خواندنی‌های ماندنی

مواردی همچون این‌که در این فهرست تنها کتاب‌های انتخابی منتشر شده در دهه ۹۰ بررسی شده یا تعداد چاپ‌ها مد نظر بوده و آمار همه کتاب‌ها بالای پنج بار چاپ لحاظ شده است و البته به این نکته هم توجه داشته‌اند که کتاب انتخابی در یک‌سال اخیر دست‌کم یک‌بار چاپ شده باشد. نکته‌ای که البته برخی پرفروش‌ها را از این فهرست جدا کرده است. با رعایت این نکات 30 اثر پرفروش دهه 90 به دست آمده است. پرمخاطب‌ترین کتاب این سیاهه «قهوه سرد آقای نویسنده» نوشته روزبه معین است که به آن پرداختیم. اما پرمخاطب‌ترین نویسنده این سیاهه رضا امیرخانی است. او در این فهرست با دو کتاب حضور دارد، اما رتبه هر دو کتاب در بالای فهرست است. مصطفی مستور با سه کتاب بیشترین تعداد کتاب را در این سیاهه داراست و محمود دولت‌آبادی و نسیم مرعشی هر کدام با دو عنوان کتاب پس از او قرار دارند. پرتعدادترین کتاب‌ها از نشر چشمه با هفت عنوان کتاب است و سهم شهر قم از این سیاهه چهار کتاب بوده است. نکته جالب توجه و پایانی آن هم این‌که ۱۲ اثر در این سیاهه را خانم‌ها نوشته‌اند.

قهوه سرد آقای نویسنده

۶۴۷۰۰ نسخه

رمان روزبه معین که نشر نیماژ آن را به بازار ارائه کرده با چاپ ۶۴۷۰۰ نسخه، آن هم در حالی که ۹ چاپ آن به ثبت نرسیده در صدر فهرست پرفروش‌های دهه 90 قرار گرفته است. بسیاری موفقیت کتاب را نه در قدرت قلم و شیوه روایت داستانی‌اش که به دلیل فعالیت‌های خود نویسنده در فضای مجازی نسبت داده‌اند. البته شاید بی‌ربط هم نباشد که صفحه شخصی روزبه معین در اینستاگرام 62 هزار دنبال کننده دارد و به همین دلیل فروش هزار نسخه از این کتاب در کمتر از دو ساعت چندان عجیب نیست. معین پیش از انتشار این رمان گفته بود: «... به نظرم ما باید از راه‌های نوین برای جذب مردم به کتاب و کتابخوانی استفاده کنیم؛ به همین دلیل سعی کردم با توجه به علاقه جوانان به شبکه‌های مجازی از این شیوه استفاده کنم و خیلی خوشحالم که این کار جواب داد.» اما فارغ از این تبلیغات، کتاب هم داستان سر راست و جذابی دارد. «قهوه سرد آقای نویسنده» موضوعی عاشقانه با تمِ معمایی ـ هیجانی دارد. کتاب از کودکی آرمان روزبه شروع می‌شود. او عاشق دختری می‌شود که در خانه پیرزن همسایه که مدرس پیانو است رفت و آمد دارد. آرمان که نمی‌خواهد از دیدار دختر محروم شود، نت‌های تنها آهنگی را که پیرزن برای تدریس پیانو استفاده می‌کند و تنها راه ارتباطش با دختر است، دستکاری می‌کند تا آموزش پیانو مدت بیشتری طول بکشد. ۲۰ سال بعد، آرمان که هنوز احساس می‌کند آن شور را در سینه دارد به‌دنبال دختر می‌گردد؛ او را پیدا می‌کند و اتفاقات جدیدی رقم می‌خورد .

پاییز فصل آخر سال است

۵۸۵۰۰ نسخه

نسیم مرعشی تنها نویسنده زنی است که در فهرست 30 کتاب پرفروش دهه 90 دو اثر دارد که کتاب «پاییز فصل آخر سال است» از او توسط نشر چشمه در رتبه دوم این فهرست قرار گرفته است. این کتاب هم مانند کتاب روزبه معین اولین رمان نویسنده است. در دو بخش به نام‌های تابستان و پاییز نوشته که هر بخش، دارای سه فصل است. هر کدام از این سه فصل نیز از زبان
سه راوی متفاوت، یعنی سه زن با نام‌های لیلا، شبانه و روجان روایت می‌شوند. این سه راوی جزئیات داستان را به تصویر می‌کشند. ما در طول داستان به نوع و کیفیت دوستی این سه راوی نیز از خلال روایت‌های خودشان پی می‌بریم؛ سه دوستی که آغاز رفاقت آنها به اولین روزهای دانشگاه برمی‌گردد. پاییز فصل آخر سال است، روایتی زنانه از تمام دغدغه‌های زنانه است که بسیاری با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بین دوراهی غم و رضایت از زندگی مانده‌اند و باید برای رسیدن به خواسته‌هایشان قدم‌های بزرگی بردارند. گویا نسیم مرعشی قصد داشته از توصیف
سه راوی به یک شخصیت واحد برسد. نسیم مرعشی در پاییز فصل آخر سال است با قهرمان‌پروری مقابله کرده است. در این قصه هیچ شخصیتی مطلقا خوب یا بد نیست، همه خودشان هستند؛ انسان‌هایی عادی با ویژگی‌های خوب‌وبد یا رفتارهای درست و نادرست... . این خصوصیت درک شخصیت‌ها را آسان‌تر می‌کند و هر سه راوی در قوت داستان به یک اندازه سهیم‌اند. با وجودی این کتاب در طبقه‌بندی کتاب‌ها برچسب عامه‌پسند می‌خورد که این کتاب توانست برنده رمان برتر جایزه جلال آل‌احمد سال ۹۴ شود.

دخیل عشق

۵۵۶۰۰ نسخه

«دخیل عشق» نوشته مریم بصیری هم از کتاب‌های پرفروش چند سال اخیر ایران است؛ کتابی که فقط در یک هفته، ده هزار نسخه از آن به فروش رسید تا دوستداران ادبیات کمی جدی‌تر به این کتاب نگاه کنند. مریم بصیری در این کتاب، داستانش را با سرگذشت جانبازی به نام رضا پیش می‌برد که هر دو پا و یک دست خود را در جبهه از دست داده است. داستان از یک آسایشگاه جانبازان جنگی آغاز می‌شود و خواننده وارد حال و هوای رزمندگان و عوالمی که آنها این روزها در آن سیر می‌کنند، می‌شود. صبوره، دختری که زندگی و جوانی خود را وقف خدمت به جانبازان کرده و نذری دارد که با یک جانباز ازدواج کند، شخصیت محوری و اصلی این داستان است که آرام آرام مخاطب با وی ارتباط برقرار می‌کند و در فراز و فرودهای داستان پا به پای وی پیش می‌رود. بصیری در دخیل عشق به موضوعاتی که ناشی از افروخته شدن آتش این جنگ است پرداخته و آن را بخوبی برای مخاطب نقل کرده است. مجرد ماندن دختران، صدمات جسمی و روحی وارد آمده به جوانان وطن ناشی از جنگ، شیمیایی‌شدن فرزندان این خاک که با گذشت بیش از 20‌سال از جنگ نسبت به آن بی‌اطلاع هستند و... تمام مسائلی است که در قالب یک روایت داستانی ریخته شده و مخاطب با آن روبه‌روست. این کتاب توسط نشر جمکران به بازار عرضه شده و در فهرست پرفروش‌های این دهه در رتبه سوم است.

کمی دیرتر

۵۵۰۰۰ نسخه

رمان «کمی دیرتر» نوشته سیدمهدی شجاعی است که توسط نشر نیستان منتشر شده است. این اثر که از چهار فصل زمستان، پاییز، تابستان و بهار تشکیل شده، نگاهی است متفاوت و نقادانه به فضای انتظار جامعه امروز. رمان با یک اتفاق شگفت و غریب آغاز می‌شود، جشن نیمه‌شعبان و مجلسی پرشور و بسیاری که فریاد «آقا بیا» سر داده‌اند... در این میان جوانی و فریادی که: آقا نیا… این شروع جذاب ما را با شخصیت‌هایی آشنا می‌کند که همه مدعی انتظارند، اما وقتی هنگام عمل می‌رسد و هنگامه عمل به شعارها می‌رسد، آن نمی‌کنند که می‌گفتند. رمان در فضایی مکاشفه‌گونه و بی‌زمان پیش می‌رود و مواجهه همه آدم‌ها را می‌بینیم با قصه ظهور… و کشف چرایی «آقا نیا»ی جوان. شجاعی در این رمان همه اقشار و همه آدم‌ها را با بهانه‌هایشان برای نخواستن امر ظهور، دقیق و ظریف معرفی می‌کند. تا آنجاکه حتی به راوی هم رحم نمی‌کند و در فضایی بسیار بدیع،‌ خودش را هم در معرض این امتحان می‌گذارد. نویسنده در پایان همه موشکافی‌هایش در نقد منتظران به دنبال آن است که مخاطب منتظر واقعی را بشناسد و ببیند انتظار به فریادهای بلند آقا بیا نیست؛ به دلی است که برای حضرت می‌تپد و اخلاصی که میان زندگی جاری است و آقایی که خودش به دیدار
منتظرانش می‌آید.

میثم اسماعیلی

فرهنگ‌و‌هنر