هوشمندی به توان ۲

در واقع، هوش مصنوعی از توانایی درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرآیندهای تفکری و شیوه‌های استدلالی انسان برخوردار است و می‌تواند با دریافت داده‌های مختلف، تا حدی مثل یک انسان یاد بگیرد. به همین دلیل است که هر حوزه‌ای که انبوهی از اطلاعات و جزئیات فراوان داشته باشد، می‌تواند از این فناوری بهره‌مند شود. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که بازار فناوری هوش مصنوعی تا سال 2025 به 190 میلیارد دلار خواهد رسید. این در حالی است که ارزش این بازار در سال 2017 فقط 1.36 میلیارد دلار بود. همین رشد چشمگیر به تنهایی نشانگر جایگاه مهم این فناوری در آینده بشر است. هوش مصنوعی همچنین زمینه اشتغال تعداد قابل توجهی از برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان را نیز فراهم می‌کند. به همین دلیل، با برخی از مهم‌ترین کاربردهای این فناوری آشنا می‌شویم.

مراقبت بهتر از سالمندان

برخی سالمندان در زندگی روزمره خود مشکل داشته و به همین دلیل به فردی به‌عنوان مراقب یا پرستار نیاز دارند. متاسفانه مشغله‌های روزمره بسیاری از افراد به قدری بالاست که شاید فرصت کافی برای مراقبت از بستگان سالمند خود را نداشته باشند. همچنین کمبود نیروی کار جوان در برخی کشورها از دیگر مشکلات موجود در این مسیر است، اما شاید بتوان این وظیفه حساس را به ربات‌های دارای هوش مصنوعی سپرد. ژاپن تاکنون در این زمینه پیشتاز بوده است. با توجه به این‌که 25درصد جمعیت این کشور بالای 65سال دارد و جمعیت آن به‌شدت رو به پیری می‌رود، نگهداری از سالمندان در سال‌های پیش‌رو به مشکل جدی‌تری تبدیل خواهد شد. به همین دلیل، چند شرکت پیشرو خودروساز این کشور، ربات‌هایی برای مراقبت از سالمندان طراحی کرده‌اند. این ربات‌ها به لطف برخورداری از هوش مصنوعی می‌توانند اقداماتی نظیر کارهای روزمره خانگی نظیر نظافت و نیز بلند کردن سالمند از روی تختخواب و گذاشتن او روی آن را انجام دهند.

اما نیازهای سالمندان فقط به مسائل جسمی خلاصه نمی‌شود و نیازهای احساسی و عاطفی آنها را نیز باید در نظر گرفت. هوش مصنوعی این امکان را فراهم می‌کند که سالمند بتواند با ربات تعامل کلامی برقرار کند و گفت‌وگویی نظیر صحبت‌های روزمره بین دو انسان میان آنها ردوبدل شود.

کمک به فرآیندهای حقوقی

امور حقوقی و قانونی معمولا به دلیل وجود انواع مقررات مختلف و نیز موارد ریز موجود در هر کدام از پیچیدگی‌های بالایی برخوردارند.
به همین دلیل بسیاری از ما برای انجام این امور، نیازمند یک کارشناس امور حقوقی هستیم. از سوی دیگر، گستردگی این موضوعات به قدری زیاد است که شاید یک کارشناس امور حقوقی فقط در یک حوزه خاص (مثلا قراردادهای صنعتی) از تخصص بالایی برخوردار باشد. در نتیجه، یافتن کارشناس متناسب با کار موردنظر در بسیاری از موارد بسیار دشوار است و هزینه‌های بالایی نیز دارد. یکی از کاربردهای هوش مصنوعی، تحلیل پرونده‌ها و موضوعات حقوقی است. هوش مصنوعی می‌تواند با دسترسی به قوانین موجود و برخورداری از الگوریتم مناسب برای تحلیل آنها حتی جایگزین یک مشاور حقوقی باتجربه شود و اطلاعات ارزشمندی را به کاربر ارائه دهد. برای نمونه، امروزه چند سامانه مبتنی بر هوش مصنوعی در دنیا طراحی شده که می‌تواند قراردادهای مختلف را تحلیل و ایرادهای احتمالی موجود در آنها را به کاربر اعلام کند. این سامانه‌ها همچنین می‌توانند با درک مساله کاربر، مشاوره تخصصی به او ارائه کنند.

انجام مشاغل و ماموریت‌های خطرناک

با این‌که بسیاری از کارهای سخت (از شخم‌زدن مزارع گرفته تا مونتاژ قطعات در کارخانه) امروزه توسط دستگاه‌های مختلف انجام می‌شود، اما همچنان کارهای سخت و زیانبار زیادی به دلیل لزوم رعایت ظرافت به هوش انسانی احتیاج دارد. با این وجود، هوش مصنوعی می‌تواند در آینده به‌خوبی از عهده انجام چنین کارهایی برآید. تاکنون ربات‌های مختلفی برای انجام اموری نظیر خنثی‌سازی بمب‌ها طراحی و به بازار عرضه شده‌اند، اما این ربات‌ها شاید با مفهومی که ما از ربات در ذهن داریم، کمی متفاوت باشند، زیرا به‌صورت پهپاد هستند. این پهپادها با هوش مصنوعی قادر به پردازش تصویر هستند و می‌توانند انواع مین یا بمب را روی سطح زمین شناسایی کنند. گام بعدی که اهمیت بیشتری دارد، خنثی‌سازی آنهاست. این کار که معمولا از ظرافت و البته خطر بالایی برخوردار است، تا مدت‌ها توسط انسان انجام می‌شد، اما امروزه ربات‌های هوشمند می‌توانند این وظیفه را به عهده بگیرند. اصلی‌ترین مزیت استفاده از ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی برای خنثی‌سازی انواع مواد منفجره را باید در افزایش گستره استفاده از آنها دانست. هر سال تعداد زیادی از انسان‌ها (بویژه در کشورهای در حال توسعه) به دلیل برخورد با انواع مین، جان خود را از دست می‌دهند. استفاده از این ابزارهای نوین ضمن از بین بردن نیاز به نیروی انسانی برای خنثی‌سازی این مواد، می‌تواند فرآیند خنثی‌سازی انواع بمب و مین را در نواحی جنگ‌زده با سرعتی بیشتر به پیش ببرد.

جوشکاری از دیگر مشاغلی است که هوش مصنوعی می‌تواند آن را با ظرافت انسانی انجام دهد. انواع جوشکاری باعث تولید مواد مختلف سمی، نور و حرارت شدید می‌شود که هر کدام از آنها برای سلامت انسان خطرناک هستند. در این میان، ربات‌های جوشکار این قابلیت را دارند که در چنین مواردی جایگزین نیروی انسانی شوند.

پزشکی و سلامت

یکی از کاربردهای هوش مصنوعی که می‌تواند به شکلی مستقیم روی کیفیت زندگی هر یک از ما تاثیر بگذارد، در زمینه پزشکی و سلامت است. پیش‌بینی‌ها گویای آن است که تا سال 2021، بازاری 6.7‌ میلیارد دلاری در انتظار حوزه هوش مصنوعی در پزشکی خواهد بود. به همین دلیل، هیچ تعجبی ندارد که شرکت‌های بزرگی همچون آی‌بی‌ام مدتی است وارد این بازار شده‌اند. آی‌بی‌ام با ابررایانه معروف خود یعنی واتسون تاکنون توانسته گام‌های قابل توجهی در این مسیر بردارد. اما علاقه به این بازار فقط به غول‌های سیلیکون‌ولی محدود نمی‌شود و استارتاپ‌های ریز و درشت زیادی از سراسر جهان در این زمینه فعالیت می‌کنند. تشخیص درست مشکلات مرتبط با سلامت، یکی از اصلی‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در پزشکی است. استفاده از ابزارهای مختلف دریافت اطلاعات (نظیر انواع دوربین یا حسگر)، ارائه داده‌های دریافتی به رایانه و تحلیل این داده‌ها توسط الگوریتم‌های پیچیده هوش مصنوعی امکان تشخیص دقیق‌تر و حتی کم‌هزینه‌تر بیماری‌های مختلف را فراهم می‌کند. این امر مزایای زیادی دارد؛ برای نمونه می‌توان به امکان تشخیص بیماری افراد در مناطق دورافتاده (از طریق ارتباط اینترنتی) و جبران کمبود پزشکان متخصص اشاره کرد. پایش وضعیت بیماران نیز از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی است. کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی یکی از مشکلاتی است که با استفاده از سامانه‌های خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی در بیمارستان‌ها و حتی منزل بیمار قابل حل است. همچنین شناسایی الگوهای ناپیدا در اسناد پزشکی و پژوهش‌های صورت گرفته و دستیابی به یافته‌های جدید از دیگر موضوعاتی است که شرکت‌های نوآور فعال در حوزه هوش مصنوعی به آن علاقه زیادی نشان می‌دهند. این رویکرد نوین می‌تواند زمینه سرعت‌بخشی به تولید علم در رشته‌های مختلف پزشکی و سلامت را فراهم کند.

صالح سپهری فر