خطر در کمین کلـیه خوزستانی‌ها

از زمانی که فوت همزمان چهار بیمار دیالیزی در یکی از بیمارستان های خوزستان خبرساز شد، بیش از یک سال می گذرد، حالا دوباره این بیماری در خوزستان خبرساز شده، این بار اما به دلیل انتشار آماری که نشان دهنده افزایش سرسام آور بیماران دیالیزی در این استان و همچنین کاهش سن مبتلایان به این بیماری است.

به گزارش جام جم، هرساله به تعداد بیماران دیالیزی ( نارسایی کلیه) افزوده می شود، نه فقط در ایران که در سراسر دنیا، گرچه سرعت رشد آن در کشورمان از سایر کشورها بالاتر است. در ایران و براساس آمار سال 95، 30 هزار و 800 نفر بیمار دیالیزی در کشور وجود دارند و آمار رشد و افزایش تعداد بیماران نارسایی کلیوی نیز هفت درصد است؛ یعنی سالی هفت درصد به تعداد بیماران نارسایی مزمن کلیه اضافه می‌شود، درحالی که این رقم در دنیا 6 درصد است. در این میان مناطق مختلف کشورمان نیز شرایط متفاوتی دارند، طوری که بیش از ۵۰ درصد بیماران تحت درمان در ۶ استان کشورمان یعنی تهران، خوزستان، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و آذربایجان شرقی زندگی می کنند و اگرچه استان تهران بالاترین آمار بیماران دیالیزی را ( باتوجه به جمیعت) دارد، اما خوزستان نیز با سرعت بالایی جامعه بیماران دیالیزی خود را گسترش می دهد، آنهم به خاطر عوامل محیطی و غیرمحیطی حاکم بر این استان و زندگی مردم.

مسئول بیماری‌های خاص معاونت درمان دانشگاه جندی شاپور اهواز در همین زمینه از رشد سرسام آور بیماران دیالیزی در خوزستان خبر داده و به جام جم می گوید: ماهیانه بین 60 تا 70 نفر به تعداد بیماران دیالیزی در استان و حدود 43 یا 44 نفر به تعداد بیماران دیالیزی این مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اهواز افزوده می‌شود که واقعا آمار بزرگ و نگران کننده ای است.

دکتر خجسته حسینی‌نژاد حتی به سن مبتلایان هم اشاره کرده و می افزاید: روند سریع ابتلا به بیماری های کلیه تا جایی پیش رفته که اکنون در خوزستان تعداد بیماران دیالیزی با کمتر از 14 سال سن نیز بسیار بالا رفته، در حالی که در گذشته و حتی تا پنج سال قبل، به هیچ وجه چنین آمار و ارقامی را در مورد تعداد بیماران دیالیزی در این بازه سنی نداشتیم.

وی با بیان اینکه خوزستان از نظر آمار بیماران دیالیزی رتبه دوم را در میان استان‌های کشور به خود اختصاص داده، تصریح می کند: طبق آخرین آمار، 1145 بیمار دیالیزی در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز وجود دارد که این بیماران در مجموع 264 تخت بیمارستانی را به خود اختصاص داده‌اند.

حسینی نژاد، اگرچه بیماری های دیابت و فشار خون را شایع ترین عللی می داند که می توانند به نارسایی های کلیوی و دیالیزی شدن بیماران منجر شود، اما وجود عوامل محیطی را نیز دراین زمینه بی تاثیر ندانسته، گرچه تاکید می کند هنوز تحقیق خاصی صورت نگرفته تا بدانیم عواملی مثل هوا یا آب آلوده چقدر می توانند در شیوع بیماران دیالیزی سهیم باشند.

مسئول بیماری‌های خاص معاونت درمان دانشگاه جندی شاپور اهواز در خصوص تناسب تعداد تخت‌های بیمارستانی دیالیز در استان با تعداد بیماران دیالیزی نیز می گوید: با توجه به افزایش سرسام‌آور و روزافزون بیماران دیالیزی در خوزستان، فضای فیزیکی و تخت‌های بیمارستانی دیالیز در بخش‌های بیمارستان‌های دولتی نیاز به توسعه و دستگاه های دیالیز هم نیاز به نوسازی دارند که از همین جا از خیرین و نهادهای مردم نهاد استان می خواهیم به این زمینه نیز ورود کنند و با کمک های خیرخواهانه خود موجبات توسعه و خدمات رسانی بیشتر به بیماران دیالیزی را فراهم کنند.

عوامل دخیل در دیالیزی شدن بیماران

دکتر رمضان احدی، قائم مقام معاونت درمان دانشگاه اهواز اما درخصوص عوامل موثر در ایجاد بیماران دیالیزی به جام جم می گوید: اگرچه باید تحقیقات علمی دقیق و جامعی درباره عوامل رشد سریع بیماران دیالیزی در خوزستان صورت بگیرد، اما درکل می توان گفت که بیماری هایی چون دیابت و فشار خون، عفونت ها و ... در ایجاد نارسایی کلیه دخالت دارند، ضمن اینکه مواردی چون هوای گرم و استفاده از آب آلوده نیز تاثیر زیادی دراین زمینه دارد.

به گفته دکتر احدی، هوای گرم باعث تبخیر و تعریق زیاد و درنتیجه کم آبی در بدن می شود و کم آبی هم اثرش را روی کلیه ها می گذارد و از آنجا که هوای خوزستان در اغلب اوقات سال بسیار گرم است و مشکل تبخیر و تعریق زیاد آب در بدن همه ساکنان این مناطق وجود دارد، احتمال نارسایی های کلیوی نیز افزایش می یابد. ضمن اینکه از دیگر سو اقلیم خوزستان شرایط را برای بیماران دیالیزی هم سخت تر کرده، به این ترتیب که در فصل گرما، مرگ بیماران دیالیزی نسبت به ماه‌های دیگر، چندین برابر می‌شود، زیرا دیالیزی‌ها به‌دلیل مشکل کلیوی که دارند، دفع آب برایشان سخت است؛ به‌همین خاطر نمی‌توانند آب زیادی مصرف کنند؛ این درحالی است که هوا در اهواز به‌اندازه‌ای گرم است که هیچ‌کس نمی‌تواند بدون در دست داشتن بطری آب در شهر تردد کند.

این مقام مسئول یادآور می شود که عامل بسیار مهم دیگر استفاده از آب های آلوده است و از آنجا که آب ارتباط مستقیمی با کلیه دارد، وجود هرگونه آلودگی در آن می تواند در ایجاد بیماری های کلیوی دخالت داشته باشد.

مرگ ایستگاه آخر آب های آلوده

تاثیر شرب آب آلوده در ابتلا به بیماری های مختلف از جمله بیماری های کلیوی پیش از این نیز بارها مطرح شده بود، آخرین بارش دی ماه سال گذشته، وقتی که شکرالله سلمان زاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، علت فوت بیماران دیالیزی بیمارستان سینا در شهرستان کارون را آب آشامیدنی آلوده اعلام کرد.

ماجرا هم از این قرار بود که اوایل مرداد ماه سال گذشته، 4 بیمار دیالیزی در بیمارستان سینا شهرستان کارون طی دو روز فوت کردند، فوت آنها به خبر داغ رسانه ها تبدیل شد و کمیته های استانی و کشوری برای پیدا کردن علت فوت بیماران دیالیزی تشکیل شد.

درنهایت دکتر سلمان زاده، نتیجه نهایی تحقیقات انجام شده را ابتلای بیماران دیالیزی به یک اسهال خونی ناشی از باکتری ای کولای 957 عنوان کرد که از طریق آب آشامیدنی به این بیماران منتقل شده بود.

آلودگی آب خوزستان بحث تازه ای نیست؛ سال هاست که مردم نجیب این استان در تمام شهرها و روستاها از کمبود آب و آب آلوده و بی کیفیت در رنج هستند و درگیر با بیماری هایی که یک سر آن مستقیم و غیرمستقیم به همین آب های آلوده برمی گردد.

علی ساری، نماینده شهر اهواز دراین باره به جام جم می گوید: آلودگی آب خوزستان که بر هیچ کس پوشیده نیست، به حدی است که حتی آبی که با عنوان آب تصفیه شده از شبکه های آب شهری در اختیار مردم قرار می گیرد و یک بار دیگر هم در تصفیه خانه های خانگی، تصفیه می شود، از شرایط آب سالم برخوردار نیست و این مهم را براحتی می توان در آزمایشگاه ها به اثبات رساند.

وی پساب و فاضلاب شهری و صنعتی رها شده در رودهای استان بویژه کارون را دلیل عمده آلودگی آب خوزستان می داند که باعث بیماری های مختلفی از جمله بیماری دیالیزی می شود.

البته این نماینده مردم اهواز در مجلس تاکید می کند که آلودگی آب تنها مشکل خوزستان نیست،​ و مشکلات دیگری چون گردوغبار و آلودگی هوا و مشکل فاضلاب نیز در بیشتر شهرهای استان از جمله خود اهواز وجود دارد و بیمای های متنوعی زیادی را برای مردم این خطه در پی داشته است.
فاطمه مرادزاده