احتمال ورشکستگی اقتصادی عربستان

بین احزاب، گروه‌ها و قبایل یمنی از گذشته اختلاف‌هایی ظهور پیدا می‌کرد و این تنش‌ها همراه با فراز و فرودهایی بود و معمولا با گفت‌وگو به طور مسالمت‌آمیز پایان می‌یافت. اگر درگذشته،‌ عربستان به طور غیرمستقیم به برخی احزاب و گروه‌های یمنی کمک می‌کرد،‌ با مداخله نظامی در یمن به طور مستقیم خود را یک طرف مناقشه قرار داد و این موضوع، اولین دستاورد منفی سعودی‌ها از این اقدام به شمار می‌رود. طبیعتا تمام پیامدهای منفی این عملکرد نادرست به حساب عربستان نوشته می‌شود. تخریب زیرساخت‌ها و تحمیل خسارت‌های مادی به ملت یمن، همچنین ارتکاب نقض حقوق بشر و جنایت جنگی مواردی است که عربستان و امارات متحده عربی و همچنین آمریکا ـ که از لحاظ سیاسی، تبلیغاتی و فروش تسلیحات ممنوعه از عملکرد سعودی‌ها حمایت می‌کند ـ باید پاسخگوی آن باشند. از سوی دیگر، جنگ با یمن، عربستان را به مرز ورشکستگی اقتصادی نزدیک کرده است.

در این مدت تقریبی دو سال و 9 ماه، حدود 30 درصد ذخایر ارزی عربستان هزینه شده و اگر جنگ فعلی با این شدت ظرف سه سال آینده تداوم پیدا کند، سعودی‌ها فاقد ذخایر اقتصادی خواهند شد. عربستان از مهم‌ترین کشورهای نفتخیز و ثروتمند منطقه غرب آسیا محسوب می‌شود، به طوری که با فروش میلیون‌ها بشکه نفت از ذخایر ارزی قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود. متاسفانه ماجراجویی سال‌های اخیر مقامات سعودی در منطقه، این مبالغ عظیم ثروت را به کشورهای غربی و بویژه آمریکا و انگلیس منتقل کرد که به طور ویژه صرف خرید تسلیحات نظامی شده است. مورد کسری بودجه را هم باید به موارد پیش گفته اضافه کرد، به طوری که طبق برخی برآوردهای اقتصادی عربستان با 15 درصد کسری در تولید ناخالص ملی مواجه شده است. این کسری بودجه تبعات منفی به لحاظ اقتصادی و اجتماعی به جامعه عربستان تحمیل کرده، به طوری که از یک طرف ارائه خدمات بهداشتی، آموزشی، اجتماعی به مردم به حداقل ممکن تقلیل پیدا کرده و از جنبه دیگر مالیات‌ها افزایش، حقوق کارمندان کاهش و همچنین قیمت حامل‌های انرژی از جمله بنزین، آب و برق با افزایش قابل ملاحظه رو‌به‌رو شده است.

انهدام تجهیزات نظامی از قبیل تانک، هواپیمای جنگنده، بالگرد و نیروی انسانی نظامی هم آمارهای قابل توجهی دارد که از منابع متقن باید استخراج کرد. آنچه قابل توجه است، این که تا قبل از تجاوز نظامی عربستان به یمن، سعودی‌ها مورد حمله نظامی گسترده همسایگان خود قرار نگرفته بودند، اما با جنگ اخیر،‌ ملت مقاوم و مظلوم یمن به تلافی تجاوزات گسترده و مکرر جنگنده‌های عربستان و هدف قراردادن مراکز درمانی، مساجد و منازل مسکونی که منجر به شهادت و زخمی شدن بسیاری از غیرنظامیان ازجمله کودکان شده است، فرودگاه بین‌المللی ریاض را هدف حمله موشکی قرار دادند که هزینه سنگین نظامی و تبلیغاتی به عربستان تحمیل کرد. در پایان این یادداشت باید خاطرنشان کرد، جایگاه عربستان نزد افکارعمومی جهان و سازمان‌های کمک‌رسان بین‌المللی به علت محاصره شدید و طولانی‌مدت زمینی،‌ دریایی و هوایی یمن ـ که مانع عمده‌ای برای ارسال مواد ضروری می‌شود ـ مخدوش شده است.

سید صباح زنگنه

کارشناس ارشد مسائل جهان اسلام