عنکبوت هری‌پاتر از ایران سر درآورد!

علیرضا زمانی، دانشجوی مقطع کارشناسی‌ارشد رشته بیوسیستماتیک جانوری دانشگاه تهران و یکی از نویسندگان این مقاله علمی در ژورنال علمی زوتاکسا (Zootaxa) که تا به حال گونه‌های متعددی از عنکبوت‌ها را کشف کرده است، درباره کشف اخیر خود به جام‌جم گفت: با این که در شناسایی و معرفی بیش از 120 گونه جدید عنکبوت برای ایران و بیش از 20 گونه جدید برای دنیای علم همکاری داشته‌ام، اما این مورد از نظر خودم یکی از بهترین نامگذاری‌هایی بود که انجام دادم و همیشه از آن با عنوان یک کار متفاوت یاد خواهم کرد. وی افزود: مساله اینجاست که در ایران نامگذاری‌هایی از این دست اغلب جانیفتاده و بعضی هم به دیده تردید یا حتی با نگاهی انتقادگونه آن را ارزیابی می‌کنند، در حالی که مشابه این کار در دنیای جانورشناسی بارها انجام شده، حتی در گذشته‌ گونه‌ای سوسک به نام هیتلر نامگذاری شده یا اسامی هنرپیشگان و بازیگران مشهور هم در این میان انتخاب شده‌اند! در پاسخ به این سوال که چنین تفاوت رویکردهایی چه تاثیری می‌تواند به حال آن گونه خاص جانوری داشته باشد، می‌توان گفت: مساله اساسی اینجاست که این عنکبوت هیچ‌گاه نمی‌داند اسمی هم به این شکل در دنیای علم دارد، اما هدف ما از این کار به طور مشخص جلب توجه بیشتر مردم به سمت گونه‌های خاص جانوری است که امکان دارد به دلایل متعدد ازجمله شکل و ظاهر، برای عموم افراد چندان خوشایند نباشند یا حتی مردم از دیدن آنها احساس کراهت کنند. در حالی که همین نامگذاری شاید بتواند در آینده به حفظ بقای یک گونه کمک کند. واقعیت این است که مردم تا وقتی با یک گونه احساس قرابت و نزدیکی نکنند، حاضر نیستند برای شناخت یا حفاظت از آن نیز قدمی بردارند، اما اگر بتوان توجه آنها را جلب کرد ـ که در این مورد خاص توجهات جهانی واقعا ما را شوکه کرد ـ بی‌تردید جای کار دارد و نباید صرفا به خاطر سلایق شخصی این کار را منع کرد.

عنکبوت هری‌پاتر چه ویژگی‌هایی دارد؟

آن طور که از ظاهر این عنکبوت برمی‌آید، فاصله سر تا انتهای بدن آن بیش از 25 میلی‌متر نیست و طرح و شکل ظاهری خاص و همچنین ساختار تناسلی منحصر به فردی دارد که آن را از سایر عنکبوت‌های گرگی در ایران و جهان متمایز می‌کند. زیستگاه این گونه نیز مناطق کوهستانی و خشک از جمله کرمان است. این گونه نیز مانند سایر همنوعانش به داشتن کیسه تخم شهرت دارد. در حقیقت، ویژگی رفتاری منحصربه‌فرد عنکبوت‌های گرگی این است که فرزندان خود را پس از خروج از تخم بر پشت‌شان و به صورت یک توپ بزرگ نگه می‌دارند. بعد از قریب به یک یا دو هفته که از تولد نوزادان گذشت و آنها به مرحله بلوغ رسیدند، مستقل و از والد خود جدا می‌شوند. این عنکبوت‌ها زهرآگین هستند، اما زهر آنها برای اثر روی انسان تکامل نیافته، بلکه در اصل از آن برای شکار طعمه استفاده می‌کنند؛ طعمه‌هایی که اغلب سوسک‌های کوچک، جیرجیرک‌ها و سایر عنکبوت‌ها هستند.

فرناز حیدری