره در بخشی از این مراسم گفت: جشنواره و رقابت‌های رسانه‌ای بر بستری از رفاقت، در فضای رقابتی سالم و مبتنی بر تکنیک و تجربه قطعا به ارتقای سطح برنامه‌سازی منجر خواهد شد. آنچه در هیات‌های انتخاب و داوری جشنواره مشاهده شد، ارتقای مهندسی ساختار و محتوا و نگاه بدیع به موضوعات جدید بود که هنرمندان داخلی و خارجی به‌خوبی آن را به منصه ظهور گذاشتند. وی ادامه داد: طرح موضوعات ارزشی و مهم همچون 40سالگی انقلاب اسلامی، محیط زیست، صلح جهانی، ایثار و فداکاری، حمایت از کالای ایرانی و دیگر موضوعات مهم در بخش‌های متفاوت جشنواره و برنامه‌های شنیدنی و خلاقانه رسیده به جشنواره نشان از همت و جدیت برنامه‌سازان به موضوعات روز دارد که قابل تقدیر است.
دبیر جشنواره چهاردهم رادیو ادامه داد: حضور مخاطب مردمی که این روزها به واسطه فضایی که با نگاه مثبت به آن، می‌توان آن را بستر ارتباطی مناسب رسانه و مردم دانست در بخش مردمی جشنواره نویدبخش ارتباطات موثر رادیو با فضای بیرون استودیو و سپردن کار تخصصی به مخاطب تخصصی است که با استقبال بسیار خوب مخاطبان رسانه همراه شد.
جعفری افزود: در بخش مردمی تعداد 623 اثر با موضوعات مختلف به دبیرخانه واصل شد. همچنین ششمین اجلاس جهانی صدا با هدف ارتقای سطح کیفی برنامه‌های پژوهش محور و مستند و افزایش دانش برنامه سازی مبتنی بر علم روز و تحقیقات میدانی و تخصصی و طرح آخرین نظریات در حوزه رسانه رادیو، فرصتی فراهم کرده است تا مفاخر پژوهش و متخصصان حوزه‌های علوم متفاوت، آگاهی‌های روز و نتایج پژوهش‌ها را در اختیار برنامه‌سازان قرار دهند.
دبیر جشنواره بین‌المللی رادیو خطاب به مهمانان خارجی جشنواره گفت: شما مهمانان محترم خارجی مستحضر باشید که ایران دروازه تمدن چندین هزار ساله فرهنگ، تمدن و هنر است. از شما به عنوان سفیران هنر از کشورهای مختلف تقاضا دارم در این چند روز، ایران را خوب بشناسید و این هنر شما سفیران خلاق خواهد بود که چهره واقعی ایران را در برنامه‌های آتی خود، هنرمندانه به جهان معرفی کنید.
تجربه جدید رادیو
دکتر محمد اخگری، رئیس کمیته علمی ششمین اجلاس جهانی صدا در مراسم افتتاحیه این اجلاس با خوشامدگویی به مهمانان داخلی و خارجی گفت: «صدا» در عصر رسانه‌های نو دوران جدیدی را تجربه می‌کند. فناوری‌های نوین ارتباطی افق‌های تازه‌ای را روی رادیو گشوده‌اند. بهره گرفتن از ظرفیت تعاملی اینترنت، انتشار محتوای تولیدی کاربران در قالب پادکست بر بستر وب، پیوند رادیو با رسانه‌های اجتماعی، پیوند رادیو با تصویر در رادیو دیداری و ارائه خدمات مکان‌محور از جمله این تحولات است.
رئیس کمیته علمی ششمین اجلاس جهانی صدا با اشاره به فراخوان مقالات اجلاس در شش محور اصلی یادآور شد: رادیو در عصر شبکه، رادیو و آینده‌پژوهی، رادیو و نوآوری در برنامه‌سازی، رادیو و فرهنگ، رادیو و جامعه و رادیو و اقتصاد با همکاری اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه ABU دانشگاه صدا و سیما از دی ماه ۹۷ اعلام شد که خوشبختانه با استقبال خوب پژوهشگران روبه‌رو و در نهایت ۱۶۲ عنوان چکیده مقاله در دبیرخانه اجلاس پذیرفته شد.
وی افزود: برخی دستاوردهای ششمین اجلاس جهانی صدا عبارتند از: ۱ - تجمیع و گردآوری ادبیات تحقیق موجود معاونت صدا درباره رادیو با عنوان «گنجینه پژوهشی رادیو» و در قالب کتابخانه الکترونیک شامل ۷۰ عنوان کتاب و کل شمارگان در مجله رادیو مجله نجوای فرهنگ و مجله فرهنگ مردم ایران. 2-انتشار پنج عنوان کتاب شامل سه عنوان کتاب پژوهشی در همکاری با دانشگاه صدا و سیما در ذیل عناوین: رادیو؛ مفاهیم انتقادی در مطالعات فرهنگی و رسانه‌ای، چکیده مقالات اجلاس ششم، چکیده پایان‌نامه‌های گروه رادیوی دانشگاه صدا و سیما طی ده سال از سال ۸۷ تا ۹۷ (۱۸۰ پایان‌نامه) و دو عنوان کتاب آموزشی در همکاری با مرکز آموزش سازمانی با عنوان: گزارشگری در وضعیت تروما و برنامه‌های گفت‌وگومحور در رادیو 3-‌برنامه‌ریزی برای حضور مهمانان خارجی در همکاری با اداره کل بین‌الملل سازمان جهت برگزاری پنل‌های علمی و کارگاه‌های آموزشی با حضور استادان و پژوهشگران و مدرسان بین‌المللی که طی سه روز آینده ان‌شاءا... برگزار خواهد شد.
رئیس کمیته علمی ششمین اجلاس جهانی صدا گفت: رادیو در عصر رسانه‌های نوپدید، همچنان رادیو است به سبب فرصت‌هایی که برای ادامه حیات فرهنگی و اجتماعی و نیز امکان اندیشه‌ورزی فراهم می‌کند. عصر شبکه با همه تنوع و تکثر و تلونش نقش فرصت‌های بیشتری را در اختیار این رسانه شنیداری قرار می‌دهد؛ فرصت‌هایی که به سبب تعاملی بودن و دوسویگی بر ظرفیت‌های پیشین رادیو می‌افزاید.

حاشیه‌های جشنواره

معمولا اصحاب رسانه عادت دارند که مراسم‌ افتتاحیه و اختتامیه جشنواره‌ها با تاخیر نیم ساعت تا یک ساعت برگزار می‌شود، اما برای اولین بار چهاردهمین دوره جشنواره رادیو این تابوشکنی را انجام داد و حتی یک ربع قبل از ساعت اعلام‌شده به اصحاب رسانه برگزار شد که تعجب حاضران را دربر داشت.
در بخشی از این مراسم از خانواده شهدای رادیو، شهید حسن نجفی، شهید عباس علی برهانی، شهید سیداحمد سادات باریکانی، شهید مسعود جان نثاری، شهید هوشنگ نوری، شهید علی‌اصغر مالکی قره‌شیران و شهید مهدی قلی جوزی نجف‌آبادی تجلیل شد.
در این جشنواره چهره‌های مطرح همچون اکبر زنجانپور، فریبا متخصص، اسماعیل آذر، امیر نوری، مریم نشیبا، حمید منوچهری، مسعود اسکویی، پریچهر بهروان، شهریار کرمی و ... حضور داشتند.
یکی از مهمانان همراه با نوزادش در مراسم حضور داشت و صدای نوزاد در بخش‌های مختلف جشنواره شنیده می‌شد.
فاطمه آل‌عباس همچون دوره‌های قبل اجرای مراسم افتتاحیه جشنواره رادیو را به عهده داشت.
یکی از کلیپ‌های جذاب مراسم به مستندهای پیشکسوتان رادیو مربوط می‌شد که مجری برنامه اعلام کرد این مستندها از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود.
بخش‌هایی از مراسم افتتاحیه به شکل زنده از شبکه‌های سه و پنج سیما پخش شد. همچنین رادیو ایران مراسم را زنده پخش کرد.
در فواصل این مراسم گروه موسیقی روناک، موسیقی‌های محلی اجرا کرد و نوازندگان آن با لباس‌های محلی در مراسم شرکت کرده بودند که نواهای محلی با اقبال مهمانان داخلی و به‌ویژه خارجی روبه‌رو شد، حتی مهمانان خارجی از بخش‌هایی از موسیقی‌های محلی با تلفن‌های همراه فیلم و عکس گرفتند.
در بخشی از این مراسم امیر پارسی معروف به اوستا در برنامه‌های رادیو و تلویزیون پرده‌خوانی اجرا کرد.
زمانی که مجری برنامه می‌خواست برگزیدگان بخش فضای مجازی را معرفی کند، پاکت دربسته برگزیدگان بخش‌های موضوعی به او داده شد و مجری هم با لبخند و خطاب به شهرام ملازاده، رئیس کمیته داوری چهاردهمین جشنواره بین‌الملل که روی سن بود، گفت: آقای ملازاده! واقعا من اسامی را نگاه نکردم، پاکت را اشتباه به من دادند.
پریچهر بهروان که در قسمتی از این مراسم روی سن حاضر شده بود تا جوایز بخشی از جشنواره را اهدا کند، پشت میکروفن رفت و با خنده گفت: هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم روزی به من بگویند پیشکسوت. خانم آل‌عباس چند سال دیگر هم یک مجری جوان به شما این حرف را می‌زند! ولی خوشحالم که من را قابل دانستید و این عنوان را به من دادید. من واقعا از اساتیدم خانم ماه‌داد توکلی، آقای نوری، آقای جواد مانی و ... تشکر می‌کنم.
در این جشنواره مهمانانی از کشورهای آلمان، مالزی، هندوستان، لبنان، لهستان، ایرلند، فنلاند، بلژیک، رومانی، عراق، عمان و همچنین نماینده اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه شرکت داشتند.

فاطمه عودباشی

رسانه