گردشگری؛ ابزاری مؤثر برای حفظ هژمونی دولت‌ها

در واقع این صنعت نوعی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خارجی در داخل کشور است و در تمامی بخش‌های اقتصادی، اثرهای توسعه و پیشرفت دارد و به همین دلیل، دیگر به آن به عنوان یک پدیده صرفا فرهنگی یا اقتصادی نگاه نمی‌کنند. آمریکا پس از انقلاب کمونیستی در کوبا برای فشار بر هاوانا در کنار سایر اقدامات اقتصادی و خرابکارانه از حربه گردشگری نیز استفاده کرد.

با پیچیده‌تر شدن روابط و مناسبات دولت‌ها، این پدیده یعنی صنعت پولساز گردشگری در دهه اخیر جایگاه خود را باز کرده و به یکی از ابزارهای مهم در تعامل دولت‌ها تبدیل شده است. چندی پیش در پی سقوط جنگنده روسیه بر فراز آسمان سوریه توسط نیروی هوایی ترکیه، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای به کرسی نشاندن حرف و رسیدن به اهدافش از این موضوع یعنی توریسم، نهایت استفاده را برد.

با عنایت به «توریست ـ فرست» بودن روسیه، پوتین سفر گردشگران کشورش به ترکیه را ممنوع کرد و زمانی نگذشت که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه زانو زد و رسما از پوتین عذرخواهی کرد و از وی خواست تا دستور ازسرگیری اعزام توریست به ترکیه را به شرکت‌های مسافرتی بدهد.

این نگاه به جهانگردی و گردشگری صرفا به روسیه ختم نمی‌شود. چند ماه از این حادثه گذشت و طی چند روز گذشته کره شمالی دست به یک آزمایش موشکی زد. چین به عنوان نزدیک‌ترین متحد کره شمالی در قبال آن دست به واکنش زد و در پاسخ به ادامه آزمایش‌های موشکی کره شمالی در کنار توقف واردات زغال‌سنگ از این کشور تا پایان سال جاری (2017) میلادی، اعزام گردشگران چینی به آن کشور را نیز محدود خواهد کرد. این اقدام پکن آنقدر برای پیونگ یانگ گران و سنگین آمد که خبرگزاری کره شمالی اعلام کرد «این کشور که خود را قدرتی بزرگ می‌داند، تحت تاثیر آمریکاست.»

گرچه تا یک دهه پیش توریسم و جهانگردی صرفا یک پدیده فرهنگی و روابط بین ملت‌ها تعریف می‌شد، اما امروز علاوه بر نقش مثبت آن در حوزه دیپلماسی عمومی که الحق کارایی بسیار بالایی دارد، این صنعت ابزاری بسیار مهم و البته کارآمد در دست دولت‌ها برای فشار بر دشمنان است.

حسین امیری