چشمه‌های آب‌گرم، گهواره پیدایش حیات

فرضیه‌های مختلفی پیرامون محل آغازین پیدایش حیات وجود دارد. عده‌ای منافذ گرمابی کف اقیانوس‌ها را منشأ پیدایش حیات می‌دانند و عده‌ای دیگر معتقدند حیات از چشمه‌های آب‌گرم زمینی آغاز شده است. تا پیش از کشف اخیر، نظریه پیدایش حیات در منافذ گرمابی کف اقیانوس‌ها محتمل‌تر به نظر می‌رسید، زیرا تا آن زمان قدیمی‌ترین نشانه یافت شده در چشمه‌های آب‌گرم فقط 400 سال قدمت داشت، حال آن که دانشمندان به استناد روش ساعت مولکولی و فسیل‌های دریایی تقریبا یقین دارند که حیات حداقل از چهار میلیارد سال پیش آغاز شده است، اما اکنون براساس شواهد اخیر گفته می‌شود قدمت حیات در چشمه‌های آب‌گرم زمینی به سه میلیارد سال پیش برمی‌گردد و از این رو نباید نظریه پیدایش حیات در چشمه‌های آب‌گرم را چندان هم نامحتمل دانست.

اماکنی که در منطقه پیلبارا مورد مطالعه قرار گرفتند حاوی ژیزریت‌های چند میلیارد ساله تشخیص داده شدند. این رسوبات معدنی وقتی تشکیل می‌شوند که مایعات غنی از سیلیس با درجه حرارت بالا در معرض آب قرار بگیرند. قدمت هیچ‌یک از ژیزریت‌هایی که پیشتر یافت شده بودند حتی به مرز یک میلیارد سال هم نمی‌رسیده است و به همین علت کشف اخیر در نوع خود بسیار حائز اهمیت است. ردپای استروماتولیت‌ها نیز در بقایای این چشمه‌های آب‌گرم یافت شده است. استروماتولیت‌‌ها تجمعات میکروبی فسیل‌گونه‌ای هستند که از وجود دیرینه حیات بر سطح زمین خبر می‌دهند.

شواهد فوق همچنین در مکان‌یابی حیات در سیاره‌های دیگر نیز کاربرد دارد. جست‌و‌جوی نشانه‌های حیات هدف اصلی بسیاری از کاوشگرانی است که به مریخ فرستاده می‌شوند. ازجمله هدف‌های مریخ‌نوردی که در سال 1399/ 2020 راهی سیاره سرخ خواهد شد، طبق شواهد موجود به مناطقی محدود شده است که پیشتر محل دریاچه‌های آب‌گرم بوده‌اند. چنانچه حیات براستی از چشمه‌های آب‌گرم آغاز شده باشد، مأموریت‌های برنامه‌ریزی شده در خصوص جست‌و‌جوی حیات در اقمار بیرونی منظومه‌شمسی بی‌مورد خواهند بود، زیرا اقیانوس‌های این مناطق که احتمالا در کف‌شان منافذ گرمابی هم وجود دارد با لایه‌ای از یخ پوشیده شده‌اند و با احتمالات جدید سازگاری ندارند.

منبع: IFLScience

مترجم: صدف دژآلود