روایت کوتاه زندگی یک برنده نوبل که جایزه اش را نگرفت + عکس

به گزارش جام جم آنلاین ، بوریس پاسترناک شاعر و نویسنده نامدار روسیه و خالق رمان جاودانی دکتر ژیواگو 127 سال پیش در روز 10 فوریه سال 1890 میلادی در شهر مسکو متولد شد.

بوریس لئونیدوویچ پاسترناک درخانواده ای هنرمند و هنرشناس متولد شده بود. پدرش لئونید پاسترناک یک نقاش و مادرش روزا کافمن نوازنده مشهور پیانو بود.

بوریس ابتدا به تحصیل موسیقی پرداخت و سپس در دانشگاه سنت پترزبورگ در رشته حقوق فارغ التحصیل شد.اما سرانجام رشته مورد علاقه اش ادبیات را برگزید.او در سال 1912 به ایتالیا رفت.سپس در دانشگاه ماربورگ آلمان به تحصیل فلسفه پرداخت.

سال‌های نخست فعالیت ادبی بوریس پاسترناک با تنش‌ها و دگرگونی‌های عمیق اجتماعی در روسیه، انقلاب بلشویکی اکتبر 1917 و ناآرامی‌های داخلی پس از آن هم زمان بود. پاسترناک جوان کار ادبی خود را با انتشار چند شعر در سال 1914 آغاز کرد. انتشار ده مجموعه شعردر 20 سال بعد او را در جایگاه بزرگترین شاعران کشورش قرار داد.

پاسترناک گرچه هنرمند مورد نظر حکومت بلشویکی شوروی نبود اما به دلیل اقبال عمومی از شعرهایش در نخستین کنگره‌ نویسندگان شوروی در سال 1931 به عنوان بزرگترین شاعر معاصر تحسین شده بود. او تا دو سال قبل از مرگش که رمان دکتر ژیواگو را منتشر کرد، تقریبا چیزی جز شعر در کارنامه‌ ادبی‌اش نداشت.

پاسترناک در جوانی شاهد فروپاشی امپراتوری تزاری بود و پس از آن شکل گیری رژیمی توتالیتر و ایدئولوژیک را نیز تجربه کرد.؛ حکومتی که ادبیات و هنری را می‌پسندید و قبول داشت که فقط ایده‌ها و تفکر رسمی حزب حاکم را تبلیغ کند.

پاسترناک کتاب دکتر ژیواگو را در سال 1955 نوشته بود ، اما هیچ ناشری در روسیه حاضر به چاپ آن نشد. تا این که ناشر ایتالیایی فلترینلی در سال 1957 این کتاب را در ایتالیا منتشر کرد.

در سال 1958 میلادی کتاب دکتر ژیواگو جایزه نوبل ادبیات را نصیب بوریس پاسترناک کرد. کتابی که در آن زمان در روسیه منتشر نشده بود.

اما حکومت اتحاد جماهیر شوروی پاسترناک را به شدت تحت فشار قرار داد تا این جایزه را نپذیرد.

مقامات شوروی عقیده داشتند شاهکار پاسترناک دکتر ژیواگو یک کتاب ضد انقلابی است. انجمن نویسندگان شوروی ، بوریس پاسترناک را در سال 1958 از جمع خود اخراج کرد.

دکتر ژیواگو داستان زندگی پزشک شاعری را روایت می‌کند که در بحبوحه‌ انقلاب اکتبر و جنگ‌های داخلی در کشور تازه تاسیس اتحاد جماهیر شوروی، حوادث اجتماعی مسیر زندگی‌اش را تغییر می‌دهند.

برخلاف ایدئولوژی حاکم که انقلاب بلشویکی را مبدا و منشاء پدیدار شدن دورانی نو می‌دانست، در این رمان اضمحلال حکومت تزاری به مفهوم سرآغاز فروپاشی زندگی بسیاری از انسان‌ها است.

در همان دورانی که حکومت بلشویکی نادیده گرفتن منافع فردی برای سعادت جامعه را تبلیغ می‌کند، رمان دکتر ژیواگو به تشریح عواطف و زندگی شخصی افرادی می‌پردازد که حوادث پس از انقلاب بلشویکی سرنوشت هر یک را به نوعی تغییر می‌دهد.

بوریس پاسترناک دو سال بعد و در حالی که از همه طرف تحت فشار قرار داشت در روز 30 مه سال 1960 به علت ابتلا به سرطان درگذشت.

پس از مرگ پاسترناک ، رژیم شوروی در اقدامی انتقامجویانه الگا ایوینسکایا ، همسر و ایرینا امیلیانووا دخترش را به بهانه واهی قاچاق ارز دستگیر کرد.

در سال 1965 فیلم داستان دکتر ژیواگو به کارگردانی دیوید لینز و نقش آفرینی بازیگران بزرگی از جمله عمر شریف ، جولی کریستی ، جرالدین چاپلین ، الک گینس و... روی پرده سینما جاودان شد. این فیلم پنج جایزه اسکار را به خود اختصاص داد. موسیقی به یاد ماندنی فیلم ساخته‌ موسیقیدان برجسته‌ فرانسوی موریس ژار بود که به خاطر آن دومین جایزه اسکار خود را دریافت کرد.

بهرام افتخاری / جام جم آنلاین