ترمیم جنگل ها مهم تر از کاشت درختان جدید است/ یک درخت پنجاه ساله، ۲۰۰ هزاردلار ارزش دارد

آنچنان که امسال قرار است فقط در شهر تهران 2 میلیون نهال توسط کارگران شهرداری برای متقاضیان در مکان های مورد تقاضای آنها کاشته شود.اگر این همه درخت می کاریم، چرا همچنان با کمبود اکسیژن و فضای سبز و آلودگی هوا مواجه هستیم. درختان بی بهره شدند یا مسئولان و سیاستگذاران باید بهترین اقدام را برای افزایش بهره وری روز درختکاری انتخاب کنند؟

محمد درویش، عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات سازمان جنگل ها و مراتع کشور، دبیرسیاست محیط زیست در مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری و مدیرعامل تشکل مردم نهاد حامیان جامعه مدنی است که سالهاست برای مراقبت از محیط زیست و افزایش آگاهی مسئولان و مردم تلاش می کند. از این فعال محیط زیست خواستیم تا در گفتگویی تلفنی به پرسش های جام جم دیدگاههای کارشناسی خود را در این زمینه مطرح کند.

توقف کاشت درختان مهاجم اولین گام محافظت از محیط زیست ایران

درویش معتقد است کاشت گیاهان و درختانی که برای زنده ماندن نیازمند آبیاری هستند در مناطق خشک و نیمه خشک کشور نه تنها باعث بهبود محیط زیست ایران نمی شود بلکه آثار مخربی همچون هدررفت آب های زیرزمینی، نابودی پوشش های علفزارها ومراتع و شکاف زمین می شود. آسیبی که متاسفانه در حال حاضر در استان های اصفهان، یزد، فارس و خراسان جنوبی به دلیل کاشت درختان نامناسب با آنها مواجه هستیم.

وی در ادامه می گوید: کاشت گونه های مهاجم مانند سمر (کهور پاکستانی یا آمریکایی)، کنوکارپوس و برخی از اقلام اکالیپتوس و درختان میوه نامناسب با خلاف شرایط اقلیمی کشور موجب ازبین رفتن و خسارت های سنگین به گونه های بومی و بانک ژن پوشش گیاهی ایران وارد شود.

دبیرسیاست محیط زیست مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری تأکید دارد که مسئولان به هشدارهای کارشناسان محیط زیست توجه کنند و با امتناع از طمع دستیابی به موفقیت های کوتاه مدت، مانع از تکرار اشتباه های سال های گذشته شوند.

وی علت حضور چندین ساله سفید بالک ها در تهران را کاشت یک گونه گیاهی غیربومی نامناسب با شرایط آب و هوایی تهران عنوان می کند و تأکید می کند: لازم است مسئولان هفته منابع طبیعی را از بحث شعار خارج کنند.

سرانجام 20سال درختکاری

پرسش بسیار مهمی که فعالان محیط زیست و حتی شهروندان از مسئولان دارند، سرنوشت و تاثیر نهال های کاشته شده در مناطق مختلف طی 20سال گذشته است.

اطلاعات واظهارات درویش به عنوان فردی که سالها در سازمان محیط زیست فعالیت داشته است و در حال حاضر در نهاد ریاست جمهوری فعالیت می کند، گویای آن است که اغلب این نهال ها خشک می شوند. چون اغلب گونه های کاشته شده دچار بی آبی و در نتیجه نابود شده اند و عکس یادگاری با یکی از مسئولان تنها اثر باقی مانده از آن نهال است.

جنگل های ایران نیازمند گوش شنوا

یک درخت پنجاه ساله، ۲۰۰ هزاردلار ارزش دارد و توانایی ارایه 33 خدمت به جامعه انسانی است. با توجه به چنین تاثیری، درویش معتقد است متولیان امر به جای تمرکز بر کاشت نهال های جدید، ترمیم جنگل های تخریب شده زاگرس با گونه هایی چون بلوط، ارژن و بنه ، مرمت 800 هزار از جنگل های مخروبه در هیرکانی را در دستور کار خود قرار دهند.

وظایف شهروندان در روز درختکاری

کاشت درخت وحتی مراقبت از آن یک کار تخصصی است اما اغلب دچاراین گمان اشتباه هستیم که هر شهروندی توان کاشت نهال دارد. در صورتی که درویش معتقد است اگر نیت ما از کاشت نهال کمک به شهر و محیط زیست کشور است، باید قبل از هرگونه اقدامی در این زمینه تعمق کنیم که آیا صرفا با کاشت یک درخت مسئولیت ها و تعهدات ما در قبال محیط زیست به پایان می رسد ؟ آیا اصلا ما صلاحیت کاشت درخت را داریم ؟ اگر قصد کاشت داریم اصلا باید چه نوع درختی ، کجا و چگونه این کار را انجام دهیم؟

به نظر عضو هیات علمی موسسه تحقیقات سازمان جنگل ها و مراتع کشور، کاشت درخت همیشه ارزشمند نیست.اخیرا برخی به گمان حمایت از محیط زیست اقدام به راه اندای پویش های مجازی می کنند و در آن مردم را به کاشت نهال در گلدان به جای سبزه تشویق کنند تا این نهال ها در روز طبیعت یعنی 13 فروردین در دل خاک جای گیرند.

وی تأکید می کند : این قبیل اقدامات به شدت اشتباه و خطرناک است وباعث تداوم و تکرار اشتباهات مربوط به کاشت گونه های نامناسب با شرایط اقلیمی کشور می شود.

براساس اظهارات کارشناسی درویش، بهترین زمان کاشت نهال در نیمه جنوبی ایران تا آذرماه و در دیگر مناطق کشور تا اواسط اسفندماه است که این اقدام حتما باید با هماهنگی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و صرفاً در محل رویشگاه های تخریب شده جنگلی صورت گیرد تا این نهال ها بتوانند بدون آبیاری دستی و تنها با کمک باران به حیات خود ادامه دهند.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات سازمان جنگل ها و مراتع کشور به تمام ایرانی ها توصیه می کند اگر قصد عمل به وظایف خود در قبال محیط زیست و درختان دارند، به جای تمرکز بر کاشت درخت، رفتارهای زیست محیطی مناسب همچون کاهش مصرف پلاستیک، تردد بدون خودرو حداقل یک روز در هفته و تلاش برای کاهش مصرف سوخت های فسیلی را در پیش بگیرند و به هنگام حضور در طبیعت نیز به سلامت و پاکیزگی آن احترام بگذارند.