واقعیت تلخ پشت آمارها

شاید خیلی‌ها بر این باور باشند که سرانه واقعی مطالعه بسیار کمتر از اینهاست، اما وقتی توجه کنیم که خواندن در فضای مجازی مواردی مانند بازی‌های رایانه‌ای، دیدن عکس، چت و حتی مطالعه زیرنویس فیلم‌ها را شامل می‌شود، این رقم باورپذیرتر می‌نماید.

آنچه حائز اهمیت است، این‌که در طول این پنج سنجش، میانگین مطالعه به صورت کاغذی کاهش داشته و به تبع آن خواندن در فضای مجازی افزایش یافته است؛ به طوری که در سنجش آخر، میانگین مطالعه در فضای مجازی 43 دقیقه بوده است.

پس می‌توان نتیجه گرفت مردم براساس آخرین سنجش رسمی سرانه مطالعه تنها 31 دقیقه در روز کتاب، روزنامه، نشریه و قرآن و ادعیه خوانده‌اند و از آن طرف 43 دقیقه از وقت خود را در طول روز، صرف بازی‌های رایانه‌ای، دیدن عکس، چت و حتی دیدن فیلم کرده‌اند.

مسلما انتقادات زیادی به مولفه‌های تعیین شده در سرانه مطالعه وجود دارد. این‌که آیا واقعا چت کردن، دیدن عکس یا مطالعه زیرنویس فیلم‌ها یا حتی بازی‌، آیا جزو مطالعه قلمداد می‌شود، اشکالات بسیاری به بار می‌آورد، اما حتی اگر همه این موارد را هم در نظر بگیریم، باز هم سرانه مطالعه ما با کشورهای توسعه‌یافته دنیا بسیار فاصله دارد.

شاید از همین روست که علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم روز گذشته اعتراف کرد با وجود همه تلاش‌هایی که صورت گرفته و می‌گیرد، متاسفانه در حوزه کتابخوانی یک رشد نزولی داشته‌ایم.

به گفته او، شمارگان کتاب‌ها هم که در برخی سال‌ها بین 5000 ـ 4000 نسخه و حتی بعضا ده هزار نسخه بود، در طول سال‌های اخیر، پایین آمده و گاه به زیر هزار نسخه هم می‌رسد.

وزیر ارشاد برای تائید صحبت‌هایش از این مثال استفاده کرده که در بعضی کشورها، آدم‌ها در هر جایی یک کتاب جیبی یا پالتویی دستشان است و حتی در فاصله رسیدن یک قطار یا اتوبوس در ایستگاه، مشغول مطالعه هستند، ولی در ایران حتی از ظرفیت خود کتابخانه‌ها هم استفاده نمی‌شود.

سجاد روشنی‌ - گروه فرهنگ و هنر