ورزش ایران در مسیر المپیک

ورزشکاران المپیکی بازی‌های لندن که شاید در بازی‌های ریودوژانیرو نباشند یا رشته‌های المپیکی دوره قبل که امسال شانس حضور در این بازی‌ها را پیدا نکردند و نیز بحث‌هایی که درباره میزان آماده‌سازی تیم‌های ملی مطرح شده، همه دست به دست هم دادند تا یک عبارت کلی در فاصله چند ماه به رقابت‌های المپیک دهان به دهان تکرار شود و آن این‌که؛ «فضای ورزش ایران المپیکی نیست.» درست است برخی افراد این نکته را برنمی‌تابند، اما در طرف دیگر منتقدانی قرار دارند که تحت‌تاثیر این عبارت، در پی پیش‌بینی نتایج تیم‌های ورزشی ایران در المپیک هستند و بر این اساس نتایج خوبی را برای کاروان ایران در این دوره پیش‌بینی نمی‌کنند.

المپیک ٢٠١٢ لندن از لحاظ مدال‌آوری و رتبه به‌دست آمده، بهترین حضور ایران در تاریخ بازی‌های المپیک بود. برخلاف لندن، در المپیک ٢٠٠٨ پکن که به ‌لحاظ کسب سهمیه بیشترین آمار را در طول همه دوره‌ها داشتیم، اما با قرار گرفتن در جایگاه پنجاه‌ و ‌یکمی بدترین نتیجه برای کاروان ورزش ایران به‌دست آمد.

نوسانات این دو دوره بر غیرقابل پیش‌بینی بودن نتایج در المپیک ریودوژانیرو صحه می‌گذارد، اما چرا در فاصله نزدیک به چهار سال بعد از المپیک لندن، خیلی‌ها تکرار نتایج این دوره را برای ورزش ایران دست نیافتنی می‌دانند؟

محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان در گفت‌وگو با یکی از شبکه‌های تلویزیونی درباره بخت مدال‌آوری کاروان ورزش ایران در المپیک می‌گوید: از نظر آماری خوشبینانه‌ترین حالت کسب هشت مدال در بازی‌های المپیک 2016 برزیل برای کاروان ایران است. او از تلاش‌های فدراسیون‌های المپیکی برای حضور شایسته در المپیک 2016 ریو و حمایت خوب دولت از آنها خبر می‌دهد که 85 میلیارد تومان برای فدراسیون‌های المپیکی تخصیص اعتبار شده است.

مخالفان این عبارت که «فضای ورزش ایران المپیکی نیست» دقیقا از نقطه حمایت دولت و وزارت ورزش و جوانان از ورزشکاران و فدراسیون‌های المپیکی وارد می‌شوند.

تصویب پرداخت ماهی دو میلیون تومان به ورزشکارانی که سهمیه المپیک گرفته‌اند، پرداخت پاداش ده میلیون تومانی به ورزشکارانی که با سهمیه المپیک به ایران بازمی‌گردند، قول استخدام به برندگان مدال طلا در المپیک ریو و تامین اعتبار بودجه‌های فدراسیون‌های المپیکی از سوی وزارت ورزش و جوانان مهم‌ترین دلایل این عده در مقابل نگاه مخالفان است که می‌گویند ورزش ایران در آوردگاه المپیک ریو شکست سختی را تجربه خواهد کرد.

این افراد تحت‌تاثیر همان نگاه برآمده از «فضای ورزش ایران المپیکی نیست» با اشاره به نتایج ضعیف در المپیک پکن فضای امروز را مانند سال قبل از المپیک 2008 پکن توصیف می‌کنند که در نهایت به ناکامی تاریخی کاروان ورزش ایران در المپیک پکن منجر شد.

یک رویکرد رسانه‌ای

کمتر از هفت ماه ﻣﺎﻧﺪه ﺗﺎ اﻟﻤﭙﯿﮏ رﯾﻮ و در بحبوحه گرفتن آخرین سهمیه‌ها توسط برخی ورزشکاران و تیم‌ها، هنوز بین موافقان و مخالفان این عبارت که فضای ورزش ایران المپیکی است یا نیست؛ بحث‌های داغی وجود دارد.

مهندس مصطفی هاشمی‌طبا، رئیس سابق سازمان تربیت بدنی تعبیر فضای المپیکی را یک رویکرد رسانه‌ای می‌داند و می‌گوید: این یک تعبیر جدیدی است که از سوی رسانه‌ها مطرح می‌شود و اتفاقا در ماه‌های منتهی به المپیک بد هم نیست که رسانه‌ها با این نوع رویکرد در واقع توجه خود را به رویداد بزرگ المپیک نشان دهند.

هاشمی‌طبا در ریشه‌یابی این تعبیر که اصلا چرا تا به این سطح رسانه‌ای شده است، می‌افزاید: دلیل اصلی را باید در کمیته ملی المپیک به عنوان متولی ورزش ایران در المپیک و فدراسیون‌های ورزشی جستجو کرد.

در یک سال گذشته بیشتر روسای فدراسیون‌های ورزشی از نداشتن بودجه و اعتبارات کافی انتقاد کرده‌اند که در بحث آماده‌سازی ورزشکاران و تیم‌های آنها تاثیر منفی گذاشته است و کمیته ملی المپیک هم به خاطر مشکلات مالی نتوانست در مقابل این رویکردها موضع شفاف داشته باشد از این‌رو طبیعی است رسانه‌ها به این سمت کشیده شوند که فضای ورزش المپیکی نیست.

رئیس سابق سازمان تربیت بدنی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت و وزارت ورزش و جوانان به خاطر توسعه سلامت جامعه یک سال پیش از المپیک در ورزش همگانی سرمایه‌گذاری کردند و نگاه جدی به ورزش قهرمانی نداشتند، اضافه می‌کند: نه این‌چنین نیست و بعید می‌دانم زیرا در اعتبارات دولت دیده نشده است و نظر درستی نیست.

نگاه متفاوت‌تر به ورزش

ورزش را باید به موضوع مهم‌تر در کشور تبدیل کرد. این دیدگاه افرادی است که نگاه دولت و مجلس را به ورزش متفاوت‌تر از قبل می‌خواهند آن هم نه فقط در ماه‌های مانده تا المپیک بلکه در تمامی زیرساخت‌های ورزشی و مهم‌تر از همه ورزش همگانی که توسعه زیرساختی در آن به موفقیت‌های بیشتر در ورزش قهرمانی می‌انجامد.

دکتر محسن باقریان، استاد دانشگاه رویکرد دولت به عدالت‌محوری را فرصت خوبی برای بحث‌های متفاوت دیدن ورزش می‌داند و می‌گوید: رویکرد دولت عدالت‌محوری و توزیع سرانه ورزش بین مردم است. بنابراین ممکن است تحت چنین فضایی ورزش قهرمانی در سایه باشد که به نظرم ورزش همگانی مهم‌تر از ورزش قهرمانی است، از طرفی برای وزارت ورزش و جوانان نیز ورزش قهرمانی در اولویت اول نیست. اگر فضای ورزش ایران همگانی باشد آن وقت در تمامی سال و ماه‌ها فضای ورزش ایران المپیکی هم می‌شود.

وی متولی اصلی کاروان ورزش ایران در راه المپیک را کمیته ملی المپیک معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: وزارت ورزش و جوانان سال‌هاست وظیفه اصلی خود را که توسعه ورزش همگانی برای سلامت جامعه است، بدرستی انجام نداده و تمامی نگاه آن به ورزش قهرمانی است. حال چنانچه این تعبیر به‌وجود آمده که فضای ورزش ایران المپیکی نیست از این نظر می‌تواند خشنودکننده باشد که دولت و دستگاه ورزش در مسیر درست سیاستگذاری خود حرکت می‌کنند زیرا توسعه سلامت مردم از طریق حضور در المپیک نیست، بلکه در وهله نخست در همگانی کردن ورزش است.

این کارشناس ورزش درباره وظایف کمیته ملی المپیک در سال منتهی به المپیک می‌افزاید: کمیته ملی المپیک متولی اصلی ورزش ایران در ریودوژانیرو است.

گرچه وزارت ورزش و جوانان نیز تاکنون جریان المپیک را راهبری کرده و در اعزام‌ها یا پاداش ورزشکاران کمک کرده است با وجود این دستگاه ورزش با تامین اعتبارات کافی از سوی دولت باید در زمینه توسعه ورزش همگانی بکوشد تا قهرمانی. باید با ارائه راهکارهای مناسب جایگاه ورزش در کشور را پررنگ و تامین بودجه و اعتبارات ورزشی را چند برابر کرد.

ورزش ایران در 3 سطح

در یک نگاه مختصر می‌توان ورزش ایران را برای راهیابی و مدال‌آوری در المپیک به سه سطح تقسیم کرد:

1.　ورزش‌هایی که پس از حضور در المپیک بخت مدال‌آوری دارند، در سطح یک قرار می‌گیرند. مانند وزنه‌برداری، تکواندو، کشتی و دوومیدانی که همیشه سهم مدال‌های ایران در المپیک‌ها از سه رشته و از دوره قبلی توسط احسان حدادی در دوومیدانی نیز بود.

2.　در سطح دوم، ورزش‌هایی هستند که امکان گرفتن مدال در آنها وجود دارد؛ مانند بوکس و تیراندازی. بخصوص در تیراندازی با کمان که زهرا نعمتی پرچمدار ایران در المپیک امیدها را زنده کرده است.

3.　در سطح سوم، ورزش‌هایی قرار گرفته‌اند که فقط شانس گرفتن سهمیه دارند، اما درباره نتایج آنها نمی‌شود نظر داد. مانند شانس سهمیه تیم ملی والیبال، قایقرانی، تنیس روی میز و شمشیربازی. گرفتن سهمیه و حضور احتمالی والیبال در المپیک اتفاق خوشایندی برای ورزش ایران خواهد بود.

در مجموع گرفتن سهمیه یا مدال در المپیک به عوامل مختلفی در ورزش‌های متعدد بستگی دارد که گاهی پیش‌بینی‌ها دقیق از آب درنمی‌آید.

محمد رضاپور

ورزش