دیابت در ایستگاه طب سنتی

بیماری دیابت در منابع طب سنتی به نام دیابیطس یا دولاب یا زلق الکلیه نامیده شده و علامت شایع آن تشنگی مداوم بیمار و در پی آن پرنوشی و پرادراری است. خصوصیت این ادرار رقیق و سفید بودن آن است که اغلب بدون سوزش تخلیه می‌شود. این علائم اگر مزمن شود در دراز مدت قوت بدن را کم کرده و باعث خستگی، لاغری، ضعف، بی‌حالی، تحلیل بدن و کم شدن تعریق می‌شود.
دیابت گرم یا سرد!
در منابع طب سنتی ایران دو نوع دیابت گرم و سرد داریم. منابع مطالعاتی نشان می‌دهد در گذشته دیابت نوع گرم بیشتر بوده ولی امروزه دیابت ناشی از سردی شیوع بالاتری دارد که بر اساس طب رایج با دیابت نوع 2 که در اثر سبک نادرست زندگی و چاقی و بی‌تحرکی ایجاد می‌شود مشابهت بیشتری دارد. از دیدگاه طب سنتی بروز دیابت مرتبط با سوء مزاج و بیشتر از نوع سرد بوده و سوء مزاج اعضای مختلف بدن مثل کلیه، کبد، دستگاه گوارش و لوزالمعده به نوعی در این بیماری دخیل و مشابه تغییرات سندروم متابولیک در طب رایج است.
اصل درمان، نگاه داشت تندرستی!
حفظ اصول شش‌گانه یا نگاه داشت تندرستی در طب ایرانی پایه درمان و پیشگیری از دیابت است. مدیریت و اجرای مستمر این شش اصل سبب حفظ تندرستی در بیماران دیابتی می‌شود و جالب‌تر این‌که در سال‌های اخیر همه مقالات و کتب معتبر طبی تاکید بر تغییر شیوه زندگی را پایه و اساس پیشگیری و حتی درمان دیابت به‌ویژه در افراد پره دیابتیک (پیش دیابت) یا در معرض خطر دیابت دانسته‌اند. این اصول عبارتند از استفاده از غذاها و آشامیدنی‌های متناسب، ورزش معتدل و فعالیت بدنی، خواب و بیداری متناسب، تنفس در هوای سالم، حفظ شادابی و دوری از افسردگی، احتباس و دفع متناسب (شامل تعریق، دفع ادرار و مدفوع و فعالیت جنسی منظم) است.
موثرترین اصول کنترل دیابت
بر حسب این‌که دیابت نوع گرم یا سرد باشد تدابیر برای کنترل آن متفاوت خواهد بود ولی با توجه به شیوع دیابت نوع 2 که تقارن بیشتری با سوء مزاج سرد و تر دارد از اصول شش‌گانه فوق چند اصل اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. انجام ورزش معتدل و مستمر در طول هفته طوری که عرق بر تن بنشیند که بهترین آن پیاده‌روی در هوای آزاد است. پرهیز از مصرف مواد غذایی با طبع سرد و مصرف غذاهای معتدل رو به گرم و اجتناب از غذاهای سودازا همچون فست فودها، کنسروجات، گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس و کالباس) و...، درمان یبوست جهت دفع سریع‌تر مواد زائد و سموم بدن و اصلاح خواب شامل پرهیز از خواب‌های روزانه طولانی‌مدت و شب‌بیداری به‌ویژه در فصل زمستان.
درمان با داروهای گیاهی
در طب سنتی جهت کنترل و درمان بیماری دیابت علاوه بر رعایت اصول شش‌گانه، مصرف برخی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، از جمله درمان‌های دارویی تخصصی طب سنتی است که متخصص بر اساس شرایط و درجه بیماری این داروها را تجویز می‌کند. برخی گیاهان دارویی که به شکل موردی در کنترل قند خون آن هم برحسب شرایط بیمار موثرند شامل قره قاط، زالزالک، شنگ، سیاهدانه، خرفه، تخم گشنیز، تخم یونجه، برگ زیتون، دارچین، گزنه و غیره هستند.
طولانی بودن مدت درمان
برخلاف باور برخی افراد، در طب سنتی مشابه طب رایج درمان بیماری دیابت طولانی‌مدت است به‌ویژه این‌که اغلب بیماران در مراحل آخر و دیرهنگام به پزشکان طب سنتی مراجعه می‌کنند.
نکته قابل توجه مبتلایانی که تحت درمان‌های رایج دارویی یا انسولین هستند و به طب سنتی مراجعه می‌کنند به هیچ عنوان نباید داروی خود را قطع کنند. بلکه تصمیم‌گیری در این خصوص بر اساس شرایط بالینی و جواب آزمایش‌های بیمار و توسط پزشک معالج بیمار خواهد بود.
اورژانسی شدن دیابتی‌ها
قند خون پایین بیشتر به عنوان عارضه و مشکل در بیماران دیابتی مطرح است. اغلب بر اثر مصرف دوز بالای دارو یا انسولین و عدم رعایت تغذیه به‌ویژه در سالمندان و کودکان، احتمال افت قند خون وجود دارد که با بی‌حالی، ضعف، عرق سرد، سیاهی چشم‌ها و گاهی سنکوپ و افتادن همراه است.
بنابراین بیماران دیابتی باید کاملا مراقب هیپوگلسیمی یا افت قند خون باشند و با مشاهده ضعف، بی حالی و... مقداری عسل یا شکلات میل کنند و اقدامات لازم را برای کنترل قند خون
انجام دهند.
افت قند خون در دیابتی‌ها اورژانسی است و نیاز به رسیدگی و مراقب‌های ویژه دارد.