از «سیب» بپرسید

دکتر آزاده فهیمیان/ متخصص اطفال

مسمومیت غذایی به دنبال مصرف موادغذایی آلوده به عوامل بیماری‌زا اتفاق می‌افتد. این عوامل بیماری‌زا در انواع غذاها بویژه غذاهای چرب و خامه‌ای یا گوشت‌های آلوده ایجاد می‌شود. بنابراین اولین قدم برای جلوگیری از ابتلا به مسمومیت غذایی، نگهداری صحیح مواد غذایی است. اما از آنجا که در سفر معمولا در رستوران غذا میل می‌شود، کنترل بعضی موارد دست مسافران نیست. بنابراین فقط در رستوران‌هایی غذا بخورید که از سلامت آنها مطمئن هستید. این مساله بویژه درباره کودکان که بدن آنها مقاومت کمتری در مقابل عوامل بیماری‌زا دارد، مهم‌تر است. علاوه براین لازم است پیش از خوردن هر وعده غذایی حتما دست‌ها را بشویید. اما درباره نشانه‌های مسمومیت غذایی سوال کرده بودید. اولین نشانه این مشکل تغییر در وضع مزاجی است. به این معنی که فرد مبتلا دچار اسهال می‌شود. همراه این نشانه معمولا حالت تهوع، استفراغ و تب دیده می‌شود. البته تب بیشتر در عفونت غذایی دیده می‌شود، اما در مسمومیت غذایی نیز ممکن است تب بروز کند. علاوه براین به دنبال این حالت، فرد دچار افت فشار می‌شود.

با دفع آب از بدن و تهوع، انرژی فرد بشدت کاهش یافته و فرد بی‌حال می‌شود. معمولا گرفتگی عضلات نیز در فرد دیده می‌شود که این گرفتگی ناشی از دفع سدیم و پتاسیم از بدن در اثر اسهال است. این حالت بیشتر در بازوها و ساق پا دیده می‌شود. دفع آب از بدن باعث خشکی دهان و بینی و بروز سرگیجه می‌شود. در شرایط حاد، بیمار حالت ضعفش را با توصیف‌‌هایی مانند سیاهی رفتن چشم، نداشتن تعادل، ناتوانی در راه‌رفتن و... بیان می‌کند.

هر چه سن کودک کمتر باشد، خطراتی که او را تهدید می‌کند، بیشتر است. به این دلیل که کودکان کمترمی‌توانند حالت‌هایشان را بیان کرده و برای درمان کمک بخواهند. بنابراین وظیفه والدین است که به دقت شرایط آنها را کنترل کنند.

در این شرایط یکی از مهم‌ترین اقدامات تامین آب مورد نیاز بدن بیمار است. به این دلیل که دراثر اسهال، آب بدن بشدت از دست می‌رود و اگر به‌موقع بیمار از این شرایط بحرانی خارج نشود، دچار شوک و کما خواهد شد. اما در این شرایط، از دادن انواع نوشابه‌ها، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و نوشیدنی‌هایی از این دست و حتی آب پرهیز کنید. برای این منظور باید به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید. به این دلیل که گاهی باید کمبود آب بدن فقط از طریق تزریق سرم تامین شود. تا زمان برطرف شدن اسهال، بیمار باید از مصرف غذاهای سفت وجامد پرهیز کرده و طبق دستور غذایی متخصص تغذیه کند. برای جلوگیری از هرگونه اتفاق نامناسب برای بیمار حتما پرهیز غذایی کودک را ادامه دهید و از دادن غذاها یا مایعاتی که متخصص تجویز نکرده‌است، خودداری کنید. در صورت توصیه متخصص باید املاح معدنی مورد نیاز کودک مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم تامین شود.

در مواردی به دلیل شدت تهوع، کودک نمی‌تواند مایعات مصرف کند. بنابراین باید با تزریق سرم، نیاز بدن کودک به آب و موادمعدنی تامین شود.

یک نکته را فراموش نکنید، گاهی نشانه‌های مسمومیت غذایی با فاصله زمانی طولانی‌تر از مصرف غذا مشخص می‌شود. بنابراین هر زمانی کودک به این مشکل دچار شود باید نشانه‌ها را جدی گرفت. اگرچه بهتر است با شروع نشانه‌ها بسرعت به متخصص مراجعه کنید، اما تا پیش از رساندن کودک به مراکز درمانی یا مطب پزشک، کمی به او محلول آب ولرم و لیموترش تازه بدهید. پس از بهبود کودک، روزی دو بار به او چای کمرنگ دارچینی بدهید. مصرف ماست همراه پودر ریحان می‌تواند به بهبود حال کودک کمک کند. برای تامین مایعات از دست رفته بدن، نوشیدن دوغ کمی شور و غلیظ مناسب است. پس از کنترل اسهال کودک، مصرف کته با ماست و کمی نعنا خشک می‌تواند شرایط کودک را بهبود دهد. برای تامین املاح از دست رفته بدن کودک نیز می‌توانید به او آب معدنی بدهید. به این ترتیب می‌توانید نیاز او به آب و املاح معدنی را به طور همزمان تامین کنید. در این شرایط بهتر است کودک تحرک زیادی نداشته باشد تا مشکل ضعف او برطرف شود.

مهتاب خسروشاهی