جیره‌بندی نان تهران در 70 سال پیش

موضوع نان همه مردم را سخت پریشان ساخته و در جلسه هفتگی آقای وزیر دارایی با آقایان مدیران جراید نیز مورد بحث قرار گرفت و در این خصوص سوالات بسیاری شد و اظهارات ایشان رضایت‌بخش و از این قرار بود: بدی و خرابی نان کاملاً مورد توجه دولت بوده و اینطور نیست که دولت متوجه نبوده بلکه در هیات دولت مذاکراتی شده و بالاخره برای جلوگیری از این کار دو عمل شده است، یکی اینکه به وسیله شهرداری مراقبت کامل بشود که نانوا‌ها آنچه را می‌گیرند‌‌ همان را به دست مردم بدهند. چه دیده شده است که بعضی‌ها دو نوع آردی که تحویل می‌گیرند (گندم و جو) بجای اینکه‌‌ همان را مخلوط سازند گندم را علیحده نان می‌پزند و به قیمت بیشتر به مشتریان مخصوص خود می‌فروشند.

اما اقدام دیگری که دولت مشغول است و در کمیسیونی که آقای نخست‌وزیر و بعضی وزیران و شهردار تهران هم شرکت داشتند مطالعه و تصمیم گرفته شده این است که دولت خود مبادرت به تهیه نان نماید، به این ترتیب که نان را در کوره‌هایی که اکنون شروع به ساختن آن شده و مشغول توسعه و تکمیل آن هستند به وزن و شکل معین و مشخص بپزند و هر روز صبح و بعدازظهر به وسیله کامیون‌ها در دکاکین نان فروشی که در همه شهر دائر خواهد شد تقسیم و به قیمت معین و یکسان در دسترس عموم بگذارند.

به نظر جیره‌بندی نان حتمی است پس برای روشن شدن قضیه چند نکته زیر برای اطلاع وزیر دارایی، کمیسیون جیره‌بندی نان و یا سایر مقاماتی که با این موضوع تماس داشته و یا بعد پیدا کنند تذکر داده می‌شود:

۱- چندی پیش کمیسیونی در وزارت کشور مرکب از آقایان وارسته، دکتر سجادی شهردار تهران، سرتیپ آق‌اولی رییس کل امنیه، سرپاس رادسر رییس کل پخش به منظور تعیین طرز توزیع کوپن‌های ۶ ماهه قند و شکر و قماش تشکیل و پس از مذاکرات مفصل تصمیم گرفته شد که در نخستین جمعه اردیبهشت ماه تعطیل عمومی در تهران و حومه تا شعاع ۶ کیلومتر اعلام شده و کوپن‌ها به وسیله سه هزار نفر مامور در خانه‌ها داده شود. توزیع کوپن در خانه‌ها معلوم نشد چرا دوباره عملی گردید. خود اداره آمار بهتر از هر مقام دیگری می‌داند که مقدار زیادی شناسنامه در دست مردم هست که یا تکراری است و یا متوفیات است که به ثبت نرسیده بنابراین تطبیق شناسنامه و توزیع کوپن یک عمل اشتباهی است که باز تکرار شده و متصدیان مربوط خواهند دید که چندین هزار کوپن بیش از جمعیت واقعی شهر توزیع می‌شود.

۲- برای اینکه هر فردی که ساکن تهران است کوپن بگیرد و تقلبی در کار نباشد باید یک روز تعطیل عمومی بشود و کوپن در خانه به عده نفرات توزیع گردد و برای اینکه مسافرین هم بتوانند تحصیل کوپن کنند لازم است در روز تعطیل عمومی معابر تهران را قطع کنند و به هر کس برای سکونت به تهران می‌آید کوپن داده شود.

منبع: روزنامه اطلاعات ، ۹ اردیبهشت ۱۳۲۱