تدارکاتی یا تفریحی

پیش‌تر باشگاه‌های بزرگ که از بودجه دولت ارتزاق می‌کنند و معدود باشگاه‌های شخصی که به واسطه حضور افراد متمول شارژ مالی می‌شوند، اردو در کشورهای خارجی را به داخلی ترجیح می‌دادند، اما به مرور زمان به دلیل فضای حاکم بر فوتبال ما این نوع انتخاب اپیدمی شد تا جایی که مدیران برای عقب نماندن از قافله، پای بسیاری از دلالان و واسطه‌ها را به این جریان باز کردند و بازار پررونقی را برای فعالیت این قشر راه انداختند تا جایی که در همین تعطیلی اخیر مسابقات لیگ بعضا دیده شد که برخی تیم‌ها دو اردوی خارجی را در برنامه داشتند یا تیم‌هایی ایران را برای گذراندن دوران آماده‌سازی ترک کردند که برای تامین و پرداخت حقوق معوقه بازیکنان خود با مشکل مواجه بودند.

حالا این اتفاق چرا و چگونه رخ می‌دهد که با این وضعیت بیشتر باشگاه‌ها تیم‌های خود را راهی کشورهای دیگر می‌کنند، سوالی که برای روشن شدن پاسخ‌ آنها پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این گزارش همراه ما باشید.

برای روشن شدن نقش دلال‌ها و واسطه‌ها بهتر است به برنامه برخی تیم‌ها نگاهی داشته باشیم، سفر به کشورهایی با آب و هوای سرد و برخی در فصل زمستان و مثلا برپایی اردوهایی در گرمای اواخر بهار یا اوایل تابستان در جایی مثل جزیره کیش کاملا مغایر با اصول بدنسازی است و همین می‌تواند دلیلی باشد برای فعالیت کسانی که مدیران باشگاه‌ها را به برپایی اردوها برای رسیدن به سود دوجانبه ترغیب می‌کنند، این را یکی از مدیران تیم‌های لیگ برتری که حالا البته از سمت خود کنار رفته تایید می‌کند و تاکید دارد که اسمی از او نبریم، بنابراین به مرور حرف‌هایش اکتفا می‌کنیم، وی در این مورد می‌گوید: زمانی که تیم ما در اوج بود به خود من پیشنهاد شد که در تعطیلی لیگ در بهمن‌ماه بازیکنان را به ترکیه اعزام کنم و در ازای گرفتن کمپ تمرینی و هتل به قیمت ارزان‌تر مبلغ حاصل از واسطه‌گری بین من مدیر و آن دلال نصف شود که من قبول نکردم، چون موفقیت تیم برایم مهم‌تر بود. در توضیح همین موضوع از نظر علمی پرویز کماسی با سابقه حضور بلندمدت در پرسپولیس نکته جالبی را اشاره می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: در سال‌های اخیر شاهد افت بدنی بازیکنانی بوده‌ایم علت این است که دوران بدنسازی اصولی نیست و در اردوها جنبه تفریحی بیشتر از بدنسازی لحاظ می‌شود، توجه داشته باشید که تفاوت زیاد ‌آب و هوایی محل اردو با محلی که مسابقات در آن برگزار می‌شود تیم‌ها را خراب کرده و بازیکنان را با افت بدنی روبه‌رو می‌کند. به همین دلیل است که اکثر تیم‌هایی که این شرایط را در تعطیلی مسابقات دارند دو سه دیدار اول بعد از تعطیلی را از دست می‌دهند و خوب نتیجه نمی‌گیرند.

اما حالا که صحبت از کشورهای خارجی و تمایل باشگاه‌ها برای برپایی این اردوها به میان آمد بهتر است بعد از نقش واسطه‌ها، به کمپ‌های خارجی که در ایران بیشتر در بورس هستند نگاهی بیندازیم، در چند فصل اخیر امارات و ترکیه برای اردوهای خارجی و جزیره کیش برای برپایی اردوی داخلی گزینه‌هایی بودند که باشگاه‌ها بیشتر آنها را انتخاب کردند.

در همین تعطیلی که رو به اتمام است استقلال و سپاهان ترکیه را انتخاب کردند، پرسپولیس اول عازم ترکیه شد و بعد از چند روز تمرین در تهران به اردوی امارات اعزام شد.

مس کرمان برنامه‌ای برعکس پرسپولیس داشت، ذوب‌آهن، شاهین بوشهر، راه‌آهن و تراکتورسازی هم عازم امارات شدند و بقیه تیم‌ها هم یا به کیش و قشم رفتند و یا اردوی داخلی دیگری را فراهم کردند تا با یک حساب سرانگشتی مشخص شود که تیم‌های حاضر در لیگ برتر تا چه حد برای خرج کردن از بودجه دولتی حاصل از بیت‌المال با یکدیگر کورس گذاشتند و مدیران هم به راحتی سر کیسه را شل کردند.

هزینه این اردوها چقدر است؟ ترکیه، امارات یا همین کیش خودمان که در سال پذیرای بسیاری از تیم‌های ایرانی است. هزینه این اردوها بسته به نوع قرارداد و امکانات در نظر گرفته شده برای تیم‌ها فرق می‌کند‌، اما حداقل هزینه برای برپایی اردو در یکی از کمپ‌های کشور ترکیه برای هر بازیکن حدود 5 میلیون تومان است، در این سفرها هم معمولا همراهان اعزامی در کنار تیم‌ها زیاد هستند، اما اگر کاروان یک تیم را 30 نفر در نظر بگیریم یک اردوی یک هفته‌ای در ترکیه حدود 150 میلیون تومان برای یک باشگاه هزینه دارد، ترکیه با وجود این هزینه کشوری است که با کمترین هزینه امکانات خوبی را در اختیار تیم‌ها قرار می‌دهد.

اگر همین اردو در امارات برپا شود، هزینه تقریبا افزایش پیدا می‌کند، البته این افزایش هزینه به دلیل امکان رزرو هتل‌های مختلف وجود دارد، گفته می‌شود که اردو در امارات با برخی کشورهای اروپایی از نظر هزینه برابری می‌کند.

البته اردوی کیش هم دست کمی از ترکیه و امارات ندارد، برای یک تیم در طول یک هفته حدود 100 میلیون تومان هزینه دارد که بخش اعظمی از این هزینه به هتل اختصاص می‌یابد. مدیران ورزشی جزیره کیش بر این باورند که سختگیری مسوولان باشگاه‌ها در انتخاب هتل‌های صرفا 5 ستاره باعث افزایش هزینه‌هاست، در این جزیره مدت‌هاست که وعده ساخت کمپ‌های مدرن و درجه یک داده شده که هنوز عملی نشده است، اما با این وجود امکانات خوبی برای برپایی اردوها وجود دارد.

در این میان آنچه باعث می‌شود که برخی تیم‌ها اقامت در هتل‌های درجه 2 و 3 در ترکیه و امارات را به اقامت در هتل درجه یک کیش ترجیح دهند. ترغیب مدیران توسط واسطه‌هاست.

دلالان و واسطه‌ها با ذکر دلایلی از جمله دوری تیم‌ها از حاشیه‌های مرسوم فوتبال ما، برگزاری دیدارهای دوستانه ولو با تیم‌های درجه چند و جا نماندن مدیران از رقابتی که بیشتر به صورت چشم و همچشمی درآمده مدیران را مجاب می‌کنند تا تیم‌های خود را به کشورهای دیگر بفرستند، در حالی که به گفته کسانی که اردوهای داخلی را تجربه کردند می‌توان در شهرهایی از ایران امکان آماده‌سازی تیم‌ها را فراهم کرد.

پرویز مظلومی، سرمربی تیم فوتبال استقلال تهران این موضوع را رد نمی‌کند، اما با توضیح بیشتر به «جام‌جم» می‌گوید: در کشور خودمان اگر رسیدگی لازم صورت بگیرد و امکانات وجود داشته باشد ما در هر زمان می‌توانیم از طبیعت چهار فصل ایران بهره ببریم و اصلا نیازمند اعزام تیم‌ها به اردوی خارجی نباشیم، مگر در مواردی که می‌خواهیم بازی‌های تدارکاتی خوبی داشته باشیم یا در تورنمنتی دوستانه شرکت کنیم، اما متاسفانه ما این امکانات را نداریم، مثلا ما استقلال را برای اردو به قشم بردیم، تمرینات خوبی داشتیم اما واقعا امکانات کافی نبود، آب و هوای خوب هم نمی‌تواند امکانات را جبران کند.

وی ادامه می‌دهد: استقلال خوشبختانه سرمایه‌گذاری خوبی برای راه‌اندازی کمپ اختصاصی‌اش انجام داده و اگر به بهره‌برداری برسد از برپایی خیلی از اردوها بی‌نیاز می‌شود، این اقدام باید در همه باشگاه‌ها صورت بگیرد تا مجبور نباشیم برای داشتن زمین خوب و امکانات، اردوی خارجی را به داخلی ترجیح بدهیم.

اما خیلی از مربیان در شهرهایی از ایران دوران آماده‌سازی تیم‌هایشان را پشت‌سر گذاشتند و اتفاقا نتایج خوبی هم گرفتند.

علی دایی زمان حضور در سایپا برای نخستین بار تیمش را به اردبیل برد، هزینه اردوی یک تیم در اردبیل در حال حاضر شبی 5 میلیون تومان است که البته برای هر جلسه تمرینی نیز باید 100 هزار تومان پرداخت شود که در مقایسه با اردوهای دیگر البته در فصول گرم سال به صرفه است.

نادر دست‌نشان نیز یکی از مربیانی است که اغلب تیم‌هایش را در اردوهای داخلی آماده می‌کند، او با داماش گیلان با همین شیوه آماده‌سازی در ارتفاعات آلاشت و سوادکوه چند فصل قبل تا فینال جام‌حذفی آمد و شگفتی‌ساز شد. دست‌نشان در گفت‌وگو با «جام‌جم» این موضوع را از دو بعد قابل بررسی می‌داند: اگر مسائل بدنسازی مد نظر باشد در مناطقی از ایران که از نظر آب و هوا بی‌نظیر است می‌توان بازیکنان را از نظر تخصصی کاملا آماده کرد، ما در ارتفاعات سوادکوه و آلاشت ارتفاع بالاتر از 2400 هزار پا داریم که از نظر تمرینات هوازی ایده‌آل است. اما از نظر امکانات سخت‌افزاری مثل چمن مناسب، استخر و سونا محروم هستیم. به نظر من اگر تیمی از بودجه‌ای که صرف اعزام بسیاری از تیم‌های دولتی به اردوهای خارجی می‌شود صرف تجهیز و ساخت و ساز کمپ در این مناطق شود ایران حتی می‌تواند پذیرای تیم‌های خارجی باشد.

دست‌نشان معتقد است در تدارک سفرهای خارجی بیشتر از آن که اصول در نظر گرفته شود مسائل روحی و روانی بازیکنان منظور می‌شود، وی می‌گوید: علاوه بر این مدیران با هم رقابت دارند و دوست دارند که اسم ادروی خارجی دنبال تیمشان باشد. ضمن این که بیشتر تیم‌ها به دنبال رقیب برای برگزاری بازی دوستانه هستند.

نداشتن رقیب تدارکاتی هم یکی از عوامل برپایی اردو در امارات یا ترکیه است، معمولا در این دو کشور تیم‌های دیگری اردو می‌زنند که امکان برگزاری دیدار دوستانه با آنها وجود دارد. البته به دلیل هزینه‌هایی که انجام مسابقه با تیم‌های باشگاهی مطرح دارد تیم‌های باشگاهی کشورمان به ناچار حریفان تدارکاتی درجه یک ندارند، مثلا در همین تعطیلات اخیر با وجود برپایی اردو توسط تیم‌های مختلف بازی‌های تدارکاتی آنها به جز پرسپولیس از سطح بالایی برخوردار نبود پرسپولیس تنها تیمی بود که به تورنمنت آنتالیا دعوت شد و بعد از آن در امارات طی تورنمنتی دیگر بازی‌های خوبی را برگزار کرد که البته مسوولان این باشگاه انجام این دیدارها را به عنوان توجیهی منطقی برای اعزام بازیکنان به 2 اردوی خارجی می‌دانند.

در هر حال علاوه بر بازار نقل و انتقالات که محلی برای فعالیت دلالان و واسطه‌هاست بازار تازه‌ای به راه افتاده است؛ بازار اردوهای تدارکاتی. موضوع وقتی عجیب‌تر می‌شود که تعدادی از دلال‌ها با همکاری کارمندان باشگاه‌ها و حتی فدراسیون فوتبال نقش اصلی را در انتخاب برخی اردوها ایفا می‌کنند.

گفته می‌شود یکی از شرکت‌های بزرگ فعال در ایران که با باشگاه‌های بزرگ و فدراسیون فوتبال همکاری می‌کند بیش از 20 کمپ تمرینی مخصوص برگزاری اردو دارد که گاهی خدمات ارائه شده مغایر با مفاد قرار داد را پیش روی تیم‌های ما گذاشته است، مثلا هزینه هتل 5 ستاره گرفته شده، اما اقامت بازیکنان در هتل 3 ستاره بوده است، مثل اردوی تیم ملی در اتریش با این وجود این فعالیت‌ها ادامه دارد و واسطه‌های امضای قرارداد اردوهای تدارکاتی، از 10 تا 20 میلیون تومان روی هر قرارداد سود می‌برند. با این وضع عجیب نیست که ترکیه و امارات با تمام حاشیه‌هایشان روز‌‌به‌روز طرفداران بیشتری در بین تیم‌های ایرانی فوتبال برای برپایی اردوی تدارکاتی پیدا کنند.