یک شکم سیر و یک دل خنک

اگر ابتدای ستارخان را از سمت آریاشهر یا فلکه دوم صادقیه در نظر بگیریم قبل از همه چیز مجتمع بزرگ آلومینیومی گلدیس دیده می‌شود که یک مرکز خرید ۱۳ طبقه در ضلع جنوب شرقی میدان دوم آریاشهر است. سه طبقه نخست این برج تجاری و ده طبقه بالای آن اداری است. فروشگاه‌های مجتمع گلدیس در زمینه فروش پوشاک، کیف و کفش فعالیت می‌کنند و آنقدر مورد استقبال هست که همیشه پلیس راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی دم درش مشغول هدایت و ارشاد مردم باشند.

ابتدای ستارخان از گلدیس تا میدان اول صادقیه فضای حاکم همین تجمع مغازه‌های پوشاک و بعضا دست فروشان است و خیابان پس از گذر از میدان اول صادقیه به تقاطع خیابان خسرو می‌رسد. پس از آن خیابان دو طرفه شده و از زیر پل‌های بزرگراه یادگار امام و پل ستارخان (زیر اتوبان شیخ فضل‌الله نوری) عبور می‌کند تا به سه راه تهران ویلا برسد. پس از آن خیابان باقرخان از آن منشعب می‌شود تا در میدان توحید به انتهای خود می‌رسد.

زیر پل یادگار امام جایی است که قرار بود یکی از بزرگ‌ترین بازارهای سنتی تهران بشود. البته بازار شد و سنتی هم شد اما تصویری که از آغاز در ذهن سازندگانش بود، حاصل نشد. این بازار ۲۸۹ واحد تجاری در دو طبقه دارد که قرار بود به شکلی سنتی ساخته شود که نصفه‌نیمه این‌طور شد و نهایتا به یکی از بازارهای ارزان فروشی تهران تبدیل شد. بلافاصله بعد از پل یادگار هم ‌محله برق آلستوم شروع می‌شود که اسمش را از کارخانه ضلع شمالی خیابان گرفته است. نیروگاه طرشت (شهید فیروزی) معروف به برق آلستوم که از سال ۱۳۳۸ ساخته شد یکی از نیروگاه‌های ایران از نوع تولید پراکنده (DG) یعنی مصرف برق در محل تولید با ظرفیت تولید ۵۰ مگاوات است و امروز بیشتر جنبه آموزشی دارد. سرای محله برق آلستوم نیز شامل مجموعه‌ای است در برگیرنده فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی که می‌تواند مقصد خوبی برای گذران وقت جوانان محله باشد.

کمی بیشتر که به سمت میدان توحید بیایید و خروجی به سمت بیمارستان رسول اکرم را رد کنید حتما سه برج معروف ستارخان را خواهید دید. برج‌هایی که به نام مجتمع مسکونی ستارخان شناخته می‌شوند و روی تابلوی جلوی ورودی‌شان نوشته شده «۱۳۶۳».

در دهه ۵۰ دولت ایران به گروهی از مهندسان و معماران اسپانیایی سفارش داد تا ساخت این برج‌ها را برای استقرار گروهی از وابستگان حکومت وقت آغاز کنند، برج اول به اواخر کار ساخت رسیده بود که انقلاب شد. اسپانیایی‌ها هم مثل کارفرمای‌شان ایران را ترک کردند و پروژه برج‌های مسکونی ستارخان مسکوت ماند تا اوایل دهه ۶۰ که گروهی از مهندسان ایرانی کار ساخت را از سر گرفتند، برج اول را به اتمام رساندند و دو برج دیگر را بتدریج ساختند.

از سال ۶۵ که اولین گروه ساکنان به این برج‌ها آمدند، این املاک بارها دست به دست شده‌اند تا امروز که جز شش طبقه از یکی از برج‌ها که گویا به صورت سازمانی در اختیار گروهی از کارمندان دولت قرار دارد، باقی واحدها شخصی و متعلق به ساکنان است. طبق گفته ساکنان قدیمی برج، خانواده شهید تندگویان ـ وزیر نفت دولت شهید رجایی که زمان اسارت در عراق به شهادت رسید ـ هم زمانی در این برج‌ها زندگی می‌کردند.

کنار این برج‌ها خیابان شهرآراست و بعد خیابان پاتریس لومومبا که خود حکایت مفصلی دارند و برای یک پرسه مفصل جداگانه کفایت می‌کنند اما روبه‌روی آن و در ضلع‌ جنوبی خیابان ستارخان مجموعه‌ای از فروشگاه‌های لوازم اسپرت اتومبیل هست که نسبت به دیگر فروشگاه‌های شهر تهران قیمت مناسب‌تری هم دارند. از همین‌جاها هم هست که خیابان‌های معروف به نمازی (اول تا سوم) شروع می‌شوند و بین این خیابان‌ها و روبه‌رویشان فضای معروف ستارخان خودنمایی می‌کند. یک طرف رستورانی با غذاهای خوشمزه که ضمنا هوای جیب شما را هم دارد. «اغذیه نشاط» بدون شک یکی از مشهورترین غذاخوری‌های تهران به شمار می‌آید.

قدیم‌ترها که هنوز میز و صندلی‌هایش آن‌قدر نبود به همان صفِ جلویش شناخته می‌شد؛ با این حال هنوز هم شب‌ها مشتری بیرون‌بَر دارد و بیشتر به واسطه دونرکباب‌های مرغ و گوشتش مشهور است؛‌ دونرهایی که از لحاظ خوشمزگی و بزرگی منحصر به فرد و از لحاظ قیمت هم مناسبند. با این حال در منویش گزینه‌های خوشمزه دیگری هم هست تا جز هواداران کباب ترکی دل باقی مشتریان خوش‌خوراکش را به دست بیاورد.

خیلی‌ها هم سعی کرده‌اند با کپی‌برداری از روی دستش نشاط دیگری در ستارخان برپا کنند اما اغذیه نشاط مشتریان ثابتی دارد که بعضی‌هایشان از آن طرف تهران می‌کوبند و می‌آیند تا یاد طعم غذاهایش را تازه کنند.

فصل گرما گذشته اما کم نیستند کسانی که در قلب سرما دلشان بستنی می‌خواهد. اگر دلتان هوای بستنی کرده باشد هم یکی از جاهای درست همین‌جاست. «اولین و بهترین» این شعاری است که بر سر در «بابا رحیم» نقش بسته و خیلی‌ها هم باورش کرده‌اند. عصرهای تابستان یکی از بهترین جاهایی است که می‌توان لختی در مقابلش آرام گرفت و خنک شد. در ستارخان و محلات اطرافش همه «بابا رحیم» را می‌شناسند؛ مغازه‌ای در میانه بال شرقی خیابان ستارخان که بیش از سه دهه قدمت دارد و مشتریانی پر و پا قرص. عصر که می‌شود مردم برای خوردن انواع بستنی و البته معجونی که گویا نخستین مبتکرش در تهران همین بابا رحیم بوده، از اقصا نقاط پایتخت به اینجا می‌آیند تا دل‌شان خنک شود.

مسعود بُربُر / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)