وابستگی به واردات مواد اولیه، چالش‌ صنعت چاپ

به گزارش جام جم آنلاین، ملیحه محمدزاده اظهار کرد: صنعت چاپ در ایران، مانند بسیاری از صنایع دیگر، با تحولات مستمر و پیشرفت روزافزون ماشین‌آلات و فناوری‌ها مواجه است.

وی ادامه داد: افزایش هزینه‌های تولید، نوسانات بازار و کاهش توان خرید مخاطبان، باعث شده تیراژ کتاب‌ها و محصولات چاپی کاهش یابد. به همین دلیل، حفظ جایگاه چاپ نیازمند توجه ویژه به کیفیت مواد اولیه، مرکب‌ها، روکش‌ها و سایر تجهیزات مرتبط است و همکاری سازمان‌ها و ارگان‌های ذی‌ربط نیز در این مسیر حیاتی است.

محمدزاده با بیان اینکه در سال‌های اخیر، بسیاری از چاپخانه‌ها به دلیل فشار‌های اقتصادی تعطیل یا کوچک شده‌اند، افزود: برای نجات و رونق دوباره صنعت چاپ، راهکار‌های عملی متعددی وجود دارد که شامل نوآوری و تنوع در خدمات، استفاده از چاپ سه‌بعدی و چاپ روی مواد جدید، بهینه‌سازی فرآیند‌ها و کاهش هزینه‌ها از طریق اتوماسیون و استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته، مدیریت بهینه موجودی مواد اولیه و مصرف انرژی و همچنین بازاریابی نوین و جذب مشتری از طریق شبکه‌های اجتماعی است.

این مدرس چاپ و تصویرسازی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد اضافه کرد: تولید محتوای تبلیغاتی، تمرکز بر نیاز‌های خاص کسب‌وکارها، همکاری با طراحان گرافیک و ناشران و آموزش نیروی انسانی نیز از عوامل مؤثر در حفظ پویایی این صنعت محسوب می‌شوند. همچنین توجه به مسئولیت اجتماعی و مسائل زیست‌محیطی می‌تواند تصویر مثبت و جذابی از کسب‌وکار‌های فعال در صنعت چاپ ایجاد کند.

وی با تاکید بر اینکه صنعت چاپ از ابتدای پیدایش خود، نقش بی‌بدیلی در انتقال دانش و فرهنگ ایفا کرده است، گفت: تاریخچه چاپ با متون دینی آغاز و به تدریج به ابزاری قدرتمند برای انتشار فرهنگ، دانش و هنر تبدیل شد. در عصر دیجیتال نیز با وجود جذابیت شبکه‌های اجتماعی و سرگرمی‌های آنلاین، چاپ همچنان جایگاه خود را حفظ کرده و پایه‌ای محکم برای ماندگاری آثار و انتقال دانش به نسل‌های آینده محسوب می‌شود.

کتاب‌های چاپی هنوز جایگاه ویژه‌ای در ادبیات، هنر و تاریخ دارند

محمدزاده خاطرنشان کرد: کتاب‌های چاپی، به‌ویژه در حوزه‌های ادبیات، هنر و تاریخ، هنوز هم جایگاه ویژه‌ای دارند و حس نوستالژیک و تجربه ملموس مطالعه آنها قابل جایگزینی با نسخه‌های دیجیتال نیست. چاپ و دیجیتال در واقع مکمل یکدیگرند؛ هر کدام مزایا و معایب خود را دارند و می‌توانند در کنار هم غنای فرهنگ و نشر را تقویت کنند. وجود نسخه‌های فیزیکی منابع، مقاومت بیشتری در برابر مشکلاتی مانند هک شدن سایت‌ها یا تغییر فناوری‌ها دارد و دانش و فرهنگ را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کند. با این حال، برای اثربخشی چاپ در ترویج فرهنگ مطالعه، نیازمند فرهنگ‌سازی، دسترسی آسان به منابع چاپی و ایجاد فضا‌های مناسب مطالعه و نگهداری کتاب‌ها هستیم.

مدرس چاپ و تصویرسازی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با بیان اینکه صنعت چاپ نقش حیاتی در پاسداری از هویت ملی دارد، افزود: با مستندسازی وقایع تاریخی و فرهنگی و انتشار آثار ادبی و علمی، نسل‌های مختلف با پیشینه و فرهنگ خود آشنا می‌شوند و حس تعلق ملی در آنها تقویت می‌شود. ظرفیت‌های استفاده نشده‌ای همچون چاپ دیجیتال و انتشار الکترونیکی، بهبود کیفیت و ماندگاری آثار، تنوع محتوا و فرم، ترجمه و تبادل فرهنگی و آگاهی‌سازی عمومی درباره اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی، می‌تواند صنعت چاپ را بیش از پیش در خدمت فرهنگ و هویت ملی قرار دهد.

وی ادامه داد: با این حال، صنعت چاپ ایران با چالش‌های اقتصادی و فناورانه قابل توجهی مواجه است. وابستگی به واردات مواد اولیه، محدودیت دسترسی به ماشین‌آلات مدرن و هزینه بالای تولید، باعث کاهش تیراژ محصولات، محدودیت در نوآوری و ناتوانی صنایع کوچک در پاسخگویی به نیاز‌های بازار شده است. پیامد‌های این وضعیت شامل افزایش هزینه تولید، کاهش رقابت‌پذیری، تعطیلی کارگاه‌ها و کاهش اشتغال است.

مدرس چاپ و تصویرسازی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، حفظ جایگاه صنعت چاپ و تقویت نقش فرهنگی و اقتصادی آن را در گرو سرمایه‌گذاری در تجهیزات مدرن، بهبود کیفیت مواد اولیه و فرآیندها، حمایت از صنایع کوچک و ارتقای فناوری ضروری دانست و گفت: این اقدامات می‌تواند هم اثرگذاری چاپ در ترویج فرهنگ مطالعه را افزایش دهد و هم به رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال کمک کند.