شوک معنی‌دار به ساخت و ساز

تهیه طرح جامع شهرهای کشور از جمله تهران از وظایف وزارت مسکن و شهرسازی بود و هنوز هم به‌عهده این وزارتخانه است اما درآن زمان به علت نداشتن بودجه و اعتبار برای تهیه این طرح،‌ وزارتخانه زیر بار تدوین آن نرفت.

زمانی که هنوز شورای دوم شهر تهران کار خود را در روز 9 اردیبهشت 81 آغاز نکرده بود، تصمیم جدیدی در شورای عالی شهرسازی و معماری اتخاذ شد که کاملا مغایر با تصمیمات قبلی و خواست شهرداران بود. تلاش همه شهرداران، کسب درآمد و تامین اعتبار و بودجه برای اداره و گسترش شهرتهران بود که گفته می‌شد حدود 70 درصد آن از محل عوارض ساختمان سازی و فروش تراکم کسب می‌شود. اما با تصمیم جدید شورای عالی این وضع به هم ریخت و تصویب شد در تهران فقط اجازه فروش یک طبقه بیش از تراکم پایه وجود دارد. تراکم پایه 120 درصد یعنی استفاده از دو طبقه که به این ترتیب باید فقط یک طبقه به‌عنوان تراکم اضافی فروخته می‌شد.

طبق این مصوبه تهران به چهار پهنه تقسیم شده بود: اول شمال شهرتهران تا بزرگراه همت، دوم از بزرگراه همت تا خیابان انقلاب، سوم از خیابان انقلاب تا شوش و چهارم از خیابان شوش به سمت جنوب. قرار بود در این چهار پهنه، ضوابط سه طبقه اجرا شود که جزئیات آن در آرشیو اخبار در دسترس است. نکته قابل ملاحظه اما این که برای تصویب این مصوبه هیچ نظرخواهی از شورای جدید (شورای دوم) انجام نشد بلکه بعد از تصویب، ناگهان اعلام و شوک معنی داری به ساخت و ساز وارد شد. معنای این مصوبه این بود که امکان ساخت حداکثر سه طبقه در تهران وجود داشت به‌طوری که ساخت بناهای دو طبقه برای مالکان توجیه اقتصادی نداشت، ضمن این که درآمد شهرداری نیز به علت توقف ساخت و ساز و محقق نشدن درآمدهای ناشی از عوارض بشدت کاهش می‌یافت. حتی شایعه شده بود شهرداری و شورای جدید به علت وصول نشدن عوارض تراکم بزودی ورشکست می‌شوند.

اما با این حال با تدابیری که اندیشیده شد، این پیش‌بینی‌ها درست از کار درنیامد و تنگناهای درآمدی با اعمال برخی راهکارها از میان رفت.

مهدی چمران - کارشناس مسائل شهری