نجات کشاورزی با کشت دیم

ایران منابع آبی جدید ندارد و منابع موجودهم آن‌قدر ضعیف شده‌اند که ازنظر کمی وکیفی دیگرنمی‌توانندجوابگوی نیازها باشند، بنابراین باید از هر قطره آبی که از آسمان به زمین می‌رسد به نحو احسن بهره برد و بر همین اساس، طرح «جهش تولید» در دیمزارها استفاده بهینه از آب سبز را در دستورکار قرار داده است.
طرح جهش تولید در دیمزارها با همکاری وزارت جهادکشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) به اجرا درآمده و چون دیمزارها در مناطق کوهستانی و دورافتاده بوده و کشاورزان دیم‌کار از ضعیف‌ترین و آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه به‌شمار می‌آیند،پیگیری وبه‌نتیجه‌رساندن این طرح‌بسیار مهم وحائزاهمیت است.ازهمان ابتدا،ستاد اجرایی اعلامکرد که به‌فعلیت‌رساندن ظرفیت‌های سرزمینی، کاهش فشار بر منابع آبی به‌عنوان رسالت ملی همه سازمان‌ها و دستگاه‌ها، کاهش محرومیت دیم‌کاران، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ایجاد امید در قشر محروم، افزایش تولید و کاهش واردات و توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها از اهداف اصلی طرح جهش تولید است.
 
هر سال بهتر از پارسال
آن‌طور که وزارت جهادکشاورزی گزارش داده تا اوایل سال‌جاری ۲۵استان در طرح جهش‌تولید در دیمزارها شرکت کرده‌اند که درمجموع، سطح زیر کشت به پنج‌میلیون و ۲۰۰هزار هکتار رسیده است. این درحالی‌است که سالانه در شش‌میلیون هکتار از اراضی کشور کشت صورت می‌گیرد، یعنی این طرح توانسته تا ۸۰درصد از این نوع کشت را به خود اختصاص دهد. طرح جهش‌تولید در دیمزارها از سال ۱۳۹۹ آغاز شد. در سال اول ۶۷۰هزار هکتار زیر کشت رفت و این رقم در سال دوم به دومیلیون و ۶۰۰هزار هکتار در ۱۵ استان رسید که حدود ۲۳۰هزار بهره‌بردار در آن فعال بودند.  وسعت طرح در سال سوم به چهارمیلیون و ۲۰۰هزار هکتار در ۲۱استان رسید و پنج‌میلیون تن تولید محصول به‌دست‌آمد که نشان‌دهنده افزایش ۱.۵میلیون تنی بهره‌وری در آن سال بود. در سال چهارم، با اضافه‌شدن چند استان، سطح زیر کشت به پنج‌میلیون و ۲۰۰هزار هکتار در ۲۵ استان رسید. اما اتفاق خوبی که در سال گذشته افتاد، فعال‌شدن سامانه دانش‌بنیان دیمزار با ۵۰۶هزار بهره‌بردار بود.  در طرح جهش‌تولید دیمزارها حتما باید ۳۰ درصد بقایای کشت پس از برداشت در زمین بماند تا برای سال آینده آماده شود. کشت عمود بر شیب نیز به نفوذ عمقی آب کمک می‌کند.
 
آذربایجان غربی، پیشتاز در جهش تولید
با انجام کشاورزی مبتنی بر دانش و پایش مزارع، می‌توان با ارتقای بهره‌وری، به تولید پایدار و خودکفایی در تولید دست یافت. آذربایجان‌غربی ازجمله استان‌هایی است که طرح جهش‌تولید را به‌جدیت در دستورکار قرار داده و با مشارکت بیش از ۴۳هزاربهره‌بردار خودراپیشتاز اجرای آن معرفی‌کرده است.درهمین راستاسرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با بیان این‌که رتبه برتر کشوری در سال گذشته به این استان رسیده است، می‌گوید: «امسال هم این طرح با برنامه ابلاغی ۴۱۰هزار هکتار و در سطح ۱۸۰۴ روستا و با مشارکت ۴۳هزار و ۷۸ بهره‌بردار دیم‌کار درحال اجراست.» علی دیانتی ادامه می‌دهد: «در طرح جهش‌تولید، با استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار ازجمله استفاده از کشت مستقیم، حفظ بقایای گیاهی در خاک، تبدیل آیش زرد به سبز و رعایت تناوب زراعی و بهره‌گیری ازگیاهان جدید قابل کشت در دیمزارها،ضمن جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و تأمین امنیت غذایی، بهبود معیشت کشاورزان وحمایت از دیم‌کاران نیز مدنظرقرار دارد.»

درخشش کم‌آب‌ها
سال گذشته بود که وزیر جهادکشاورزی در آیین «تجلیل از فعالان طرح جهش‌تولید در دیمزارها»عنوان کرد:«با توجه به نتایج خوب به‌دست‌آمده و دستوررهبر معظم انقلاب،اجرای این طرح به مدت پنج سال تمدیدخواهد شد.»غلامرضا نوری‌قزلجه عنوان کرد که ۲۳درصد اشتغال کشور مربوط به حوزه کشاورزی است و کشاورزی سهم ۱۸درصدی در تولید ناخالص داخلی(GDP)دارد.طرح جهش‌تولید می‌تواند چاره کم‌آبی باشدوآینده روشنی برای کشاورزان رقم بزند. به‌عنوان‌مثال، سمنان از نظر اراضی دیم، سطح زیرکشت قابل‌توجهی در مقایسه با بسیاری از استان‌ها ندارد اما اجرای موفق طرح جهش‌تولید در دیمزارها نشان داده که این منطقه از توانمندی‌های بالایی برخوردار است. سال گذشته و به استناد اعلام رسمی وزارتخانه، جهادکشاورزی سمنان در طرح جهش تولید دیمزارها در بین استان‌های با سطح کمتر از ۱۰۰هزار هکتار رتبه نخست کشور را به‌دست‌آورد و درمجموع همه استان‌ها نیز در بین پنج استان برتر کشور قرار گرفت. به‌همین‌خاطر قرار شد در سال زراعی ۱۴۰۴ ــ ۱۴۰۳ سطح دیمزارهای تحت‌پوشش این طرح ملی از ۲۰ به ۲۵هزار هکتار افزایش یابد.