این مرغ سبیل‌دار را شاید دیگر نبینید!

این‌گونه با نام علمی Larusternainca بدنی به طول تقریبی 41 سانتی‌متر دارد که سراسر با رنگ خاکستری تیره پوشانده شده است.

ویژگی متمایز مرغ دریایی اینکا را که در شناخت آن فوق‌العاده موثر است، باید در سبیل‌های سفید و نسبتا بلندی جستجو کرد که در طرفین منقار قرمز رنگش رشد می‌کند.

پرندگان جوان‌تر فاقد سبیل هستند و به جای آن تنها پرهای زینتی قهوه‌ای رنگ و بعضا تنکی اطراف منقارشان دارند.

پرندگان بالغ معمولا براحتی شناخته می‌شوند، اما در مقابل پرنده‌های جوان‌تر گاهی با گونه‌های مشابه اشتباه گرفته می‌شوند.

عادات و نحوه زندگی در محیط

مرغان دریایی اینکا اغلب در جزایر ساحلی و بویژه در صخره‌های سنگی نزدیک ساحل تخمگذاری می‌کنند. البته گاهی نیز لانه‌های آنها در جزایری که از ساحل مسافتی بعید فاصله دارند، مشاهده شده است.

لانه‌ها معمولا در شکاف سنگی مناسب، نقب‌ها و سوراخ‌های زیرزمینی دور از دسترس شکارچیان در فضاهای خالی، دهانه غارها و برخی اوقات هم در لانه قدیمی پنگوئن‌های هومبولت (گونه‌ای از پنگوئن‌ها هستند که در آمریکای جنوبی بخصوص در پرو و شیلی زیست می‌کنند) ساخته می‌شوند.

مرغ‌های دریایی اینکا هر ساله دو تخم یا بیشتر می‌گذارند و بیشتر تخم‌ها نیز قابلیت تبدیل شدن به جوجه را دارند. عادات غذایی مرغان اینکا منحصربه‌فرد و در عین حال انعطاف‌پذیر است.

ماهیان آنچوی، ماهیان اسکولپین و ماهیان نقره‌ای ‌آب سرد از غذاهای مورد علاقه مرغان دریایی اینکا محسوب می‌شوند.

گفتنی است این‌گونه در عین حال آشغال‌ها و لاشه‌های به جا مانده از شیرهای دریایی و قایق‌های ماهیگیری را نیز می‌خورد و به این دلیل نام رفتگر طبیعت نیز به آن اطلاق شده است.

گوانو، صنعتی درآمدزا که بلای جان مرغان دریایی شده

تولید کود مرغی یا گوانو یا کود مرغ دریایی در کشورهای پرو و شیلی، صنعتی درآمدزاست. گوانو کود بسیار غنی ای است که عناصر تشکیل‌دهنده آن عبارتند از اسید فسفریک، اسید کربنیک، اسید اوریک، سایر املاح معدنی، ناخالصی‌ها و البته نیترات با غلظت بالا.

اساس این صنعت را کود به دست آمده از مدفوع پرندگان دریایی تشکیل می‌دهد. متاسفانه این صنعت درآمدزا، خسارت‌های زیست‌محیطی زیادی را​ با خود به ارمغان آورده است.

در گذشته رسوبات گوانو در برخی جزایر پرو 50 متر عمق داشتند، اما در حال حاضر در بیشتر جزایر ضخامت گوانو تنها به پنج سانتی‌متر می‌رسد و همین مساله تصمیم دولت پرو را برای وضع قوانین بازدارنده، راسخ‌تر کرده است.

بسیاری از پرندگان دریایی به دلیل اغتشاشاتی که در محل سکونتشان ایجاد شده، فوق‌العاده آسیب‌پذیر شده‌اند. مرغ دریایی اینکا نیز از این قاعده مستثنا نبوده است.

تحقیقات نشان می‌دهد در سال‌های اولیه شکل‌گیری صنعت کود مرغی یعنی حدودا در سال 1850 میلادی، میلیون‌ها مرغ دریایی اینکا در پرو زیست می‌کرده‌اند، اما متاسفانه جمعیت این گونه در حال حاضر به پایین‌ترین رقم ظرف دو قرن اخیر رسیده و این جای نگرانی دارد. با وجود این، گزارش‌‌ها حاکی است در برخی قسمت‌ها هنوز هم مرغان دریایی اینکا فراوانی قابل توجهی دارند. متخصصان، تعداد این گونه را در حال حاضر بیشتر از 150 هزار پرنده تخمین می‌زنند.

سایر تهدیدات

جریانات گرمی که در ماه دسامبر در جنوب ساحل اقیانوس آرام در آمریکای جنوبی رخ می‌دهد، با نام ال نینیو شناخته می‌شو​د. این جریانات دوره‌ای، قابلیت ​ دار​د که در طیف وسیعی خسارت ایجاد کند.

نابودی جوجه‌ها، کم شدن مواد غذایی، پراکندگی و دور شدن مرغان دریایی از کلونی‌های خود ازجمله خسارت‌های جبران‌ناپذیر ناشی از این نوع نوسانات است که بشدت جمعیت مرغان اینکا را تهدید می‌کند. پژوهشگران باور دارند ​ ال نینیو 15 سال پیش جمعیت این گونه را بشدت کاهش داده است.

با وجود این، نباید قابلیت انعطاف‌پذیری مرغان اینکا را نادیده گرفت. آنها می‌توانند از هر نوع پوششی اعم از طبیعی یا مصنوعی برای ساخت لانه‌شان بهره بگیرند. بسیاری از مرغان دریایی اینکا علاقه دارند​ در خانه‌های متروکه، لانه قدیمی پنگوئن‌ها و حتی روی موج‌شکن‌ها و تیرک‌های لنگرگاه‌ها لانه بسازند.

حضور گربه و بویژه موش در جزایری که مرغان دریایی در آنها عادت به لانه سازی دارند، یکی از دلایلی است که امکان لانه‌سازی را از بسیاری از آنها سلب کرده است.

کاهش تعداد ماهیان آنچوی نیز که غذای اصلی آنها را تشکیل می‌دهد، یکی از عوامل محدودکننده برای این پرندگان زیبا قلمداد می‌شود. گفتنی است دولت پرو ممنوعیت‌های گسترده‌ای برای صید این ماهیان وضع کرده است، اما کماکان صید غیرقانونی ادامه دارد.

وضع کنونی و فعالیت‌های گوناگون حفاظتی

جمعیت مرغان دریایی اینکا در ظرف سال‌های اخیر کاهش بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. این گونه هم اکنون از نظر طبقه‌بندی فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در رده در معرض تهدید قرار دارد. بسیاری از سایت‌های جوجه‌آوری این گونه جزو ذخیره‌گاه‌های زیستی یا مناطق حفاظت‌شده محسوب می‌شوند.

این مناطق بدقت توسط ناظران مربوط مورد بازبینی قرار می‌گیرند، اما با وجود این، باز هم عوامل تهدیدکننده بسیاری بقای این گونه منحصربه‌فرد را تهدید می‌کنند.

حضور اجتناب‌ناپذیر ماهیگیران در محل سکونت این پرندگان یکی از تهدیدات همیشگی است که نتیجه‌ای ​جز افزایش احتمال آسیب‌پذیری مرغان دریایی به همراه نداشته است. از این‌رو، بسیاری از ارگان‌های دست‌اندرکار حفاظت​ محیط‌زیست توصیه کرده‌اند​ ضوابط عملی و اجرایی مناطق حفاظت‌شده دریایی در این نواحی خاص جغرافیایی هر چه زودتر پیاده شود تا این پرندگان از یک خطر جدی رهایی پیدا کنند.

منبع: birdlife 
مترجم: فرناز حیدری