کیفیت غیرقابل قیاس رشد اقتصادی قبل و بعد از انقلاب

حسین صمصامی، سرپرست اسبق وزارت اقتصاد در گفت‌وگو با خبرنگار جام جم آنلاین در خصوص دستاوردهای حوزه اقتصاد کشور در طول 40 سال انقلاب اسلامی با تأکید براین که بعد از انقلاب به لحاظ کیفی پیشرفت و تحول‌های زیادی داشته‌ایم که هیچ‌وقت در آمارها قید نمی‌شود خاطرنشان کرد: مثلاً پیشرفت‌های هسته‌ای یا استقلالی که در کشور داریم و تحت سلطه ابرقدرت‌ها نیستیم را نمی‌توانیم در آمار نشان دهیم.

صمصامی بابیان اینکه اکنون می‌توانیم مستقل با دنیا صحبت کنیم خاطرنشان کرد: قبل از انقلاب کی می‌توانستیم چنین کاری را انجام دهیم آیا غیرازاین بود که آن زمان با نگاه بالا به پائین به ایرانی‌ها وقتی به ما تجهیزات می‌دادند دانش لازم را نمی‌دادند و مستشاران خود را می‌فرستادند تا از آن‌ها استفاده شود؟

وی در ادامه تأکید کرد: این‌‌ها موضوعاتی است که هیچ‌کدام با عدد و رقم قابل‌بیان نیست و به همین دلیل اینکه بگوییم رشد اقتصادی یا تورم ما نسبت به قبل از انقلاب این‌گونه بوده و این‌گونه شده خیلی غلط است، من که خودمم با این اعداد و ارقام کار می‌کنم می‌دانم این اعداد نمی‌توانند خیلی از اتفاقات بزرگی که بعد از انقلاب افتاده را بازگو کند.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد خاطرنشان کرد: هرچند در بخشی‌هایی نسبت به آن چیزی که باید می‌شدیم موفق نبوده‌ایم ولی باید توجه داشت که کل صنایعی که در زمان شاه داشتیم صنایع مونتاژی بود، مونتاژکاری که از زمان رضاشاه در کشور بنیان گذاشته‌شده است.

وی بابیان اینکه قبل از انقلاب هیچ‌وقت یک صنعت مستقل که بتواند زنجیره‌های تولید را در داخل کشور تکمیل کند نداشتیم خاطرنشان کرد: ما در زمان شاه مقدار خیلی کمی پتروشیمی و دیگر صنایع پائین‌دستی نفت در کشور داشتیم، خام فروشی در زمان شاه خیلی بیشتر از چیزی بود که الان وجود دارد؛ ما کی در زمان شاه این‌گونه بنزین تولید می‌کردیم یا از گاز و غیره به این گستردگی استفاده می‌کردیم.

صمصامی با تأکید براین که استقلال نسبی که الان در بخش‌های مختلف داریم همه از برکات اقتصاد است خاطرنشان کرد: البته ما نسبت به آن چیزی که باید می‌بودیم عقب‌تر هستیم، در بخش اقتصادی و سرمایه‌گذاری باید رشد بیشتری می‌داشتیم و تورم نباید به این شکل می‌بود باوجوداین تلاش‌های زیادی که در حوزه اقتصاد انجام‌شده نباید این مقدار وابستگی به نفت می‌داشتیم.

وی بابیان اینکه وقتی رشد اقتصادی را نگاه می‌کنید معمولاً کیفیت را در نظر نمی‌گیرد خاطرنشان کرد: هرچند توسعه همراه با رشد است ولی هر رشدی نمی‌تواند به مفهوم توسعه باشد؛ در شرایطی که بعضی از سال‌ها درآمدهای نفتی ما به کمترین حد رسیده و ما در شرایط جنگی بودیم، رشد اقتصادی که در سال 52 و 53 به خاطر افزایش قیمت نفت داشتیم قابل قیاس با رشدی نیست که ما در سال‌های بعد از انقلاب داشتیم؛ به لحاظ کیفی رشد یک درصد این کجا و ده درصد آن کجا.

وی در ادامه بالا رفتن قیمت ارز و اجناس بالا در اثر نوسان قیمت نفت را نشانه ضعف دولت در مدیریت اقتصادی دانست و خاطرنشان کرد: ولی بااین‌وجود اگر قرار بود شرایط زمان شاه ادامه پیدا کند وضعیت به‌مراتب بدتر از شرایط موجود بود.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد ادامه داد: اگرچه وضعیت موجود هم قابل‌قبول نیست ولی همین‌که وابستگی به نفت کمتر شده، صنایع بالادستی و پائین‌دستی خود را گسترش داده‌ایم، ارتباط زنجیره‌های تولید را در اقتصاد تا حدودی کامل کرده‌ایم همه دستاوردهایی است که از استقلال کشور ناشی می‌شود.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بابیان اینکه باید از پیشرفت‌هایی که در دنیا در حال اتفاق است استفاده کنیم خاطرنشان کرد: در دنیا استراتژی‌های مختلفی در مورد اینکه چگونه از این پیشرفت‌ها استفاده کنیم وجود دارد، استراتژی که در زمان شاه در ایران استفاده شد جایگزینی واردات با مونتاژکاری بود.

صمصامی ادامه داد: مثلاً در آن زمان تصمیم گرفته شد به‌جای اینکه خودرو وارد کنیم بیائیم صنایع تولید خودرو را به‌صورت مونتاژ وارد کنیم و در کشور بسازیم البته این مسئله ادامه‌ای هم دارد و آن این است که بعداً صنایع مونتاژی تبدیل به تولید قطعه شود، این قطعات در داخل تولید و این صنعت فقط مونتاژی نمانَد ولی در زمان شاه ما زیاد به قطعه‌سازی ورود پیدا نکردیم و عمدتاً همین صنایع مونتاژ را آوردیم، بعد از انقلاب سعی کردیم که این قطعه‌سازی را کامل کنیم تا بتوانیم تولید خودرو ملی داشته باشیم.

وی افزود: باوجوداینکه قطعه‌سازی را در کشور راه انداختیم و صنایع وابسته به خودروسازی در کشور رشد زیادی داشته ولی نتوانسته‌ایم به لحاظ کیفی آن را ارتقاء دهیم و به دلیل مدیریت نادرست با واردات بی‌رویه‌ بخش قابل‌توجهی از این صنایع را با واردات قطعه چینی در حالی نابود کردیم که همین قطعه در داخل باکیفیت در حال تولید بود بااین‌وجود در صنایع نظامی روشی انجام شد و نتایج آن را در صنایع موشکی می‌توانید ببینید.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد بابیان اینکه تمام پیشرفتی که در تجهیزات نظامی داشتیم بر اساس مدیریت قوی جهادی بود که برگرفته از یک نیاز واقعی است خاطرنشان کرد: ما چون در جنگ نیاز به اسلحه داشتیم رفتیم و تولید کردیم والان موشک، پهپاد، هواپیمای جنگی و غیره را در داخل می‌سازند که نشان می‌دهد یک مدیریت قوی در بخش صنایع نظامی، نانو، لیزر و غیره ما حاکم است و در بخش هسته‌ای هم اگر بی‌تدبیری دولت نبود اکنون به‌جاهای خیلی مهم‌تری رسیده بودیم.

وی در پایان بابیان اینکه متأسفانه نتوانسته‌ایم در بخش صنعت و کشاورزی هدایت درست انجام دهیم و باید خیلی جلوتر از شرایطی که الان هستیم می‌بودیم خاطرنشان کرد: البته ما خود را نسبت به قبل از انقلاب مقایسه نمی‌کنیم چون نسبت به آن موقع بی‌شک جلوتر هستیم ولی نسبت به آن چیزی که باید می‌بودیم عقب‌تر هستیم و من انتقادات خیلی جدی نسبت به دولت و وضعیت موجود اقتصاد دارم.