بقعه پیربکران

بقعه پیربکران

بی‌گمان برخی شاهکارهای معماری ایرانی - اسلامی به دوران ایلخانی تعلق دارد. سلطان محمد خدابنده (الجایتو) پادشاه ایلخانی که به مذهب شیعه گروید، بناهای متعددی از خود به یادگار گذاشت. نمونه برجسته آن، گنبد سلطانیه در استان زنجان است. یکی از بناهایی که در دوران او ساخته شد، بقعه‌ای در جنوب اصفهان است که محل تدریس و اشاعه عرفان محمد بن بکران ـ مشهور به پیر بکران ـ در قرن هفتم هجری بود. شهری که این بقعه در آن ساخته شده، شهرتش را مدیون پیر بکران است که امروزه نیز به همین نام خوانده می‌شود.

این بنا در ۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی اصفهان در شهر پیربکران شهرستان فلاورجان واقع شده است. در نزدیکی آن قبرستان قدیمی یهودیان اصفهان (استرخاتون) قرار دارد. می‌گویند شهر پیر بکران در گذشته بالان نام داشت.

بنای تک ایوانی بقعه پیر بکران از نظر سبک معماری شبیه معماری دوره ساسانی و یادآور طاق کسری است، ولی طاق ایوان برخلاف طاق‌های دوره ساسانی که هلالی بودند، نوک‌دار است. بر اساس کتیبه‌های این بقعه، بنای اصلی بین سال‌های ۷۰۳ (سال وفات پیربکران) تا ۷۱۲ ساخته شده است. در حال حاضر، مزار پیر بکران و گچبر هنرمند بنا محمدشاه نقاش در کنار هم داخل این بقعه کنار چله‌خانه بنا قرار دارد. کارشناسان ارزش هنری و نوع معماری به کار رفته در گچبری‌ها و کاشیکاری‌های محراب و چگونگی تلفیق چند نوع خط و نقش را در این بنا بی‌نظیر می‌دانند.