به گزارش جام جم آنلاین ، او تمام اینها را در آسمان ها نشان می دهد.فاطمه که مدتی است به « ملکه آسمان های ایران» شهرت یافته بانوی اول خلبانی ایران به شمار می رود. او تنها زنی از ایران است که به رقابت های بین المللی می رود و سهمیه حضور در جام جهانی را به دست می آورد. آخرین موفقیت فاطمه افتخاری در قزاقستان بود، جایی که او در رقابت های بین المللی پاراگلایدر موفق به کسب مدال برنز شد. اما فاطمه دیگر برایش رکوردها و مدال ها مهم نیستند. او فقط پرواز را دوست دارد. با پرواز زندگی می کند و دیگران را هم تشویق به حضور در این عرصه پرمخاطره می کند. افتخاری هنوز از قزاقستان برنگشته به مسابقات آتی فکر می کند. دست از پرواز برنمی دارد و پرواز دست از سر او. گفت و گو با ملکه آسمان های ایران پیش روی شماست...
خانم های خلبان ایرانی
آنقدر عکس از فاطمه در آسمان ها دیده ایم که فکر کردیم او تنها خلبان فعال پاراگلایدر در ایران است. اما اشتباه می کنیم، خانم های دیگری هم هستند که دل به آسمان می زنند هر چند به اندازه فاطمه افتخاری موفق نیستند. خود فاطمه افتخاری در اینباره می گوید: «در دو سه سال گذشته تنها خلبان خانمی بودم که به صورت فعال در رقابت های بین المللی شرکت کردم و آنها را جدی گرفتم. اما تعداد زیادی خلبان خانم داریم که در ایران پرواز می کنند و هر روز تعداد آنها بیشتر هم می شود. اکنون بحث آموزش جدی تر شده است اما چیزی که مهم است این است که به سطح بالاتری برسند و در رقابت های مختلف شرکت کنند. پس از آن هم باید انگیزه داشته باشند تا هزینه کنند و با هزینه های شخصی در مسابقات مختلف شرکت کنند. البته ما دو سال است که در ایران رقابت های داخلی نداریم و برای حضور در رقابت های خارج از کشور هم باید با هزینه شخصی شرکت کنیم. موانع رشته ما اینهاست که برای بانوان پررنگ تر از آقایان است. تا به حال شش خانم ایرانی در رقابت های بین المللی شرکت کرده اند. امیدوارم امسال دوباره خانم ها را فعال ببینیم.»
ماجرای «جامعه پرواز بانوان»
افتخاری نقش پررنگی در تبلیغ و رونق گرفتن این رشته دارد چرا که به شدت خانم های علاقه مند به پاراگلایدر را به حضور در این رشته تشویق می کند. جالا خلبان هایی هستند که با تشویق این بانوی پرنده وارد رشته پاراگلایدر شده اند و لذت پرواز را تجربه می کنند.
افتخاری گفت: «پنج سال پیش با در نظرگرفتن اینکه چرا حضور خانم ها در این رشته کمرنگ است با مشورت چند خانم فعال دیگر در پاراگلایدر گروهی مجازی تشکیل و مباحث علمی پرواز را مورد بررسی قرار دادیم. این گروه «جامعه پرواز بانوان» نام داشت. با تشکیل این گروه های مجازی عکس ها و فیلم های پرواز بانوان را به اشتراک گذاشتیم و همدیگر را شناسایی می کردیم. این پله های ابتدایی ما بود. آنهایی که با تجربه تر بودند به سوالات تازه کارها جواب می دادند. این مسیری بود که امسال پس از چهار سال میوه اش را برداشت کردیم. ما سال ها در مسافت آزاد بانوان هیچ رکورد بالای 100 کیلومتر نداشتیم. این رکورد چندین سال متعلق به خودم بود اما همیشه می دانستم بالاخره روزی شکسته می شود. در نهایت دوره هایی آموزشی برای مسافت آزاد در اصفهان برگزار شد.
ما همیشه بانوان را به حضور در این رقابت ها تشویق می کردیم. این رقابت ها خلبانی مستعد و مستقل و توانمند می خواست. خلبان هایی که دوره های ابتدایی آموزش را گذرانده باشد و امنیت پرواز را هم آموزش دیده باشد می تواند در این رقابت ها شرکت کند. به خانم ها جرات و جسارت دادیم که به این رقابت ها گام بگذارند و امسال نیز دو خانم در همین دوره های مسافت آزاد به همراه ما شرکت کردند. این پله بزرگی بود و میوه تلاش چند ساله برای جامعه پروازی بانوان محسوب می شد. من به این موضوع مفتخر هستم و بابت آن خیلی هیجان زده شدم.»
با وجود تلاش های افتخاری هنوز تعداد خلبان های خانم خیلی کم است. ترس یا هزینه های سنگین این رشته می تواند عامل اصلی عدم گرایش بانوان به این رشته باشد. افتخاری در اینباره یادآور شد:« خانم های زیادی در ایران هستند که پرواز می کنند اما کمتر دیده شده اند. حضور کمرنگ و عدم موفقیت بانوان در رقابت ها دلایل مختلفی دارد که مهم ترینش هزینه های بالاست. ما در همین شهریور دو مسابقه در ایران داریم که امیدوارم با حضور پررنگ خانم ها برگزار شود. »
چگونه «ملکه آسمان ها» شدم
در سال های اخیر لقب گذاشتن بر روی بانوان ورزشکار عرف شده است. همانطور که در ورزش مردان حجم عظیمی از القاب نظیر شهریار، ژنرال، هرکول، جادوگر و ... داریم حالا در ورزش بانوان هم ورزشکاران را دیگر با القابشان می شناسیم. از الهام فرهمند در فوتبال که به دیوید بکام شهرت دارد و اکرم امینی در بیلیارد که حالا همه او را با لقب «نابغه » اش می شناسند. حالا فاطمه افتخاری نیز با لقب «ملکه آسمان ها» شناخته می شود. این لقب اما از کجا آمد؟ او چنین توضیح داد : «لقب ملکه آسمان را در مصاحبه های مختلف به من داده بودند. دوستان به من لطف داشتند. نام قشنگی است چون آسمان برای من خیلی خاص است. »
دوستان خلبان من
افتخاری اما نمی خواهد همه چیز در بخش بانوان پاراگلایدر به خودش محدود شود. او مدام از حضور بانوان در این رشته می گوید و دلش می خواهد از دوستان خلبانش هم حرفی به میان بیاورد. وی در اینباره گفت: «همانطور که گفتم دو خانم امسال در مسافت آزاد بیش از 100 کیلومتر خلبانی کردند. دوست دارم نامی از آنها ببرم. یکی دکتر فاطمه نوری . او متخصص رسیدن به رویاها و آرزوهایش است. او رویایی را برای خودش تصور می کند و آرام آرام به آنها می رسد. او سال گذشته از خلبانان خیلی خیلی خوب ما بود و امسال نیز بالای 100 کیلومتر پرواز کرد. الهام محمدی نیز دیگر خلبان خوب ماست. کسی که او را کشف کرد خودش بود. خوشحالم که او را به زور به مسابقات کشاندم. من با نخستین لحظات پروازش واقعا شگفت زده شدم. او خانم خلبان توانمندی است. او امسال در مسابقات درخشش خاصی خواهد داشت و امیدوارم در آینده او را در مجامع بین المللی هم ببینم. »
زندگی بانوی پرنده
بی اغراق نیست اگر بگوییم زندگی فاطمه افتخاری حالا فقط به پرواز اختصاص دارد. ترسی هم در او دیده نمی شود. پرواز برایش یک کار عادی است، مثل رانندگی و یا مثل سایر کارهای روزمره زندگی. وی گفت:«زندگی برای من به دوبخش تقسیم شده است؛ زمان هایی که پرواز می کنم و زمان هایی که پرواز نمی کنم. هر بار وارد منطقه جدیدی می شوم باید از آن بالا چیز جدیدی را در پایین ببینم وگرنه انگار اصلا پرواز نکرده ام. "امیلیا امارهارت" خلبان شهیر آمریکایی می گوید: شما هیچ وقت یک درخت را درست ندیده اید مگر اینکه به سایه اش از آسمان نگاه کنید. این جمله را من خیلی خوب لمس و درک می کنم.»
بدون حمایت و بدون پشتوانه
در شرایطی که حتی از برخی رشته های مدال آور حمایت چندانی نمی شود اصلا عجیب نیست که حمایتی هم از پاراگلایدر هم وجود نداشته باشد. این را فاطمه افتخاری که یکی از خلبانان فعال این رشته است خوب می داند. وی در این رابطه اظهار داشت:«حمایتی از رشته ما وجود ندارد. همه ما از روزی که این رشته را آغاز می کنیم همه چیز آن با خودمان است. از هزینه های آموزش و خرید تجهیزات گرفته تا سفر و هزینه شرکت در رقابت های مختلف. همه اینها کاملا شخصی پرداخت می شود. در مورد رقابت های داخلی هم باید بگویم ما مسابقات داخل کشور نداریم و به بهانه های مختلف منتفی شده است. اکنون گروه متفاوتی روی کار آمده اند که به ما کمک می کنند. اگر رقابت ها را منتفی نکنند و سنگی جلوی پای ما نندازند ما خوشحال تر هستیم. برای اینکه کاری هم انجام شود به این هم امیدی نیست. نه برای آقایان نه برای بانوان. همه خلبان های ایرانی با تلاش و زحمت خودشان به مدارج بالاتر می رسند. »
هزینه های آموزش پاراگلایدر
پاراگلایدر رشته ای لوکس به نظر می آید، از همان رشته ای که به قول عامیانه شاید مال بچه پولدارهاست. افتخاری اما این ادعا را به طور کامل قبول ندارد. او چنین توضیح داد: «به هر حال پاراگلایدر ارزان ترین هواپیمایی است که می توانید بخرید. پاراگلایدر یک هواپیماست، یک هواپیمای فوق سبک. وقتی به سطح بالایی از آموزش برسید آنگاه به شما اجازه داده می شود که پرواز کنید و کیلومترها آن طرف تر فرود بیایید. این رشته هزینه های زیادی دارد. اما نسبت به رشته های دیگر مثل تیراندازی و یا سوارکاری ، پاراگلایدر رشته گران تری محسوب نمی شود. حتی نسبت به آنها ارزان تر است. البته اقشار ضعیف کمتر در پاراگلایدر دیده می شوند و در واقع افراد متوسط به بالا به این رشته می آیند. بالاخره فردی که می خواهد رشته ای مثل پاراگلایدر را آغاز کند باید کمتر دغدغه مالی داشته باشد. علاوه بر آن فرد باید وقت کافی داشته باشد و بتواند زمانی را در نظر بگیرد که برای آموزش و پرواز به خارج از شهر برود. باید بگویم اکثر کسانی که به این رشته می آیند اوضاع مالی خوبی دارند اما کسانی هم هستند که اوضاع مالی خوبی ندارند اما با دیدی متفاوت نسبت به دنیا نگاه می کنند. در واقع بیشتر کسانی به این رشته می آیند که "متفاوت" هزینه می کنند ، نه اینکه صرفا مرفه بی درد باشند. خلبانان در دوره های پاراگلایدر هزینه های مختلفی را می پردازند. در دوره beginning (مقدماتی) خلبانان حدود دو میلیون تومان هزینه می کنند. این تازه شروع کار است. بعد هم دوره های دیگر وجود دارد مثل دوره intermediate و امنیت پرواز. در کل آموزش پاراگلایدر یک دوره چند ساله را شامل می شود. »
او درباره سن و سال مناسب برای آغاز این رشته پرمخاطره گفت: «برای پاراگلایدر حداقل سن باید 14، 15 سال باشد که یک منطقی برای دوری کردن از خطر داشته باشند. خود من وقتی این رشته را آغاز کردم 18 ساله بودم. مسن ترین فردی که دیدم آموزش می دید فردی 74 ساله و ترکیه ای بود.در ایران من افراد 50، 60 ساله را هم دیده ام که آموزش می بینند. »
دور دنیا با پاراگلایدر
شاید خیلی ها ندانند که پاراگلایدر برای خودش در سطح دنیا جام جهانی و رقابت های بین المللی متعددی دارد. سال به سال نیز این رقابت ها بیشتر رونق پیدا می کند. فاطمه افتخاری که حالا پای ثابت رقابت های بین المللی است درباره ساز و کار رقابت های بین المللی پاراگلایدر گفت: «پاراگلایدر جام جهانی دارد و همچنین رقابت های انتخابی جام جهانی که ما در آن خیلی شرکت می کنیم. رنکینگ هم برای خلبان ها وجود دارد. در کل دنیا پنج مسابقه مختلف جام جهانی برگزار می شود که خلبانان برتر این رقابت ها به "سوپر فینال" می روند. من بارها در رقابت های جام جهانی شرکت کردم. امسال هم سهمیه جام جهانی برزیل را گرفتم و حتی ثبت نام هم کردم ولی در عمل به خاطر بالا رفتن هزینه ها و پول بلیت انصراف دادم. هفت میلیون تومان فقط هزینه بلیت من می شد و بیش از یک میلیون تومان هم ورودی جام جهانی برزیل است. هزینه های اقامت را هم در نظر گرفتم و متوجه شدم از تخمینی که خودم در رابطه با هزینه ها زده بودم بیشتر شد بنابراین ترجیح دادم قیدش را بزنم. اکنون من تنها خانم خلبانی هستم که سهمیه حضور در رقابت های جهانی را به دست آوردم. »
مدال های بی پایان بانوی پرنده
افتخاری بی تردید یکی از برترین های پاراگلایدر در بخش بانوان در سطح دنیاست. او مدال پشت مدال می آورد و از آن دست ورزشکارانی به شمار می رود که دست خالی از هیچ مسابقه ای برنمی گردد. وی گفت: «من سالی سه مسابقه بین المللی می روم. سال هاست که مدال طلا ، نقره و برنز را گرفته ام. بدون مدال از مسابقه ای برنگشتم. آخرین مسابقه ای که رفتم ، رقابت های قزاقستان بود. 125 خلبان در آن حضور داشتند که از این تعداد 25 خلبان شرکت کننده خانم بودند. رقابت ها سطح خوبی داشت. بهترین خلبان های دنیا در این رقابت ها حضور داشتند. امید داشتم با این خلبان ها رقابت خوبی داشته باشم. من در بخش اسپورت کلاس مدال برنز گرفتم، بخشی که خانم و آقا مشترک است. این مسابقه بر اساس سرعت و کلاس بالی که با آن شرکت می کنید برگزار می شود. رقابت های پاراگلایدر به صورت مشترک و همزمان برگزار می شود اما پس از پایان رقابت ها به خلبانان مرد و زن به صورت جداگانه رتبه و امتیاز می دهند. در بخش تیمی تیم "زاگرس کلود" ایران با اختلاف فاحش نسبت به تیم دوم به مقام اول رسید. نفر اول این رقابت ها در بخش بانوان یک خانم کره ای شد و مقام دوم به یک خلبان روسیه ای رفت. من هم که سوم شدم. البته چند روز قبل از رقابت های قزاقستان به رقابت های کایسری ترکیه رفتم. محمد سمنانی در بخش مردان مدال طلا گرفت و من هم در بخش بانوان. آنجا هم رقابت بسیار جدی و تنگاتنگ بود. هر سال مدال میگیرم ؛ طلا، نقره و برنز. »
خطرات رشته پرخطر
اما پاراگلایدر دنیایی از خطر دارد و شاید بسیاری از کسانی که می خواهند وارد این رشته شوند به محض اطلاع از این خطرات کم کم کنار می کشند. خود افتخاری که یک خلبان فعال است به راحتی به این خطرات مرگبار اشاره می کند. وی گفت:« در این رشته موارد منجر به فوت خیلی زیاد داشتیم. موارد شکستگی و حتی ضایعه نخاعی در پی حوادث مربوط به رشته پاراگلایدر هم زیاد است. اما دو هزار خلبان پاراگلایدر در ایران داریم اما در فرانسه 30 هزار خلبان پاراگلایدر فعالیت می کنند این در حالی است که ما سالی سه چهار کشته داریم و فرانسوی ها یک یا دو کشته. به نظر می آید که رعایت برخی مسائل نمی شود. استفاده از مربی خوب؛ تجهیزات خوب و تشخیص نوع آب و هوا بسیار موثر است. به صورت کلی آمار سوانح وخطرات این رشته در مقایسه با دنیا در ایران بسیار بالاست.»
خلبانی که موتورسوار است
افتخاری در ادامه از تشویق های خانواده اش هم می گوید: «خانواده من مخالف کار من نبودند. من خانواده ورزشی دارم. خودم هم اسکیت،دوچرخه سواری و شنا کار می کردم و با ورزش حرفه ای آشنا بود. حس اعتماد به نفس ، قدرت و توانمندی از طرف پدر و مادر به من زیاد داده شد. مخالفت ها هم اگر بود بر سر این بود که بیشتر مراقب خودم باشم اما اینکه به من بگویند نرو اصلا وجود نداشت. همسر خودم هم در این رشته فعال است و او هم من را به این رشته تشویق می کند. من در رشته سوارکاری هم به صورت جدی فعالیت می کردم اما وقتی پرواز را شروع کردم دیگر تمرکزم بر روی این رشته معطوف شد. جالب است بدانید من به موتورسواری هم علاقه دارم. البته به دلیل نبود گواهینامه موتورسیکلت برای خانم ها مشکل دارم و به همین دلیل ترجیح می دهم بیشتر در خارج از شهر موتورسواری کنم.»
آرامش خانم خلبان
به انتهای صحبت هایمان با فاطمه افتخاری می رسیم، جایی که افتخاری می گوید: «هدف خاصی در پرواز ندارم. زمانی رکورد زنی مهم بود و زمانی هم حضور در رقابت ها. سال هاست جز 10 نفر اول ایران هستم. رکوردهای من دیگر چندان هیجان زده ام نمی کند. الان هدف من این است که خانم های بیشتری را به جامعه ورزشی بانوان بکشانم. اکنون خیلی خوشحالم چون تلاش هایم در این زمینه به ثمر نشسته است. خلبان های خانم را شاید جدی نگیرند اما من خودم هر خانم علاقه مندی به این رشته می بینم سعی می کنم او را تشویق کنم. من سعی کردم سهم کوچک خودم را داشته باشم. چیزی که به من آرامش می دهد همین است. »
هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد