نگهبان‌هایی که «یک» می‌پوشند

به گزارش جام جم ورزشی ، در چنین شرایطی نقش دروازه‌بان‌ها هم پررنگ تر می‌شود؛ هر چه پراشتباه‌تر مرگبارتر و هرچه کم اشتباه‌تر، بهتر. با همین رویکرد در پرونده امروز جام جم، عملکرد دروازه‌بان‌های لیگ چهاردهم را زیر ذره‌بین برده‌ایم و در کنار بررسی آنچه در این 21 هفته از آنها به نمایش درآمد، در گفت‌وگو با دو مربی پیشین دروازه‌بان‌های تیم ملی، دن گاسپارت پرتغالی و احمد سجادی درباره مهارت‌های یک دروازه‌بان خوب صحبت کردیم. معرفی دروازه‌بان‌های مشهور ایران و جهان و بررسی نقش دروازه‌بان‌ها در فوتبال مدرن از دیگر موارد این پرونده است. اما قبل از همه بررسی عملکرد 32 دروازه‌بان لیگ امسال، عنوان مطلبی است که در زیر آمده است:

شماره یک‌های پرکار

لیگ چهاردهم تا اینجای رقابت‌ها فقط دو دروازه‌بان داشته که در تمام دقایق آن حضور داشتند؛ سیدمهدی رحمتی برای پیکان و مهرداد طهماسبی برای صبا.

جدایی رحمتی از استقلال یکی از پرصداترین نقل و انتقالات تابستانی سال گذشته بود. او به پیکان آمد تا توانایی‌هایش را به رخ امیر قلعه‌نویی بکشاند. رحمتی در عین حال یک هدف دیگر هم داشت؛ این‌که از پیکان دوباره به تیم ملی دعوت شد. با وجود شایستگی‌های این دروازه‌بان، هدف دوم محقق نشد تا دروازه تیم ملی در جام ملت‌های آسیا به علیرضا حقیقی سپرده شود، اما رحمتی تاحدودی به هدف اولش رسید، چون جالی خالی او در درون دروازه استقلال احساس شد.سوای محمد نصرتی، رحمتی در پیکان مدافعانی چون علی حسینی، سیاوش یزدانی و آرمان قاسمی را پیش روی خود دارد که به اندازه هاشم بیک‌زاده، امیرحسین صادقی، حنیف عمران‌زاده و میلاد شیخ فخرالدینی اسم و رسم‌دار نیستند، اما وقتی به آمار گل‌های خورده این دو تیم نگاه می‌کنیم نتیجه چیز دیگری است؛ استقلال که در کورس قهرمانی قرار دارد 23 گل خورده و پیکانی که برای فرار از سقوط تلاش می‌کند فقط 18 گل.

این آمار می‌گوید اگر استقلال رحمتی را از دست نمی‌داد الان با خیالی راحت در صدر جدول بود، همان‌طور که اگر پیکان این دروازه‌بان را نمی‌خرید شاید الان با فاصله نسبت به دیگر تیم‌ها در انتهای جدول جا خوش کرده بود. جالب آن‌که رحمتی در این فصل فقط در یک بازی دروازه‌اش سه بار باز شد که آن هم مقابل تیم سابقش استقلال بود!

این دروازه‌بان سی‌ودو ساله که در کارنامه افتخاراتش چهار قهرمانی در لیگ با استقلال و سپاهان و یک قهرمانی در جام حذفی با فجرسپاسی دیده می‌شود، در این فصل هفت کلین شیت داشته است. او به‌طور متوسط در هر 105 دقیقه یک گل خورده که آماری قابل قبول به‌شمار می‌رود.

در کنار سیدمهدی رحمتی، مرد شماره یک صبای قم هم در تمام بازی‌های این فصل حضور داشته است. صحبت از مهرداد طهماسبی است؛ دروازه‌بان سی‌ ساله‌ای که امسال سومین فصل حضور خود در لیگ برتر را تجربه می‌کند. صبا گرچه روی نیمکت مربیگری خود تغییرات گسترده‌ای داشت و در میانه‌های فصل مجبور شد از مهدی تارتار به جای صمد مرفاوی استفاده کند، اما در طول فصل دست به مرد شماره یک دروازه خود نزد و تا حدودی مزد این اعتماد را هم گرفت.

سومین دروازه‌بان پرکار این فصل محسن فروزان است؛ جز دیدار برگشت استقلال با پیکان که امیر قلعه نویی وحید طالب‌لو را مقابل سیدمهدی رحمتی به زمین فرستاد، در 20 بازی دیگر، فروزان به‌عنوان نفر شماره یک،‌ درون دروازه آبی‌ها ایستاد. همین که او قرار بود جای رحمتی را پرکند، کافی بود تا فصل را با یک فشار مضاعف آغاز کند.شش گل خورده ‌ در چهار بازی اول گویای همین‌بار روانی مضاعف بود، اما از هفته پنجم (همان هفته‌ای که استقلال در بازی با پیکان دروازه رحمتی را سه بار باز کرد) آرامش کم کم به دروازه این تیم برگشت. سه کلین شیت متوالی فروزان در هفته‌های پنجم و ششم و هفتم که باعث شد دروازه استقلال برای 312 دقیقه بسته بماند، بهترین روزهای این دروازه‌بان شمالی در این فصل بود. فروزان در مجموع هفت کلین شیت داشت اما آمار گل‌های خورده‌اش به گونه‌ای نبود که کادر فنی و هواداران را راضی کند. او تاکنون به‌طور متوسط در هر 78 دقیقه یک گل خورده که برای تیم مدعی قهرمانی آمار خوبی نیست.

باشگاه 300 دقیقه‌ای‌ها

حضور در تمام 21 بازی قبلی صبای قم و رسیدن به آمار 1890 دقیقه حضور در زمین، یک رکورد جالب برای مهرداد طهماسبی همراه داشته است؛ 349 دقیقه بدون گل خورده.

اوج هنرنمایی طهماسبی در هفته‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بود، زمانی که هنوز صمد مرفاوی روی نیمکت این تیم حضور داشت و آنها توانستند در سه هفته متوالی تیم‌های سایپا، پیکان و گسترش فولاد را با سه نتیجه مشابه یک بر صفر شکست دهند. در همان مقطع طهماسبی هم 349 دقیقه دروازه صبای قم را بسته نگه داشت تا در جمع گلرهای لیگ چهاردهم رکورددار بیشترین دقیقه گل نخوردن باشد؛ این رکورد طهماسبی را سجاد شهباززاده در دقیقه 71 بازی استقلال و صبا با گلزنی برای آبی‌ها شکست.

رکورد 349 دقیقه گل نخوردن مهرداد طهماسبی در صبای قم وقتی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم در این فصل فقط پنج دروازه‌بان بیشتر از 300 دقیقه دروازه خود را بسته نگه داشتند.

1ـ مهرداد طهماسبی (صبا) با 349 دقیقه

2ـ علیرضا سلیمانی (فولاد) با 341 دقیقه

3ـ مجتبی روشنگر (پدیده) با 324 دقیقه

4ـ محسن فروزان (استقلال) با 312 دقیقه

5 ـ نیکولای گئورگیف (نفت مسجد سلیمان) با 303 دقیقه

علیرضا سلیمانی؛ رکورددار کلین شیت

فولاد اگر بدون بسیاری از ستاره‌های فصل گذشته خود، هنوز هم یکی از مدعیان قهرمانی است یکی از دلایل اصلی‌اش دروازه‌بان آماده آنها، علیرضا سلیمانی است.

از این دروازه‌بان یزدی تا همین دو فصل پیش چیز زیادی نشنیده بودیم، اما مصدومیت ارشاد یوسفی درهفته بیست و نهم لیگ دوازدهم (90 ـ 1389) فرصت را در اختیار سلیمانی گذاشت تا برای اولین بار بازی در لیگ برتر را تجربه کند. او فصل گذشته به دروازه‌بان اول فولاد تبدیل شد و همراه با این تیم قهرمانی در لیگ برتر را تجربه کرد. حالا در لیگ چهاردهم هم این دروازه‌بان سی‌ودو ساله یکی از ارکان اصلی موفقیت تیمش به‌شمار می‌رود. او تنها دروازه‌بانی است که در 11 بازی دروازه‌اش را بسته نگه داشته و به اصطلاح کلین‌شیت کرده است. همچنین تنها دروازه‌بانی که در دو مقطع متفاوت، سه بازی متوالی را بدون گل خورده به پایان رساند. اولین سه‌گانه کلین‌شیت‌های سلیمانی در هفته‌های دوم، سوم و چهارم بود که مقابل پرسپولیس، راه‌آهن و استقلال صنعتی گلی دریافت نکرد. سه گانه دوم او هم در هفته‌های دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم بود که این بار دروازه‌اش را روی ذوب‌آهن، ملوان و پدیده بسته نگه داشت. سلیمانی در مقابل سایپا، گسترش، استقلال، راه‌آهن و استقلال صنعتی (بازی برگشت) هم گلی دریافت نکرد تا با آمار 11 کلین‌شیت خط دفاعی فولاد را به مستحکم‌ترین خط دفاعی لیگ چهاردهم بدل کند. رکورد 11 کلین‌شیت سلیمانی با توجه به این‌که فقط 9 هفته تا پایان رقابت‌های لیگ باقی مانده، قطعا شکسته نخواهد شد.

علیرضا بیرانوند؛ موفق‌ترین گلر جوان

آنچه در میان گلرهای این فصل لیگ برتر مشهود است، سن بالای آنهاست. رحمان احمدی در سپاهان سی و شش ساله است، مجید روشنگر در پدیده سی و چهار ساله است، سید مهدی رحمتی در پیکان و علیرضا سلیمانی در فولاد سی و دو ساله هستند، مهرداد طهماسبی در صبا سی ساله است و سوشا مکانی در پرسپولیس و حامد فلاح‌زاده در سایپا هم هر دو بیست و نه ساله هستند.

وحید طالب‌لو در استقلال، شهاب گردان در سپاهان، رضا محمدی در نفت مسجد سلیمان و مهدی اسلامی در گسترش فولاد هم دیگر گلرهای داخلی هستند که 30 سال یا بیشتر سن دارند. در چنین جمع پر سن و سالی علیرضا بیرانوند را باید یک استثنا دانست. دروازه بان بیست و دو ساله نفت تهرانی، از فصل گذشته وارد چرخه گلرهای لیگ شد و خیلی زود با عملکرد خوبش ابتدا به تیم امید رفت و بعد هم مورد توجه کارلوس کی‌روش قرار گرفت. یکی از سه دروازه‌بان تیم ملی در جام ملت‌های آسیا، در این فصل 18 بار‌ درون دروازه نفت ایستاد و با 6 کلین شیت، یکی از بهترین‌های لیگ بود. در این فصل دروازه بیرانوند در 1620 دقیقه بازی با پیراهن نفت فقط 15 بار باز شده است؛ یعنی هر 108 دقیقه یک بار.

داوود نوشی صوفیانی درواز بان گسترش فولاد که در نیم فصل اول در ترکیب تراکتورسازی قرار داشت هم با 25 سال سن در این فصل عملکرد خوبی داشته است. او تاکنون طی هفت بازی 655 دقیقه برای دو تیم تبریزی بازی کرده و تنها چهار گل دریافت کرده است که آمار هر 163 دقیقه یک گل را نشان می‌دهد. صوفیانی در همین هفت بازی سه کلین شیت هم داشته که آمار قابل توجهی به شمار می‌رود.

گئورگی گئورگیف، شاید بهترین خارجی

لیگ چهاردهم درحالی 21 هفته از دیدارهای خود را سپری کرده است که نیلسون برزیلی، سومایلا دیاکیته مالیایی، رودریگو سولا لوپز اروگوئه‌ای، ایگور ننزیچ اسلوونیایی، عیسی اندوی سنگالی و گئورگی گئورگیف بلغارستانی به‌عنوان تنها گلرهای خارجی آن ‌ درون دروازه تیم‌های پرسپولیس، استقلال صنعتی، گسترش فولاد، راه‌آهن، تراکتورسازی و نفت مسجد سلیمان ایستادند.البته نیلسون برزیلی حالا دیگر در ایران نیست. دروازه متزلزل پرسپولیس در نیم فصل اول و جابه جایی‌های مکرر میان نیلسون و مکانی، باعث شد گلر برزیلی قرمزها خیلی زود قید ادامه حضور این تیم را بزند و به کشورش برگردد. نیلسون چهل ساله در این فصل 9 بار با پیراهن پرسپولیس در رقابت‌های لیگ بازی کرد و با داشتن تنها یک کلین شیت، 11 بار دروازه‌اش باز شد.

اگر نیلسون 810 دقیقه در این فصل گلری کرد، بیشترین دقایق حضور در زمین را سولا لوپز اروگوئه‌ای به خود اختصاص داده است. او در 11 بازی برای گسترش فولاد به میدان رفته است. با این حال او هم فقط یک کلین شیت داشته تا با میانگین هر 58 دقیقه یک گل، یکی از معمولی‌ترین گلرهای لیگ باشد. ضعیف‌تر از این گلر اروگوئه‌ای، ایگور ننزیچ دروازه‌بان اسلوونیایی راه‌آهن است. ننزیچ با دریافت 15 گل در 667 دقیقه حضور در زمین (طی هشت بازی) به‌طور متوسط هر 44 دقیقه یک بار دروازه‌اش باز شده است تا از این حیث ضعیف‌ترین مرد شماره یک لیگ چهاردهم لقب بگیرد. البته آمار سومایلا دیاکیته دروازه بان تیم استقلال صنعتی هم خیلی بهتر از ننزیچ نیست. این دروازه بان مالیایی در شش بازی (521 دقیقه) برای آبی‌های شهر اهواز به میدان رفته و 9 بار دروازه‌اش باز شده است؛ هر 57 دقیقه یکبار.

نمایش عیسی اندوی دروازه‌بان سنگالی تراکتورسازی هم که در تعطیلات زمستانی راهی تراکتورسازی شد در همان دو دیداری که برای این تیم به‌صورت ثابت به میدن رفت آن‌قدر پراشتباه بود که همه تبریزی‌ها را از این خرید پشیمان کرد.

البته لیگ برتر ایران توسط تیم ته جدولی نفت مسجد سلیمان یک خرید زمستانی دیگر هم داشت که تا اینجا بهترین خرید بوده است. آنها از هفته هجدهم دروازه خود را به گئورگی گئورگیف بلغار سپردند و جالب آن‌که این دروازه‌بان در چهار بازی اول، سه بار کلین شیت کرد. گئورگیف دو سال پیش با مهار دو ضربه پنالتی، تیم شریف تیراسپول را قهرمان جام حذفی مولداوی کرد و حالا آمده تا از سقوط نفت مسجد سلیمان به لیگ دسته اول فوتبال ایران جلوگیری کند. با حضور گئورگیف بیست و شش ساله که در چهار بازی قبلی‌اش فقط دو گل دریافت کرده، حالا هواداران نفت مسجد سلیمان هم به بقا در لیگ برتر امیدوار هستند. این دروازه‌بان فعلا با آمار هر 180 دقیقه یک گل، یکی از بهترین‌های لیگ چهاردهم است.

رضا پورعالی‌ /‌ گروه ورزش