لیگ یک، لیگ پرحاشیه

اولین تیم‌هایی که از لیگ دسته اول فوتبال به لیگ برتر صعود کردند، تیم‌های پیکان و ملوان بودند. قبل از آن‌که لیگ برتر در ایران راه‌اندازی شود، تیم‌های سطح اول رقابت‌های باشگاهی در ایران جام آزادگان بود. آخرین دوره لیگ دسته اول آزادگان فصل 1380 ـ ‌1379 این رقابت‌ها بود که با حضور 12 تیم برگزار شد و با قهرمانی استقلال به پایان رسید. پس از آن نخستین دوره لیگ برتر با حضور 14 تیم برگزار شد. بنابراین هیچ تیمی از لیگ دسته اول سقوط نکرد تا با اضافه‌شدن دو تیم پیکان و ملوان که در آن فصل، بهترین تیم‌های لیگ دسته دوم آزادگان بودند، جمع تیم‌های لیگ برتری به 14 برسد.

در این 12 دوره جمعا 22 تیم پیکان، صنعت نفت آبادان و پگاه گیلان (داماش) هر کدام سه بار، ملوان انزلی دوبار و استقلال اهواز، شموشک، صباباتری، شهید قندی یزد، راه‌آهن، مس کرمان، شیرین‌فراز کرمانشاه، فولاد خوزستان، پیام مشهد، استیل‌آذین، تراکتورسازی، شاهین بوشهر، شهرداری تبریز، نفت تهران، مس سرچشمه، فجرسپاسی، گهر دورود و آلومینیوم‌سازی هرمزگان هرکدام یک بار از لیگ دسته اول به لیگ برتر صعود کردند.

در این میان تیم‌های شهید قندی یزد در پنجمین دوره لیگ برتر، پیام مشهد در هفتمین دوره و گهر دورود در دوازدهمین دوره تنها تیم‌هایی دسته اولی بودند که فقط یک فصل در لیگ برتر حضور داشتند و بلافاصله پس از صعود، دوباره به لیگ دسته اول سقوط کردند. البته آلومینیوم سازی هرمزگان هم اگر نتواند از جمع فانوس به‌دستان رقابت‌های امسال لیگ برتر جدا شود، به سرنوشت سه تیم دیگر دچار خواهد شد.

آنچه در ادامه می‌آید تمام رفت و آمدهای تیم‌های لیگ برتر به لیگ دسته اول و بعکس است:

اولین دوره لیگ برتر (81‌13 ـ ‌1380)

استقلال رشت و تراکتورسازی تبریز به لیگ دسته اول سقوط کردند

استقلال اهواز و صنعت نفت آبادان به لیگ برتر صعود کردند

دومین دوره لیگ برتر (82‌13 ـ ‌1381)

صنعت‌نفت آبادان و ملوان بندرانزلی به لیگ دسته اول سقوط کردند

شموشک نوشهر و پگاه گیلان به لیگ برتر صعود کردند

سومین دوره لیگ برتر (83‌13 ـ ‌1382)

با توجه به 16 تیمی‌شدن لیگ برتر در دوره چهار، هیچ تیمی در پایان سومین دوره لیگ برتر به لیگ دسته اول سقوط نکرد.

ملوان بندرانزلی و صباباتری به لیگ برتر صعود کردند.

چهارمین دوره لیگ برتر (84‌13 ـ ‌1383)

پیکان تهران و پگاه گیلان به لیگ دسته اول سقوط کردند

شهید قندی یزد و راه‌آهن تهران به لیگ برتر صعود کردند

پنجمین دوره لیگ برتر (85‌13ـ ‌1384)

شهید قندی یزد و شموشک نوشهر به لیگ دسته اول سقوط کردند

مس کرمان و پیکان تهران به لیگ برتر صعود کردند

ششمین دوره لیگ برتر (1386‌ـ ‌1385)

با توجه به 18 تیمی‌شدن لیگ برتر از هفتمین دوره این رقابت‌ها فقط فولاد به لیگ دسته اول سقوط کرد

صنعت‌نفت آبادان، شیرین‌فراز کرمانشاه و پگاه گیلان به لیگ برتر صعود کردند

هفتمین دوره لیگ برتر (87‌13 ـ ‌1386)

صنعت‌نفت آبادان، شیرین‌فراز کرمانشاه به لیگ دسته اول سقوط کردند

فولاد خوزستان و پیام مشهد به لیگ برتر صعود کردند

هشتمین دوره لیگ برتر (88‌13 ـ‌ 1387)

پیام مشهد، داماش گیلان و برق شیراز به لیگ دسته اول سقوط کردند

استیل‌آذین تهران، تراکتورسازی تبریز و شاهین بوشهر به لیگ برتر صعود کردند

نهمین دوره لیگ برتر (89‌13 ـ ‌1388)

فجرسپاسی شیراز، ابومسلم مشهد و استقلال اهواز به لیگ دسته اول سقوط کردند

صنعت‌نفت آبادان، شهرداری تبریز و نفت تهران به لیگ برتر صعود کردند

دهمین دوره لیگ برتر (90‌13 ـ‌ 1389)

پاس همدان، پیکان تهران و استیل‌آذین تهران به لیگ دسته اول سقوط کردند

مس سرچشمه کرمان، فجرسپاسی شیراز و داماش گیلان به لیگ برتر صعود کردند

یازدهمین دوره لیگ برتر (91‌13 ـ ‌1390)

شهرداری تبریز، شاهین بوشهر و مس سرچشمه کرمان به لیگ دسته اول سقوط کردند

گهر دورود، آلومینیوم هرمزگان و پیکان تهران به لیگ برتر صعود کردند

دوازدهمین دوره لیگ برتر (92‌13 ـ‌ 1391)

گهر دورود، صنعت‌نفت آبادان و پیکان تهران به لیگ دسته اول سقوط کردند و از میان دو تیم آلومینیوم هرمزگان و ذوب آهن اصفهان هم یک تیم قطعا سقوط خواهد کرد.

گسترش فولاد تبریز به لیگ برتر صعود کرد و تکلیف دیگر تیم‌های صعود‌کننده منوط به رای کمیته انضباطی و برگزاری دیدارهای پلی‌آف لیگ دسته اول است.

همه‌حاشیه‌های لیگ‌دسته‌یک در‌سایه تبانی

همه اتفاق‌های لیگ دسته یک، چه در گروه یک و چه در گروه دو، تحت تاثیر تبانی‌هایی قرار گرفت که به مرور زمان اثبات شدند. در کنار همه اتفاق‌های ناخوشایندی که در این فصل از رقابت‌های لیگ دسته یک رخ داد، تبانی همه نگاه‌ها را به خود معطوف کرد و در صدر همه اتفاق‌های ناگوار این فصل قرار گرفت. بحث درباره تبانی در لیگ دسته یک همچنان ادامه دارد، خاطیان و افراد وابسته به این تبانی‌ها مشخص شده‌اند و جرایم سنگینی هم در انتظار آنهاست. بسیاری بر این باورند که جرایم در نظر گرفته شده به هیچ عنوان بازدارنده نیست و مانع تکرار تبانی در فصل‌های آینده نمی‌شود، اما به هر حال گویا برخی مسببان تبانی قرار است برای همیشه از حضور در فوتبال محروم شوند. از بحث تبانی که بگذریم، مسائل دیگری بودند که حاشیه‌های زیادی را در لیگ این فصل دسته یک به وجود آوردند. در ادامه بر مهم‌ترین اتفاق‌های لیگ دسته یک مروری کوتاه خواهیم کرد.

ردپای سرخابی‌های نامدار

پس از این‌که تبانی در لیگ دسته یک محرز شد، بررسی‌ها و تحقیقات بیشتر نشان داد چهار چهره مطرح فوتبالی در تبانی‌های انجام شده دست داشته‌اند. در شرایطی که روز‌به‌روز بر تعداد افراد مرتبط با تبانی بیشتر می‌شد، حضور این چهار چهره مطرح در پرونده تبانی بسیار جلب توجه کرد؛ دو بازیکن پیشین استقلال و دو بازیکن پیشین پرسپولیس. یکی از این چهره‌های مطرح، مدت‌ها بازوبند کاپیتانی آبی پوشان را بر بازو می‌بست و از چهره‌های محبوب تیم استقلال به شمار می‌رفت. محرومیت‌های سنگینی در انتظار این چهرهای مطرح فوتبال سرخابی‌هاست، اما به غیر از این چهار بازیکن نام فراز کمالوند، سرمربی شهرداری تبریز هم به عنوان یکی از متهمان اصلی این پرونده اعلام شد، مربی‌ای که پیش از این نیز در زمره منشوری‌های فوتبال قرار داشت.

کمالوند تنها کسی بود که نام او به طور علنی اعلام شد. خطر محرومیت همیشگی از فوتبال بشدت فراز کمالوند را تهدید می‌کند.

کمالوند طی مصاحبه‌ای که بتازگی انجام داد، تبانی را به همه اطرافیانش نسبت داد، اما خود را از این اتهام‌ها کاملا مبرا دانست؛ ادعایی که مورد تائید هیچ کس قرار نگرفت. پس از این‌که رسوایی تبانی در لیگ دسته یک سر و صدای زیادی بر پا کرد، رئیس سازمان لیگ آزادگان گفت: برخوردهای قاطع زودتر از اینها باید اعمال می‌شد. منشور اخلاقی وجود داشت، اما به نتیجه‌ای نرسید. یک مربی ممنوع‌الکار می‌شد، اما با فشار برخی‌ها او را می‌بخشیدند. اگر آن موقع برخورد قاطعی با همین منشوری‌ها می‌شد، شاهد تبانی‌های جدیدتر نبودیم.

دوپینگ‌های اثبات نشده

اتفاق‌های ناگوار لیگ دسته یک در فصلی که گذشت، تنها به موضوع تبانی خلاصه نشد. در جریان برگزاری لیگ در هر دو گروه یک و دو حاشیه‌هایی به وجود آمد که اگر موضوع تبانی به وجود نمی‌آمد، قطعا در صدر همه اخبار منفی لیگ دسته یک قرار می‌گرفت، همانند دوپینگ. بحث‌هایی که مربوط به دوپینگ در لیگ دسته یک شکل می‌گرفت، هرگز همانند موضوع تبانی مورد توجه قرار نگرفت، چرا که بر خلاف پرونده تبانی هیچ مدرکی برای اثبات آن وجود نداشت تا این موضوع حساس کاملا نادیده گرفته شود.

افشین پیروانی یکی از مربیانی بود که به طور جدی نسبت به این موضوع اعتراض کرد، همان‌طور که بعد از او برخی دیگر از مربیان لیگ یکی نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند.

کتک‌کاری داوران

یکی دیگر از حاشیه‌های لیگ دسته یک کتک‌کاری داوران بود. روزی که تست داوران لیگ دسته اولی برگزار شد، یکی از داورانی که نامش از فهرست داوران لیگ دسته یک خط خورده بود به طرف رئیس دپارتمان داوری، یعنی حسین عسگری رفت و وی را مورد ضرب و شتم قرار داد. این درگیری که طی آن رئیس دپارتمان داوری کشورمان بشدت مضروب شد، مقابل دیدگان اصفهانیان رئیس کمیته داوری، غیاثی، سلیمانی و اعضای کمیته داوران صورت گرفت و سرانجام با دخالت دیگران و حضور ماموران نیروی انتظامی این درگیری پایان یافت.

حسین عسگری که در این درگیری مضروب شده بود با علی بالوده، داور تبریزی نیز درگیری لفظی پیدا کرد. این درگیری هم می‌توانست به برخورد فیزیکی بینجامد که با وساطت اطرافیان همه چیز ختم به خیر شد. بالوده نیز از فهرست داوران قضاوت‌کننده در لیگ دسته یک خط خورده بود که این اتفاق وی را بشدت عصبانی کرده بود.

حضور منشوری‌ها در لیگ یک

با وجود تاکیدهای فراوانی که درباره منشوری‌ها و نداشتن فعالیت از سوی آنها در هر رده‌ای شده بود، اما لیگ دسته یک در این فصل باز هم شاهد یکی از همین منشوری‌هایی بود که در پایان فصل با رابطه‌هایی که با موضوع تبانی داشت، دوباره جنجال آفرید.

رئیس سازمان لیگ آزادگان درباره این موضوع هم عنوان کرد که مربیان منشوری در لیگ‌های دسته سه و حتی پایین‌تر هم حق مربیگری ندارند، چه برسد به لیگ برتر و لیگ دسته یک، اما این ادعا حداقل در لیگ دسته یک صدق نکرد. منشوری‌هایی که از حضور در لیگ برتر محرومند، جمع‌شان در لیگ یک حسابی جمع بود، البته از نظر فنی می‌توان گفت کادرفنی تیم‌های لیگ یک بیشترشان بسیار خوب بودند.

سردرگمی برخی تیم‌ها

پیش از شروع رقابت‌های لیگ دسته اول فوتبال، پیش‌بینی می‌شد که مسابقه‌های فصل جاری از جذابیت‌های ویژه‌ای برخوردار باشد، اما سردرگمی برخی تیم‌ها گاهی اوقات این جذابیت را از بین می‌برد.

لیگ دسته اول امسال هم با وجود اختلاف نظرات متعدد با حضور ۲۸ تیم آغاز شد، اما این لیگ در حالی آغاز شد که اوضاع تیم برق شیراز که امتیاز استیل‌آذین را خریده بود، مشخص نشده بود و دو بازی اول این تیم هم برگزار نشد.

 در لیگ امسال هم بازار خرید و فروش امتیاز تیم‌ها رونق داشت و به غیر از برق، تیم کاوه تهران امسال با خرید گسترش فولاد سهند دوباره لیگ یکی شد، اما انتقال دیگری برای این تیم به وجود آمد که عزیمت از تهران به خرمشهر و تغییر نام به یادآوران شلمچه بود. خرید امتیاز تیم تربیت یزد توسط تیم لیگ دویی سنگ‌آهن بافق یزد و واگذاری امتیاز تیم خصوصی ماشین سازی به اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی از دیگر تغییرات مهم لیگ دسته یک بود. به دلیل تغییرات به وجود آمده در ماهیت تیم‌ها، بازیکنان زیادی هم در تیم‌ها پخش شده و حتی مجبور شدند در دسته پایین‌تر به میدان بروند.

بگوویچ کتک خورد، کتک نخورد!

در دیدار دو تیم راهیان کرمانشاه و پاس همدان اتفاق دیگری افتاد که از نتیجه یک بر صفر این دیدار که به نفع کرمانشاهی‌ها رقم خورد، مهم‌تر بود! در پایان این بازی وینگو بگوویچ، سرمربی کروات پاس همدان مورد ضرب و شتم برخی تماشاگران تیم کرمانشاهی قرار گرفت. البته این مربی کتک‌خوردن خود را تکذیب کرد، اما شاهدان بسیاری صحنه کتک‌خوردن این مربی نگون‌بخت را از نزدیک دیده‌اند. البته کتک‌خوردن بگوویچ به این بازی خلاصه نشد.

 در پایان دیدار تیم‌های استقلال صنعتی خوزستان و پاس همدان که در چارچوب هفته هشتم رقابت‌های لیگ دسته اول در اهواز انجام شد، باز هم شایعه‌هایی مبنی بر کتک‌خوردن بگوویچ به گوش رسید، البته این بار توسط دستیار بگوویچ نه تماشاگران.

در پایان این دیدار که 2 بر صفر به نفع نماینده خوزستان به پایان رسید، مجتبی خورشیدی به سمت بگوویچ حمله کرد تا او را بزند که البته افراد حاضر در صحنه اجازه ندادند این اتفاق بیفتد. البته بگوویچ همانند ماجرای کرمانشاه این موضوع را تکذیب کرد و گفت که فقط با خورشیدی درگیری لفظی پیدا کرده است.

رضا پورعالی - هیلدا حسینی خواه / گروه ورزش