جنجال پوستر بزرگ‌ترین رویداد تئاتری

اما ما چرا سر و کله‌مان در این روز تعطیلی نمایش‌ها در تئاتر شهر باز شده؟ عرض می‌کنیم!

شمارش معکوس بزرگ‌ترین رویداد تئاتری خاورمیانه

تا طبقه سومِ ساختمان تئاترشهر را اگر از راه‌پله‌‌ها بروید، کلی خاطره تئاتری برایتان زنده می‌شود. بخصوص اگر شنبه باشد و راهروها خلوت باشد تا بتوانید نگاه‌ـ‌گذرتان را با درنگ همراه کنید. قرار است ساعت 11 اولین نشست خبری دبیر سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار شود؛ نشستی که در آن علاوه بر فرهاد مهندس‌پور به عنوان دبیر، اصغر دشتی به عنوان قائم‌مقام، آروند دشت‌آرای به عنوان دبیر بخش بین‌الملل، حمیدرضا ابک مدیر ارتباطات جشنواره و نیز سیامک فیلی‌زاده طراح پوستر شرکت دارند. این آخری چندان برای نشست‌های خبری جشنواره‌ها معمول نیست که طراح پوستر در نشست خبری حضور داشته باشد اما با توجه به شکل و شمایل عادت‌زدای پوستر این دوره شاید خود برگزارکنندگان هم منتظر واکنش‌های گسترده بوده‌اند که فیلی‌زاده را با خود به نشست آورده‌اند. سالن اجتماعات تئاترشهر پر است از خبرنگار و عکاس. بحث‌ هم داغ است و همه از حساسیتی که برای برگزاری مهم‌ترین رویداد تئاتری سال ایران شکل گرفته خوشحال
به نظر می‌رسند. حتی دبیر جشنواره معتقد است این جشنواره نه مهم‌ترین در ایران بلکه مهم‌ترین رویداد تئاتری خاورمیانه است. از همین ابتدا مشخص است که جلسه آرام و بی‌حاشیه‌ای را سپری نخواهیم کرد.

جنجال‌های یک پوستر

کمتر از یک هفته به آغاز سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر باقی است. خیلی‌ها منتظرند تا ببینند در این دوره نمایش‌ها چگونه دل از اهالی تئاتر خواهند ربود. رسانه‌ها از حضور چهره‌های مطرح سینما و تئاتر می‌نویسند و با این‌که تبلیغات محیطی گسترده برای فراخواندن مردم به این رویداد هنوز شکل نگرفته اما پوسترهای جشنواره در شبکه‌های اجتماعی و در سایت‌ها دست به دست می‌شود و البته چندان واکنش‌های مثبتی را برنیانگیخته است. همین هم باعث شده نشست خبری جشنواره، بیش از بحث بر سر چگونگی اجراها و چند و چون بخش‌های مختلف به میدان حمله خبرنگاران به طراح پوستر جشنواره تبدیل شود؛ پوسترها را دیده‌اید؟ شاید شما هم مثل پنج شش خبرنگار این نشست که معتقد بودند قرابت نشانگانی بین این پوسترها و هنر نمایش وجود ندارد، گمان کنید این پوسترها ربط چندانی به تئاتر ندارند. طرح‌ها از شش ایموجی یا همان شکلک‌های معروف شبکه‌های اجتماعی ساخته شده که هر یک در حالتی از اندوه، خنده و... هستند. مشخص است که هم دبیر جشنواره و هم طراح پوستر خواسته‌اند فضای غالب و مرسوم پوسترهای تئاتری را بشکنند و همین خرق عادت ناگهانی را بسیاری را خوش نیامده است. اغلب خبرنگارها در مقابل توضیحات مهندس‌پور و فیلی‌زاده به سبک عادل فردوسی‌پور در برنامه نود می‌گویند: «حق داریم قانع نشویم؟»

فیلی‌زاده می‌گفت ایده این پوستر براساس خواسته دست‌اندرکاران جشنواره ایجاد شده و جزو شروط او هم بوده که ساده باشد. اما آنجا که این طراح سعی کرد به نوعی با به رخ‌کشیدن تجربه خود در این راه خبرنگارها را مرعوب کند، آنها بیش از پیش بر این ایده که نهایتا این پوستر قرابت چندانی با هنرهای نمایشی ندارد اصرار کردند.

از استاد تئاتر تا مدیر اجرایی

برخی خبرنگاران بی‌پرده به آقای دبیر انتقاد می‌کنند. خلاصه انتقادها مبتنی بر این بود با این‌که مهندس‌پور پیش از این سابقه دبیری جشنواره تئاتر را داشته اما در کل هنرمند و آکادمیسین بهتری است تا یک آدم اجراکار. خبرنگارها می‌گفتند او در دبیری اشتباهات را مرتکب شده؛ به طور مثال وقتی او اعتقادی به بخش مسابقه نداشته، مانند دوره بیست‌وسوم که دبیر بود و آن را حذف کرد، این بار نیز باید مقاومت می‌کرد تا بخش مسابقه حذف شود. انتقاد دیگر، به کارشناسی نمایش‌ها به دست 70 نفر بود که یک خبرنگار اعتقاد داشت دبیر جشنواره خواسته پشت انتخاب‌های آنها پنهان شود در حالی که به هر حال انتخاب‌ها باید با نظر شخص دبیر صورت پذیرد و چند انتقاد دیگر.

پاسخ فرهاد مهندس‌پور به این انتقادها اتفاقا با این جمله شروع شد که او انتظارش از خودش بیش از اینها بوده است. او گفت: «در هشت، نه ماه گذشته تلاش کردم عاقل باشم چون به نظرم تصور این‌که می‌توانم کاری در این جا انجام دهم ساده‌لوحانه بود، آن هم به دلیل فشارهای زیادی است که وجود دارد. ما در برگزاری جشنواره از فراخوان عدول کردیم. با توجه به فشارهای زیادی که وجود داشته تغییرات می‌توانست خیلی بیشتر باشد، به طوری که مهار از دست‌مان خارج شود و این شرایط برای من که سال‌ها از بدنه اجرایی تئاتر دور بودم متفاوت‌تر بود و خیلی زود متوجه شدم که نباید می‌آمدم».

یکی دیگر از حرف‌هایی که آقای دبیر صادقانه زد و البته عجیب بود این بود که گفت تلاش کرده درباره کیفیت آثار مته به خشخاش نگذارد و در لیست مهمان‌های جشنواره احترام و جایگاه هنرمندان را در نظر بگیرد.

حالا نزدیک 3 بعدازظهر است؛ محوطه تئاتر شهر دارد آرام‌آرام شلوغ می‌شود؛ غبارها هم کم‌کم‌ خودشان را از قد بلند برج میلاد بالا می‌کشند و چند روز دیگر مهم‌ترین رویداد تئاتری‌ها دوباره نبض تهران را روی هنر نمایش تنظیم می‌کند.