گشتی در سرزمین طلای سبز

شاید بگویید دلتان جنگل و سرسبزی و دار و درخت می‌خواهد و مناطق کویری تهی از این طراوتند، (گرچه همین‌جا می‌گوییم تصورتان از دم باطل است و در برخی مناطق کویری ایران، قطعه‌های سبز بهشتی چون نگینی زمردین بر انگشتر کویر می‌درخشد و سراغ آنها هم خواهیم رفت)، اما جدا از این، حتما می‌دانید که هیچ آسمانی، آسمان پرستاره و سحرانگیز کویر نمی‌شود. تازه اگر اهل افسانه‌بازی و سیر‌و سلوک در گذشته‌های خیلی دور باشید، هیچ جا بهتر از شهرهای کویری نیست که پُر است از داستان‌ها و افسانه‌های کهن و آثار تاریخی و اشکال زمین‌شناسی باشکوه و پررمز و راز. رفسنجان هم یکی از همین مناطق است که البته دار و درخت و باغِ سرسبز هم کم ندارد و گفته باشیم حیف است در فهرست ایرانگردی‌هایتان قرار نگیرد. اگر از سمت یزد به طرف کرمان حرکت کنید، بعد از طی نزدیک به ۲۴۰ کیلومتر به شهر طلای سبز، رفسنجان؛ دومین شهر مهم استان کرمان بعد از مرکز آن، می‌رسید. باغ‌های پسته از کیلومترها قبل از شهر پیش چشمانتان ردیف می‌شوند و تا کیلومترها بعد از خروج از شهر، همراهی‌تان می‌کنند.

بزرگ‌ترین جنگل مصنوعی جهان

رفسنجان بیش از هر چیز شهر پسته‌هاست؛ باغ‌شهری پسته‌ای با بیش از 80 هزار هکتار باغ‌پسته که بزرگ‌ترین جنگل دست‌کاشت جهان را رقم زده است. قریب 80 درصد پسته کشور و سهم قابل توجهی از پسته دنیا در این جنگل پسته‌ای تولید می‌شود. این مهم علاوه بر تاثیرات مهم و مثبت اقتصادی در منطقه، در طول بیش از یک قرنی که از تولید انبوه آن می‌گذرد با زندگی روزمره مردم این دیار عجین شده و سبب شکل‌گیری و رواج برخی آداب و رسوم و آیین‌های مختص این محصول در رفسنجان و مناطق تابعه شده. در شهریور 1395 این محصول و آیین‌های مرتبط با آن، در میراث ناملموس کشور ثبت ملی و به دنبالش جشن ملی پسته برگزار شد.

کهنسال‌ترین درخت پسته جهان

در کنــــــــــــار باغــــــــات پسته صــــد ساله دست‌کاشت، درختانی وجود دارد که از عمرشان بیش از چند صد سال می‌گذرد و امروز به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شده‌اند، مثل درخت پسته 1500 ساله رفسنجان که یکی از کهنسال‌ترین درختان پسته جهان است و با ارتفاع 15 متر و تنه‌ای با قطر 5/3 متر، در فاصله 35 کیلومتری رفسنجان در دهکده تاریخی اودرج واقع شده است. این پدیده یکی از نادرترین جاذبه‌های گردشگری رفسنجان به شمار می‌رود که هرساله گردشگران زیادی را جذب می‌کند.

با مرحوم رفسنجانی در موزه رفسنجان

موزه ریاست‌جمهوری رفسنجان در میان باغ بزرگ و زیبایی در شهر رفسنجان مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
این مجموعه که خانه پدری مرحوم هاشمی رفسنجانی بوده، شامل مجموعه اسناد و هدایایی است که از سوی مردم، سازمان‌ها و کشورهای مختلف در دوره ریاست‌جمهوری آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی به ایشان اعطا شده. موزه ریاست‌جمهوری رفسنجان جزو موزه‌های خصوصی در رفسنجان به شمار می‌رود.

اودرج همه جوره در انتظار شماست

روستای تاریخی اودرج در دشتی حاصلخیز در مسیر جاده رفسنجان به زرند واقع شده و اطراف آن را کوه‌هایی با تنوع در فرم و رنگ‌های زیبا محصور کرده است. اودرج علاوه بر بافت با ارزش روستایی، دارای تعدادی ابنیه تاریخی هم هست. به این روستای زیبا بروید و حتما در یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی آن اقامت کنید تا ضمن استراحت در محیط آرامش بخش، لذت غذاهای محلی این شهرستان را هم تجربه کنید.

کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه‌عباسی (قطب‌‌آباد) واقع در مرکز شهر رفسنجان، با زیربنای 3000 مترمربع اواخر دوره صفوی ساخته شده است. این کاروانسرا اکنون محل استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان رفسنجان است و برنامه‌های فرهنگی هنری و آموزشی و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی هم در آن برگزار می‌شود و می‌توانید از آن بازدید کنید.

دریاچه زیرزمینی با افسانه‌های عجیب

دریاچه زیر‌زمینی چاه دریا یکی از شگفتی‌ها و عجایب دیگر کویر رفسنجان است. این پدیده طبیعی در سال‌های گذشته میلیون‌ها لیتر آب را در خود جای داده و از جمله معدود دریاچه‌های زیر زمینی ایران است. سطح آب این دریاچه آنقدر زیاد بوده که بسادگی قابل رویت بود اما پس از خشکسالی‌های متوالی در استان کرمان و برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی برای آبیاری باغ‌های کشاورزی، سطح آب افت محسوسی کرده و در معرض خشکیدگی کامل قرار گرفته است. این حفره به ساخت افسانه‌هایی میان جوامع محلی و کشاورزان هم منجر شده از جمله وجود جانوری عجیب و عظیم‌الجثه در این حفره که البته بیشتر به افسانه‌ای غیر واقعی شباهت دارد.

سفر به دنیای قدیم

دره راگه در 20 کیلومتری شهر رفسنجان به عنوان سومین ژئوپارک ایران با سنی حدود 20 هزار سال و وسعت 36 هزار هکتار، از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است. وجود اشکال زیبای طبیعی که بر اثر فرسایش‌های آبی در منطقه ایجاد شده، زیبایی منحصر به‌فردی به این دره داده که در برخی مناطق، ارتفاع ستون‌های آن به بیش از صد متر می‌رسد. بر دیواره‌های تنگه، سنگ‌ها و ساختارهایی به شکل‌های بسیار زیبا وجود دارند که مانند سنگ تراشیده‌های تمدن‌های باستانی به نظر می‌رسند. در کناره صخره‌های زیبا و خیره کننده، عبور رودخانه همیشه جاری گیودری از میان تنگه، راگه را به محلی الهام بخش تبدیل می‌کند. علاوه بر تمام زیبایی‌هایی که دره در خود دارد، تماشای آسمان کویر در شب از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه است. در حال حاضر دره راگه مکانی برای حضور برخی تورهای رصد آسمان و دره نوردی و کوهنوردی است. راگه کنار ژئو پارک جهانی قشم و ژئو پارک ارس، سومین ژئو پارک ایران است که علاوه بر زیبایی‌های زمینی‌اش، آسمانی پرستاره و مبهوت‌کننده دارد و آن را به محلی مناسب برای آسترتوریسم یا گردشگری نجوم تبدیل کرده است.

چی بخریم؟ کجا خرید کنیم؟
سوغات این شهر پسته است. کلمپه، قاووت، کماج سهن، سمنو، کره پسته و حلوای پسته از خوشمزه‌های رفسنجان هستند. در حوزه صنایع‌دستی هم قالیبافی، گلیم‌بافی، پته‌دوزی، سرمه‌دوزی، مسگری، قلم‌زنی روی مس، چلونگری، منبت و مشبک چوب و نگارگری رواج دارد و می‌توانید خرید کنید.
بازار قدیمی رفسنجان شما را به سال‌ها پیش می‌برد. این بازار در مرکز شهر واقع شده و قدمت آن به دوره آل‌مظفر می‌رسد و بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد.

کجا اقامت کنیم؟
رفسنجان، گذشته از یک هتل چهار ستاره و یک مهمانسرای جهانگردی،باچند اقامتگاه‌ بوم‌گردی، شرایط اقامت برای هر نوع سلیقه‌ای را دارد.

همه راه‌های رسیدن به رفسنجان

اگر مبدا را تهران بگیریم، فاصله از تهران ۸۷۲ کیلومتر است و مدت سفر زمینی حدود ۹ و نیم ساعت. از تهران که خارج شوید، با گذشتن از قم، کاشان و اردستان، نایین و میبد، بالاخره به رفسنجان می‌رسید. رفسنجان فرودگاه هم دارد و مدت سفر هوایی آن از تهران یک ساعت و ۲۴ دقیقه است. پروازهای تهران به رفسنجان معمولا شنبه و چهارشنبه انجام می‌شود. اگر با قطار به رفسنجان بروید، در چهل کیلومتری شهر در ایستگاه احمدآباد پیاده می‌شوید. این قطار از تهران به کرمان می‌رود. درنهایت این‌که پایانه مسافربری رفسنجان ابتدای بلوار رفسنجان - کرمان قرار دارد و اتوبوس‌های تهران به رفسنجان از پایانه جنوب و هنگام غروب حرکت می‌کنند. اتوبوس‌ها از مسیر تهران به رفسنجان و سپس به کرمان می‌روند.

بزرگ‌ترین خانه خشتی هم اینجاست

حاج آقا علی، قدمتش به ۱۳۰ سال و دوره قاجارمی‌رسد. با بیش از 7000 مترمربع وسعت و با معماری زیبا و ایرانی، یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین خانه‌های خشتی و سنتی جهان به‌شمار می‌آید که توسط حاج آقا علی معروف به زعیم‌ا... رفسنجانی (بزرگ‌ترین تاجر ایرانی آن دوره) در سال ۱۱۳۶ هجری خورشیدی بنا شده است. حاج آقا علی به گفته بسیاری، ابتدا فرد فقیر و تهیدستی بوده و بعد ثروتمند می‌شود و بعد‌ها بسیاری از اموال و ثروت خود را وقف می‌کند. داستان زندگی حاج آقا علی یکی از افسانه‌های قاسم‌آباد رفسنجان به شمار می‌آید. این خانه در حال حاضر به هتل تبدیل شده و میزبان بسیاری از گردشگران است.
خانه حاج علی آقا مشتمل بر هشت قسمت بازار، آب انبار (تامین‌کننده آب اهالی که دارای سردری با آجرهای گلدار تزئین شده و دیوارهای آن دارای نقوش آجری و کاشیکاری‌های زیباست)، مسجد، کاروانسرا، حمام، حسینیه و یخدان است.

شادی کابیانی

جام‌جم