چرا کسی نگران اعتبار آژانس نیست؟

تهران 10 سال پس از عضویت در آژانس، پیمان عدم تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (N.P.T) را امضا کرد و رسما پذیرفت برنامه هسته‌ای خود را که از دهه 50 شمسی آغاز شده بود، زیرنظر بازرسان آژانس ادامه دهد.

از آن زمان تاکنون، روابط ایران و آژانس ادامه داشته و با وجود همه فشارها، تهران هیچ‌گاه تعهدات خود در قبال نظارت‌های بین‌المللی را زیرپا نگذاشت و به همین دلیل بود که حتی از 11سال قبل که ادعاهایی درباره برنامه هسته‌ای کشورمان مطرح شد تاکنون، آژانس بارها بر همکاری ایران با این نهاد بین‌المللی صحه گذاشته است.

با وجود همه این همکاری‌ها، تهران در سال‌های گذشته همواره نگرانی خود را از نشت اطلاعات بازرسان به بیرون از آژانس ابراز داشته و از این‌که بازرسی از تاسیسات هسته‌ای کشورمان بهانه‌ای برای جاسوسی شود، گلایه کرده است.

هرچند مواد 7 اساسنامه و 5 موافقت‌نامه پادمان تصریح دارد که آژانس باید ملاحظات امنیتی کشورها را در گزارش‌های خود مورد توجه قرار دهد، اما تاکنون موارد بسیاری بوده که اطلاعات محرمانه کشورمان به عنوان گزارش آژانس، انتشار عمومی یافته است.

در همین زمینه سه ماه قبل ایران در یک گزارش چهار صفحه‌ای که به ضمیمه نامه نمایندگی دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحویل آژانس شد، ضمن پاسخگویی به برخی از بندهای گزارش آخر مدیرکل آژانس در مورد اجرای پادمان در ایران، از افشای اطلاعات محرمانه هسته‌ای ایران در گزارش‌های مذکور انتقاد کرد و تحقیقات سریع آژانس در رابطه با درز اطلاعات در داخل دبیرخانه آژانس به رسانه‌ها و آژانس‌های خبری غرب را درخواست کرد.

در تازه‌ترین نمونه از این‌گونه انتقادات، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز گفت که لازم است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تعهداتش برای حفظ اطلاعات محرمانه عمل کند.

انتشار اخباری درباره جزئیات سفر هفته آینده معاون آژانس انرژی اتمی به ایران در رسانه‌های غربی، باعث ابراز تاسف «رضا نجفی» شد و او تاکید کرد که «ایران نگران جاسوسی در آژانس است».

در حالی‌که تهران با بیش از نیم قرن سابقه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تلاش کرده تا راهبرد ابهام‌زدایی در پیش گرفته و اعتماد جهانی را به برنامه هسته‌ای خود جلب کند و مذاکرات 10 ساله هسته‌ای، فقط نمونه‌ای از ادامه یافتن چنین راهبردی بوده، اما این انتظار نابه‌جایی از آژانس نیست که با لحاظ کردن دغدغه‌های امنیتی کشورمان، مانع از درز اطلاعات طبقه‌بندی شده به بیرون از آژانس شده و به سوءاستفاده کشورهایی که رسما کشورمان را «تهدید نظامی» می‌کنند، پایان دهد.

بدیهی است، ادامه نقض ملاحظات امنیتی ایران و تشدید بی‌اعتمادی به عملکرد آژانس، می‌تواند تأثیری منفی بر همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گذاشته و به سقوط اعتبار آژانس در افکارعمومی جهان منتهی شود.

مصطفی انتظاری هروی ‌-‌ گروه سیاسی